ریسک مالی و انواع آن

ریسک مالی و انواع آن

عنوان مقاله : ريسک، انواع و مفاهيم آن در صنعت بانکداري

نويسنده : محمد روشن [1]

سابقه ريسک در صنعت بانکداري به اندازه فعاليت اين صنعت قدمت دارد و علي رغم ايجاد تنوع در خدمات و نوآوري در بانکداري، ريسکها نه تنها کاهش نداشته بلکه افزايش نيز يافته است زيرا گسترش فعاليتهاي بانکي از جمله ايجاد بانکداري الکترونيک، ورود به حوزه هاي بانکداري بين المللي و بروز بحران هاي مالي، ريسك‌هايي جديد را به همراه داشته است. وجود عواملي متعدد از جمله بين المللي بودن فعاليت بانکها، افزايش فعاليت و نوآوري در صنعت بانکداري، ايجاد بحرانهاي مالي و ورشکستگي، عدم توانايي وام گيرندگان در بازپرداخت بدهي و پيچيده شدن معادلات و روابط اقتصادي ناشي از جهاني شدن از ديرباز تا کنون سبب شده که پديده ريسک همواره به عنوان يک تهديد، فعاليت بانکها را تحت تهديد جدي قرار دهد. از جمله اين عوامل مي توان به احتمال عدم وصول وامها در سررسيدهاي مقرر، در معرض آسيب قرار گرفتن داراييها، ريسک مالي [2] و افزايش زيان ناشي از ترکيب نامناسب ترازنامه اشاره کرد. لزوم توجه به مديريت ريسک در صنعت بانکداري هنگامي بارزتر مي گردد که عوامل درون و برون سازماني از جمله مديران، سهامداران، سپرده گذاران، نهادهاي دولتي و نهادهاي بين المللي مانند کميته بازل [3] به اين مهم توجه اي ويژه دارند.

از ريسک تعاريف متعددي ارايه شده است که وجه مشترک آنها در عدم اطمينان و احتمال رخداد زيان و خسارت مي باشد. ريسک در لغت عبارت است از خطر و اقدام به امري که احتمال خطري در آن باشد[4] و در اصطلاح به معناي انحراف بازده واقعي از بازده مورد انتظار مي‌باشد. ريسک از نظر مفاهيم مالي به دو بخش سيستماتيک و غير سيستماتيک تقسيم مي‌گردد.

· ريسک سيستماتيک ( Systematic Risk )

به تغييرات منفي و ريسک هاي نرخ تغييرات سود، نرخ تورم، نرخ تغييرات برابري ارزهاي بيگانه با پول ملي و ريسک هاي سياسي و بازار که کليه اوراق بهادار را تحت تاثير قرار مي دهند، ريسک سيستماتيک يا غير قابل اجتناب گفته مي‌شود. مديريت و کاهش ريسک سيستماتيک توسط موسسه يا بانک، به دليل برون زا بودن بسيار دشوار بوده و تقريباً غير ممکن است.

· ريسک غير سيستماتيک ( Nonsystematic Risk )

به ريسک‌هاي قابل اجتناب يا ريسک‌هايي که تنها بر يک يا چند ورقه خاص از اوراق بهادار اثر گذار باشند، ريسک غير سيستماتيک گفته مي‌شود که از آن جمله مي‌توان به ريسک اعتباري، ريسک مالي، ريسک نقدينگي و ريسک عملياتي اشاره کرد. نکته مهم آن که، ريسک غيرسيستماتيک را مي‌توان از طريق ايجاد تنوع، مديريت بهينه دارايي‌ها و بدهي‌ها و انتخاب صحيح اوراق بهادار کاهش داد.

نکته مهم آن که، ريسک غير سيستماتيک را مي توان از طريق ايجاد تنوع و انتخاب صحيح اوراق بهادار کاهش داد.

رشد و نوآوري سريع در بازارهاي مالي بين المللي به همراه بحران‌هاي مالي سبب گرديده تا بانک‌ها علاوه بر ورود به حوزه‌هاي جديد، با تحولاتي نوين نيز روبرو شوند در اين راستا از اواخر دهه 1980 ميلادي به تدريج از سود عمليات متعارف بانک‌ها کاسته گرديد و الزاماتي جديد مانند کفايت سرمايه (در راستاي کاهش ريسک فعاليت بانک‌ها) افزايش يافت. بانک‌ها با توجه به نوع فعاليت خود، در معرض ريسك‌هاي متعددي اعم از ريسك‌هاي برون سازماني و درون سازماني قرار دارند.

1- ريسك‌هاي برون سازماني

ريسك‌هاي برون سازماني ناشي از فعاليت‌هاي مستقيم يک بانک نيستند بلکه از شرايط اقتصادي، سياسي و قانوني کشور ناشي مي شوند به نحوي که اثرات نامطلوب هر يك از اين شرايط، فعاليت بانک‌ها را تحت تاثير جدي قرار داده و ادامه فعاليت آنها را با بحران مواجه مي‌سازد بنابراين کنترل اين‌گونه ريسک‌ها به وسيله بانک‌ها بسيار دشوار مي‌باشد زيرا منشاء آنها بيرون از محيط بانک‌ها مي‌باشد. از جمله ريسك‌هاي برون سازماني مي‌توان به ريسک بازار (تغييرات نرخ ارز، تغييرات نرخ سود سپرده ها و تغييرات قيمت سهام در اختيار بانک‌ها)، تصميمات کلان اقتصادي دولت و نهادهاي دولتي، بحران‌هاي مالي داخلي و بين‌المللي، بحران‌هاي بانکي و ساير ريسك‌هاي برون زا اشاره کرد. از آنجايي که ريسک بازار به تنهايي قادر است فعاليت يک بانک را تهديد کند، در اين بخش مفهوم آن بيان مي‌شود :

· ريسک بازار (Market Risk )

ريسک بازار به دليل تغييرات نامساعد در ابزارهاي سرمايه‌اي، پول رايج کشور، نرخ سود سپرده‌ها و نرخ تبديل ارزهاي بيگانه به وجود مي‌آيد به نحوي که عدم مديريت صحيح و به موقع هر يک از آنها مي‌تواند ساختار مالي و سود و زيان بانک را تحت تاثير جدي قرار دهد. منشاء رخداد ريسک بازار به عوامل بيرون از بانک ارتباط دارد اما مديريت آن به درون بانک بر مي‌گردد.

2- ريسك‌هاي درون سازماني

ريسك‌هاي درون سازماني، ناشي از فعاليت‌هاي دروني بانک‌ها و داراي منشاء درون بانکي مي‌باشند. از جمله ريسك‌هاي درون سازماني مي‌توان به ريسك‌هاي اعتباري، عملياتي، نقدينگي و مالي (ترکيب نامناسب دارايي‌ها، بدهي‌ها و سرمايه در ترازنامه و درآمدها ریسک مالی و انواع آن و هزينه در سود و زيان و همچنين نسبت کفايت سرمايه) اشاره کرد. از آنجايي که اين موارد از درون و ساختار بانک نشات مي‌گيرند لذا اثرات نامطلوب اين‌گونه ريسک‌ها را مي‌توان از طريق کنترل و مديريت صحيح حذف نمود. در اين بخش به دليل اهميت ريسك‌هاي درون سازماني، هر يک از موارد تشريح مي‌شوند :

· ريسک اعتباري (Credit Risk)

اين ريسک هنگامي رخ مي‌دهد که گيرنده تسهيلات يا تعهدات، توانايي پرداخت اصل و فرع بدهي خود در سررسيد مقرر را ندارد يا آنها را با تاخير تسويه مي‌کند که در اين صورت گرَدش وجوه نقد و نقدينگي بانک تحت تاثير قرار مي‌گيرد. ريسک اعتباري از خصوصيات ذاتي فعاليت بانک‌ها (اعطاي تسهيلات و تعهدات) به وجود مي‌آيد بنابراين مديريت ريسک اعتباري به دليل ساختار ترازنامه بانک‌ها که بخش اعظم آن را تسهيلات و تعهدات تشکيل مي‌دهد از اهميت زيادي برخوردار است به نحوي که در صورت عدم مديريت صحيح ريسک اعتباري، فعاليت بانک و عدم تحقق ریسک مالی و انواع آن سودهاي پيش‌بيني شده، متاثر مي‌گردد. جهت کنترل ريسک اعتباري مواردي از قبيل مديريت پرتفوي اعتباري، کيفيت پرتفوي اعتباري، تعيين سياست و عوامل محدودکننده ريسک اعتباري، طبقه‌بندي صحيح دارايي‌هاي تسهيلاتي، تدوين روش بهينه اخذ وثائق و تعيين روش ذخيره گيري مناسب مي بايست مد نظر قرار گيرند.

· ريسک عملياتي(Operational Risk)

ريسک عملياتي از کارکرد نامناسب افراد، سيستم‌ها و فرايندهاي کاري بانک‌ها ناشي مي‌شود به نحوي که در صورت عدم رعايت استانداردهاي لازم در اين موارد، ريسک عملياتي قادر است فعاليت يک بانک را در سطح ملي و بين‌المللي تحت تاثير جدي قرار دهد.

هر يک از موارد مذکور مي‌توانند فعاليت رو به رشد سودآوري و جذب منابع بانك را آهسته يا متوقف کند که در اين صورت به بانک خسارت وارد مي‌شود، بنابراين امروزه مديريت ريسک عملياتي و تجزيه و تحليل روشهاي كاري جهت کاهش خطرات، پيروي از استانداردهاي موجود و نهادينه نمودن مديريت ريسک همواره در دستور کار بانک‌ها قرار دارد.

· ريسک نقدينگي (Liquidity Risk )

ميزان تقاضاي وجوه نقد در هر بانک به ساختار دارايي‌ها و بدهي‌هاي آن بستگي دارد. بانک‌ها براي پوشش نوسانات اقلام ترازنامه و توسعه مالي به نقدينگي نيار دارند زيرا توان نقدينگي بانک نشاندهنده قابليت پرداخت وجوه سپرده‌گذاران و ساير بدهي‌ها در سررسيد مقرر و همچنين پرداخت تسهيلات و انجام سرمايه‌گذاري جهت کسب سودآوري است، حال چنانچه مديريت نقدينگي به صورت صحيح صورت نگيرد، مي‌تواند ريسك‌هاي متعددي از جمله ريسک عدم تامين به موقع نقدينگي مورد درخواست مشتريان، ريسک از دست رفتن شهرت و از بين فتن فرصت سرمايه‌گذاري و كاهش سودآوري را به وجود آورد. مديريت جريان‌هاي وجوه نقد مورد انتظار در صنعت بانکداري از اهميت زيادي برخوردار است بنابراين خط‌ومشي مديريت نقدينگي بايد با در نظر گرفتن نيازهاي کوتاه مدت، ميان‌مدت و بلندمدت و از طريق تطابق زماني سررسيد دارايي‌ها و بدهي‌هاي بانک و تخمين رفتار مشتريان (در رابطه با مراجعه ‌آن‌ها جهت دريافت وجوه نقد) صورت گيرد.

ارتباط سيستم کنترل داخلي [5] و مديريت ريسک [6] :

كنترل داخلي فرايندي است که به‌وسيله مديريت و ساير کارکنان طراحي و اجرا مي‌شود تا از دستيابي به اهداف واحد مورد رسيدگي در زمينه قابليت اعتماد گزارشگري مالي، اثربخشي و کارايي عمليات و رعايت قوانين و مقررات مربوط، اطميناني معقول بدست آيد. از اين رو، کنترلهاي داخلي براي شناسايي آن دسته از ريسك‌هاي تجاري طراحي و اجرا مي‌شود که دست‌يابي به هريک از اين اهداف را تهديد مي‌کند. كنترلهاي داخلي از اجزاي زير تشکيل مي‌شود :

· محيط کنترلي، فرايند ارزيابي خطر توسط واحد مورد رسيدگي، سيستم اطلاعاتي (فرايندهاي تجاري مربوط در ارتباط با گزارشگري مالي و اطلاع‌رساني)، فعاليت‌هاي کنترلي و نظارت بر کنترل‌ها

همان‌گونه كه ملاحظه مي‌شود مديريت اجزاي كنترل داخلي به دليل اثر گذاري احتمالي بر خدمات و محصولات بانك از اهميت زيادي برخوردار است، به طور يقين مي‌توان گفت كه به كارگيري كنترل‌هاي داخلي و كاهش ريسك داراي رابطه‌اي معكوس مي‌باشند زيرا افزايش کنترل‌هاي داخلي منجر به كاهش ريسك خواهد شد و از طرفي ديگر كاهش كنترل‌هاي داخلي سبب افزايش انواع ريسك‌هاي بانكي مي‌گردد. وظيفه برقراري كنترل‌هاي داخلي و نظارت بر پياده‌سازي آن بر عهده سازمان ذيربط مي‌باشد بنابراين آنها با قبول سطح كنترل‌هاي داخلي كمتر از حد استاندارد، عملاً با احتمال پذيرش سطح بالاتري از ريسك مواجه مي‌گردند و از طرفي ديگر، افزايش سطح كنترل‌هاي داخلي و ارتقاي آن به حد استاندارد سبب كاهش انواع ريسك به ويژه در حوزه ريسك‌هاي عملياتي خواهد شد.

ريسک‌ها در فعاليت‌هاي بانکي اموري مجازي نيستند بلکه واقعياتي انکار ناپذير مي‌باشند که ضرورت مديريت علمي آنها به جهت اثرات بالقوه و بالفعل ضروري است. استقرار مديريت ريسک در بانک‌ها منجر به کاهش زيانهاي احتمالي ناشي از ريسک معاملات و فعاليت‌هاي بانکي مي‌گردد که در اين صورت زمينه ارتقاي سطح عملکرد و افزايش سود و ثروت سهامداران فراهم مي‌شود، بنابراين هر اندازه کنترل ريسک در دستور کار قرار گيرد، با حرکت از سوي عدم اطمينان کامل به سوي عدم اطمينان نسبي از ميزان ريسک نيز کاسته مي‌شود.

1- گرونينگ، هني‌ون و سونيا براجويچ براتانوويج. تجزيه و تحليل و مديريت ريسك بانكي . ترجمه توسط حسن بختياري و بهروز خدارحمي. انتشارات موسسه عالي بانكداري ايران. چاپ اول. سال 1390

2- روشن، محمد و بابك تصاعديان. بانكداري خارجي 2 . انتشارات جنگل با همكاري دانشگاه آزاد اسلامي. چاپ اول . سال 1386

3- گروه تحقيق و توسعه شركت تحليل‌گران سيستم. مديريت ريسك عملياتي . انتشارات آشيان. چاپ اول. سال 1389

4- فلاح شمس، مير فيض و مهدي رشنو. مديريت ريسك اعتباري . انتشارات دانشكده علوم اقتصادي. چاپ اول. سال 1387

[1] . كارشناس ارشد حسابداري

[3] . كميته بازل (بال) به عنوان يكي از فعال ترین نهادهاي بین المللی در زمينه نظارت بانکی محسوب مي‌شود. اعضاي این کمیته متشكل از نمایندگان ارشد بانک‌های مرکزی تعدادی از کشورهای عمده صنعتی دنیا معمولا هر سه ماه یک بار توسط بانک تسویه های بین‌المللی به عنوان دبیرخانه دایمی آن در شهر بازل سویس تشکیل جلسه می‌دهند. به دلیل تشکیل جلسات مذکور در شهر بازل، به کمیته بازل معروف شده است. کمیته بازل دارای قدرت قانونی نیست، لکن اکثر کشورهای عضو به طور ضمنی موظف به اجرای توصیه های آن مي‌باشند.

مدیریت ریسک مالی و آن‌چه باید درباره آن بدانید

انجام هر فعالیت تجاری با خطراتی همراه است. این خطرات که ریسک نامیده می‌شوند، رویدادهایی هستند که در صورت وقوع می‌توانند پیامدها و اثرات نامطلوبی بر کسب‌و‌کار بگذارند. مدیریت ریسک در این مواقع به کمک ما می‌آید. ریسک در هر کسب‌و‌کار تجاری ذاتی است و مدیریت ریسک خوب از جنبه‌های ضروری اداره یک فعالیت تجاری موفق به حساب می‌آید. از آن‌جا که حفظ سرمایه و دارایی به عنوان یکی از پایه‌های بقای شرکت شناخته می‌شود، مدیریت ریسک مالی هم موضوع مهمی است که باید به آن پرداخت. بهترین کاری که یک شرکت می‌تواند انجام دهد این است که سعی کند خطرات احتمالی را پیش‌بینی و تاثیرات بالقوه آن بر تجارت را ارزیابی کند تا برای واکنش به رویدادهای نامطلوب آماده باشد.

مدیریت ریسک مالی چیست؟

ریسک مالی به معنای از دست دادن سرمایه در یک سرمایه‌گذاری تجاری است. در واقع این نوعی خطر است که می‌تواند منجر به از دست دادن دارایی برای اشخاص ذی‌نفع شود. به همین جهت، مدیریت آن برای هر فعالیت تجاری بسیار مهم خواهد بود. مدیریت ریسک مالی از جمله استراتژی‌های مدیریت ریسک است که راه‌های رفع ریسک‌های شناسایی شده را مدیریت می‌کند. اگر چه آگاهی از خطرات و نحوه محافظت از خود در برابر آن‌ها خطر را از بین نمی‌برد، اما می‌تواند به کاهش آسیب‌ها و پیامدهای منفی احتمالی کمک کند.

بازارهای مالی به دلیل نیروهای مختلف اقتصاد کلان، تغییرات نرخ بهره بازار و… با ریسک‌های مالی مواجه هستند. در حال حاضر نیز خطرات جدید سریع‌تر از همیشه در حال ظهورند و مدام پیچیده‌تر می‌شوند. بحران‌های مالی جهانی می‌توانند بر وضعیت پولی کل بازار اثر بگذارند و برخی از مشاغل را حذف کند. در این بین بسیاری از ریسک مالی و انواع آن سرمایه‌گذاران سرمایه خود را از دست می‌دهند و اغلب دولت‌ها مجبور می‌شوند در سیاست‌های پولی خود تجدیدنظر کنند. مدیریت ریسک مالی به فرآیند شناسایی ریسک‌ها، تجزیه و تحلیل آن‌ها و اتخاذ تصمیمات لازم بر اساس پذیرش و کاهش آن‌ها گفته می‌شود. این موارد می‌توانند شامل ریسک‌های کمی یا کیفی باشند. یک مدیر مالی موظف است تا از ابزارهای مالی موجود برای محافظت از یک تجارت در برابر آسیب‌ها استفاده کند.

انواع ریسک مالی

انواع مختلفی از ریسک‌ها وجود دارد که مدیران مالی باید آن‌ها را قبل از پیشنهاد دادن و انتخاب استراتژی‌های سرمایه‌گذاری در نظر بگیرند. در ادامه به تعدادی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

ریسک عملیاتی

خطر زیان مستقیم یا غیرمستقیم ناشی از افراد داخلی، سیستم، فرآیندها یا ریسک عملیاتی رویدادهای خارجی ناموفق یا ناکافی است. این شامل انواع خطرات دیگر مانند خطرات امنیتی، قانونی، تقلب، خطرات زیست‌محیطی و خطرات فیزیکی و… هم می‌شود. برخلاف سایر ریسک‌ها، ریسک‌ عملیاتی ناشی از درآمد نیست. تا زمانی که افراد، فرآیندها و سیستم‌ها ناقص و ناکارآمد باقی بمانند، خطر هم باقی خواهند ماند. با این حال از نظر مدیریت ریسک مالی، ریسک‌های عملیاتی را می‌توان در سطوح قابل قبولی مدیریت کرد.

ریسک ارز

ریسک ارز با عنوان ریسک نرخ ارز هم شناخته می‌شود. این مشکل هنگامی رخ می‌دهد که تراکنش مالی با ارزی غیر از واحد پول عملیاتی که اغلب واحد پول داخلی است انجام می‌شود. چنین ریسکی در نتیجه تغییرات نامطلوب در نرخ مبادله بین ارز معاملاتی و واحد پول عملیاتی به وجود می‌آید. یکی از جنبه‌های آن ریسک ارز خارجی است که باعث می‌شود محصول یا ارزش یک سازمان تحت‌تاثیر نوسانات غیرمنتظره نرخ ارز قرار بگیرد. مشاغلی که تجارت آن‌ها به شدت به واردات و صادرات کالا متکی است یا در بازارهای متنوع خارجی فعال هستند، بیشتر در معرض ریسک ارز خارجی قرار دارند.

ریسک اعتباری

ریسک اعتباری خطری است که برای وام‌گیرنده یا مشتری در قبال ‌آید. بدهی‌ها یا پرداخت معوقات خود وجود دارد. علاوه بر از دست دادن اصل سرمایه، عوامل دیگری مانند از دست دادن بهره، افزایش هزینه‌های جمع‌آوری و… باید در تعیین میزان ریسک اعتباری در نظر گرفته شوند. یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای کاهش ریسک اعتباری، بررسی اعتبار مشتری یا وام‌گیرنده است. روش دیگر، خرید بیمه، نگهداری دارایی به عنوان وثیقه و تضمین بدهی توسط شخص ثالث است. برخی از روش‌هایی که شرکت‌ها برای کاهش ریسک اعتباری ناشی از عدم پرداخت بدهی مشتری استفاده می‌کنند شامل درخواست پیش‌پرداخت، پرداخت هزینه قبل از تحویل کالا و موارد مشابه است.

ریسک شهرت

ریسک شهرت به معنی از دست دادن سرمایه اجتماعی، سهم بازار یا سرمایه مالی ناشی از آسیب به شهرت در یک سازمان است. پیش‌بینی یا ارزیابی ریسک شهرت از نظر مالی بسیار دشوار است؛ چون شهرت یک دارایی را نمی‌توان به سادگی محاسبه کرد. با این حال آسیب به شهرت یک سازمان می‌تواند از نظر مالی به آن سازمان آسیب برساند. تحقیقات جنایی در مورد یک شرکت یا مدیران عالی‌رتبه آن، نقض اصول اخلاقی، فقدان خط مشی‌های پایدار یا مسائل مربوط به ایمنی و امنیت محصول، مشتری یا پرسنل، همگی نمونه‌هایی از مواردی هستند که می‌تواند به اعتبار یک واحد تجاری لطمه وارد کند.

رشد فناوری و نفوذ رسانه‌های اجتماعی اکنون می‌تواند مسائل جزئی یک شرکت را در سطح جهانی گسترش دهد. در موارد شدید، ریسک شهرت حتی می‌تواند منجر به ورشکستگی شرکت شود. به همین دلیل، سازمان‌های زیادی در حال اختصاص دارایی‌ها و منابع برای بهبود شهرت خود هستند.

مراحل فرآیند مدیریت ریسک مالی

مدیریت ریسک مالی به اقدامات پیشگیرانه‌ای گفته می‌شود که در شرکت‌ها و سایر سازمان‌ها به منظور کاهش خطرات و زیان‌های مالی اعمال می‌شود. این حوزه مدیریت، با ارائه راه‌حل‌هایی برای اجتناب از خطر و مشکلات احتمالی که ممکن است شرکت را تحت تاثیر قرار دهد سر و کار دارد. عبارت “پیشگیری بهتر از درمان است” را در مورد این مدیریت می‌توان به کار برد؛ چون در آن اقدامات احتیاطی مالی برای جلوگیری از شکست (زیان، بدهی و ریسک) اعمال می‌شود.

کاهش ریسک، ارائه راه‌حل‌های پولی و کمک به سازمان‌ها برای حفظ رشد اقتصادی از جمله بهترین شیوه‌های مدیریت ریسک مالی هستند. البته استاندارد بین‌المللی در زمینه مدیریت ریسک هم وجود دارد که تحت عنوان ایزو ۳۱۰۰۰ نامیده می‌شود. این مدیریت یک چارچوب ساختاریافته برای کاهش ریسک است. مراحل گام به گام زیر به مدیریت ریسک‌های مالی برای شرکت‌ها کمک می‌کند:

مرحله یک: شناسایی ریسک‌های مالی

اولین گام شناخت ریسک‌های مالی است که با سیاست‌ها، استراتژی‌ها و برنامه‌های شرکت مرتبط است. ریسک‌ها می‌توانند انواع مختلفی داشته باشند که لازم است پس از شناسایی، برای کارکنان و اعضای تیم قابل درک و مشاهده شوند.

مرحله دو: انجام تجزیه و تحلیل ریسک مالی

تجزیه و تحلیل ریسک حول شناخت دامنه، اهمیت و میزان تاثیرگذاری بر سیاست‌ها و دارایی‌های مالی شرکت می‌چرخد. اولویت‌بندی ریسک مالی باید بر اساس عوامل مختلف و تشکیل چارچوبی برای کاهش خطر اجرا شود.

مرحله سه: ارزیابی ریسک مالی

این ارزیابی بر اساس آسیب‌های مرتبط با خطر انجام می‌شود. مشکلات جزئی مربوط به ریسک‌ها در سطح کم‌ریسک‌ترین موارد رتبه‌بندی شده و آن‌هایی که دارای نوسانات بالایی هستند، با سطح ریسک زیاد مشخص می‌شوند. پس از آن، مدیران ریسک، نیاز به تعامل با مدیران مالی و ایجاد اقدامات پیشگیرانه مناسب دارند.

مرحله چهار: نظارت بر ریسک‌های مالی

مرحله چهارم مدیریت ریسک مالی حول محور نظارت و بررسی ریسک‌ها قرار می‌گیرد. مدیران ریسک مالی باید اطمینان حاصل کنند که خطرات بالقوه به دقت بررسی می‌شوند.

اصول مدیریت ریسک مالی

مراحل مدیریت ریسک مالی در سطوح مختلف انجام می‌شوند تا ریسک‌ها و مخاطرات را به حداقل برسانند و به سازمان‌ها کمک کنند تا رشد پایدار خود را حفظ کنند. اصول خاصی بر فرآیندهای مدیریت ریسک مالی حاکم است. این اصول به تجزیه و تحلیل، ارزیابی و مدیریت موثر ریسک‌ها کمک می‌کند. در ادامه فهرستی از اصول مدیریت ریسک مالی را بررسی خواهیم کرد:

ادغام مدیریت ریسک مالی در سیاست‌های شرکت

به‌طور سنتی هر سازمانی خط‌مشی‌ها، برنامه‌ها و سایر استراتژی‌های خود را برای تجزیه‌ و تحلیل، ارزیابی و مدیریت ریسک‌ها به‌صورت جداگانه بررسی می‌کند. یک بخش مجزا وجود دارد که تمرکز آن روی به حداقل رساندن خطرات و ترکیب اقدامات پیشگیرانه است. با وجود پیچیدگی‌های پروژه‌های امروزی، ادغام مدیریت ریسک مالی در هر مرحله از فرآیند، رویه و جریان کار شرکت، یک روش خوب به نظر می‌رسد. انجام این کار یک دید کلی از عملیات ارائه می‌دهد و به ترسیم خطرات مالی بالقوه کمک می‌کند.

ساختاری و قابل تنظیم بودن رویکرد مدیریت ریسک مالی

یک برنامه مدیریت ریسک مالی معمولی باید به گونه‌ای ایجاد شود که ساختارمند و قابل تنظیم باشد و اهداف سازمانی را با خطر مواجه نکند. با بررسی فرآیندهای حیاتی مرتبط در ساختارهای کاری شرکت، باید یک روش مدیریت ریسک مالی مناسب ارائه شود. یک سازمان بزرگ باید ابتدا مدیریت ریسک‌های شدیدتر را در اولویت قرار دهد و سپس روی سایر ریسک‌های با اهمیت کمتر تمرکز کند؛ در حالی که برای یک شرکت کوچک یا استارت‌آپ، برطرف کردن ریسک‌های کوچک اولویت اول شناخته می‌شود. بنابراین رویکردها باید بر این اساس توسعه یابند.

فراگیر بودن

این مدیریت باید فراگیر باشد. یعنی استراتژی، برنامه یا فرآیند مدیریت ریسک مالی باید شامل هر ذی‌نفع، عضو تیم و کارمند مرتبط در ساختار شرکت باشد.

پویا بودن پروتکل‌های مدیریت ریسک مالی

مدیران این حوزه باید اطمینان حاصل کنند که سیاست‌هایشان ماهیتی پویا و انطباقی ریسک مالی و انواع آن دارد. رویه‌های مدیریت ریسک مالی ممکن است به دلیل عواملی مانند معرفی قوانین جدید دولتی، تغییرات در جریان‌های کاری عملیاتی و موارد دیگر تغییر کند. از این رو، داشتن یک برنامه منعطف به آن اجازه می‌دهد تا تغییرات را در آن گنجانده و خطرات را از بین ببرند.

اصلاح و بهبود مستمر

هنگامی که یک استراتژی مدیریت ریسک مالی ایجاد و اجرا می‌شود، باید برای کاهش ریسک‌های احتمالی، بهبود و تقویت شود. اصلاح و بهبود مستمر استراتژی‌ها به تجهیز بهتر آن‌ها برای تجزیه و تحلیل ریسک‌های آینده کمک می‌کند.

استفاده از فناوری

یک فرآیند مدیریت ریسک مالی قوی از فناوری برای جمع‌آوری اطلاعات مفید در زمینه‌هایی که می‌توانند خطرساز باشند استفاده می‌کند. فناوری را می‌توان برای جمع‌آوری، تجزیه و تحلیل و ارزیابی ریسک‌های مختلف مورد استفاده قرار داد.

اصول اشاره شده در این بخش می‌توانند مدیریت موفقیت‌آمیز ریسک مالی را تسهیل و به جلوگیری از زیان‌های مالی و بدهی کمک کنند. داشتن چنین برنامه قدرتمندی می‌تواند به شرکت‌ها در داشتن رشد مناسب کمک کند و سود بیشتری برای آن‌ها به ارمغان بیاورد.

نتیجه‌گیری

امروزه نگرانی‌ها در مورد ریسک مالی افزایش یافته است. در این شرایط، شرکت‌ها با انواع و ساختارهای مختلف، خواهان چارچوب‌های مدیریت ریسک مالی قوی هستند که علاوه بر برآورده کردن خواسته‌ها، به تصمیم‌گیری بهتر و بهبود عملکرد کمک کند. مدیریت ریسک مالی به شرکت‌ها کمک می‌کند تا خطراتی را که با آن‌ها مواجه هستند شناسایی و آن‌ها را کنترل و ارزیابی کنند. به همین دلیل استفاده از مشاوران قابل اعتماد مدیریت ریسک در شرکت‌ها بسیار مهم و اثرگذار است. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه مدیریت ریسک مالی و دریافت گواهینامه ایزو مرتبط با آن و موارد دیگر می‌توانید با کارشناسان ما تماس گرفته یا به وب‌سایت ما مراجعه کنید.

ریسک و انواع آن

بانک ها و موسسات مالی در سراسر دنیا و در اقتصاد های گوناگون کشور ها، به عنوان ارکان مهم و اثر گذار در انواع فعالیت های اقتصادی و بازرگانی شناخته می شوند.

اکثر اشخاص برای سپرده گذاری یا استقراض وجه نقد، با این نوع از نهاد ها سر و کار دارند و همچنین در کنار آن، دولت و مراجع نظارتی مالی، با ایجاد رابطه نزدیک با این موسسات، در صدد تثبیت سیاست های پولی و مالی و کسب اعتماد از توانایی و اثر بخشی مقرراتی که برای تامین سلامت اقتصادی و مالی جامعه وضع شده، می باشند.

در این بین، شناسایی انواع ریسک و خطراتی که عملیات گوناگون بانک ها و موسسات اعتباری را تحت شعاع خود قرار می دهد، یکی از ابزار هایی است که مدیریت ارشد می تواند با استفاده از آن، از وقوع خطرات احتمالی جلوگیری نموده و یا دامنه آسیب رسانی آنها را تا میزان قابل قبولی کاهش دهد که تحت عنوان مدیریت ریسک مورد استفاده قرار می گیرد.

مفهوم ریسک:

در واقع می توان گفت که ریسک ها حاصل از قرار گرفتن نهاد های مالی در برابر عدم قطعیت ها و عدم اطمینان از نتیجه رخداد ها می باشند. برخی مواقع می توان به کمک تحلیل های آماری، احتمال وقوع هر یک از نتایج محتمل را برآورد نموده و پیامد های آن را تا حدی پیش بینی کرد.

کاملا واضح و مشخص است که هر اندازه این بررسی ها جزئی و دقیق تر باشند و جنبه های مختلف را در نظر گرفته بگیرند، نتایج به دست آمده از فضای عدم اطمینان مطلق به سمت عدم اطمینان های نسبی حرکت خواهد نمود.

ماهیت و اثر ریسک:

اثر ریسک دارای سه نوع ماهیت متفاوت زیر می باشد:

1. ریسک کوتاه مدت: این نوع ریسک به ریسک ناشی از عملیات و فعالیت ها مرتبط است.
2. ریسک میان مدت: این نوع ریسک به تاکتیک های شرکت مرتبط است.
3. ریسک بلند مدت: این نوع ریسک به استراتژی های کلی شرکت مرتبط است.

مدیریت ریسک:

اصطلاح مدیریت ریسک در تمامی کسب و کار ها شامل روش ها و فرآیند هایی می باشد که سازمان ها به منظور مدیریت انواع ریسک و استفاده از فرصت هایی که منجر به دست یابی به اهداف خاص بیزینس خاص خود استفاده می کنند.

بنابراین می توان گفت که مدیریت ریسک سرمایه گذاری به عنوان یکی از اصلی ترین زیر شاخه های مدیریت ریسک هم در سطح جزئی و هم در سطح کلی قابل استفاده است.

موسسه مشاوران مطالعه مقاله ارزیابی ریسک را به شما عزیزان پیشنهاد می کند.

مدیریت ریسک و انواع آن

انواع ریسک:

در حالت کلی دسته بندی های مختلفی برای انواع ریسک در منابع گوناگون ارائه شده است که یکی از آنها، ریسک های تجاری (Business Risk) و ریسک های غیر تجاری (Non-Business Risk) می باشد.

ریسک ‌های تجاری، به ریسک‌ هایی گفته می شود که یک بنگاه یا کسب و کار، کاملا به آن واقف است و از آن برای ایجاد مزیت رقابتی و ایجاد ارزش برای سهامداران استفاده می نماید، در حالی که ریسک هایی که کسب و کار کنترلی روی آنها ندارد، ریسک های غیر تجاری نامیده می شود.

ریسک‌ های مالی (Financial Risks) در گروه ریسک ‌های تجاری قرار دارند که از زیان‌ های احتمالی در بازار های مالی ناشی می شوند.

ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک:

دسته بندی دیگری از انواع ریسک که به طور خاص روی ریسک های مالی تعریف می شود، عبارت است از ریسک های سیستماتیک (Systematic Risks) و ریسک های ریسک مالی و انواع آن غیر سیستماتیک (Nonsystematic Risks).

ریسک های سیستماتیک یا تنوع ناپذیر (Nondiversifiable Risks) عبارتند از ریسک هایی که تمامی اوراق بهادار را تحت تاثیر خود قرار می دهند.

انواع ریسک سیستماتیک:

• ریسک نرخ بهره
• ریسک تورم
• ریسک نرخ ارز
• ریسک سیاسی
• ریسک بازار

ریسک های غیر سیستماتیک یا اصطلاحا تنوع پذیر (Diversifiable Risks) آنهایی هستند که بر یک یا چند نوع اوراق بهادار اثر گذار می باشند.

انواع ریسک غیر سیستماتیک:

• ریسک های اعتباری
• ریسک های تجاری
• ریسک های مالی
• ریسک های نقدینگی
• ریسک های عملیاتی

درواقع مطابق دسته بندی فوق، ریسک کلی یک دارایی یا یک کسب و کار به صورت زیر در نظر گرفته می شود:

ریسک های قابل اجتناب (غیر سیستماتیک) + ریسک های غیر قابل اجتناب (سیستماتیک) = ریسک کلی

و از آنجایی که عوامل سیستماتیک از شرایط کلی بازار و عوامل غیر سیستماتیک از شرایط خاص یک کسب و کار ناشی می شوند، می توان گفت:

ریسک کلی یک دارایی = ریسک های مختص شرکت + ریسک های بازار

همان گونه که پیش تر بیان شد، ریسک های مختلفی در دل ریسک های سیستماتیک و غیر سیستماتیک وجود دارد که شرح آنها در منابع مختلف ارزیابی و مدیریت ریسک گنجانده شده است.

در این میان چهار ریسک اصلی موجود هستند که تاثیر گذاری بیشتری نسبت به بقیه دارند و در بحث اندازه گیری و مدیریت ریسک نقش پررنگ تری را ایفا می کنند که در ادامه مطلب به آنها پرداخته شده است.

ریسک های بازار:

ریسک بازار، به ریسک های زیان ناشی از حرکات یا نوسانات غیر منتظره در قیمت ها یا نرخ های بازار گفته می شود.

در حالت کلی نمی توان ریسک بازار را از ریسک هایی هم چون ریسک اعتباری و عملیاتی تفکیک نمود زیرا گاهی اوقات این ریسک ها، خودشان منشا ایجاد ریسک بازار هستند.

ریسک های اعتباری:

این نوع، ماحصل این رویداد هستند که طرف قرارداد، نخواهد یا نتواند به مواردی که در قرارداد به آنها متعهد شده است، عمل نماید.

تاثیر ریسک های اعتباری با هزینه جایگزینی وجه نقد ناشی از نکول (Default) طرف قرارداد سنجیده می شود.

این ضرر شامل احتمال نکول (Probability of Default)، مبلغ تحت نکول (Exposure at Default) و نرخ بازیافت (Recovery Rate) می شود.

به بیان دیگر می توان گفت که ریسک های اعتباری، ضرر های محتملی هستند که در اثر یک رخداد اعتباری اتفاق افتاده باشند، که رخداد اعتباری نیز زمانی که توانایی طرف قرارداد در انجام تعهداتش تغییر کند، اتفاق می افتد.

علاوه بر این، ریسک اعتباری شامل ریسک دولت ها زمانی که روی نرخ های برابری ارز اعمال نظر می کنند نیز می گردد.

موسسه مشاوران مطالعه مقاله ریسک شرکت های حسابداری را به شما عزیزان پیشنهاد می کند.

ریسک های اعتباری

ریسک های نقدینگی:

ریسک های نقدینگی در حالت کلی دو صورت دارند:

ریسک نقدینگی دارایی یا Asset Liquidity Risk:

ریسک نقدینگی دارایی که گاه با عنوان ریسک نقدینگی بازار-محصول نیز نامیده می شود زمانی که معامله با قیمت رایج بازار قابل انجام نباشد، ظاهر شده و بین طبقات دارایی های مختلف در زمان های متفاوت، نسبت به شرایط بازار می تواند تغییر کند.

ریسک های نقدینگی تامین مالی یا Funding Liquidity Risk:

که ریسک‌ جریان وجه نقد (Cash Flow Risk) نیز نامیده می شود، به ناتوانی پرداخت تعهدات بر می گردد، که می تواند به نقد کردن سریع و تبدیل ضرر روی کاغذ به ضرر واقعی، منجر شود.

ریسک های عملیاتی:

ریسک عملیاتی همان گونه که از نامش مشخص است، ناشی از اشتباهات و خطا های فنی حین عملیات کسب و کار است.

اشتباهات مدیریتی، فقدان تجربه و دانش کافی از حوزه کسب و کار، نقص در اطلاعات، مشکل در پردازش داده ها و معاملات و غیره، همگی می توانند سر منشا ریسک های عملیاتی تلقی شوند.

باید توجه داشت که عواقب ریسک عملیاتی اما تنها مختص فرآیند های عملیاتی کسب و کار نخواهد بود و گاه منجر به ریسک های اعتباری و بازار نیز می تواند گردد.

اگر این مطلب برای شما رضایت بخش بوده است، مطالعه مقاله کشف تقلب را به شما پیشنهاد می کنیم.

تشریح انواع ریسک های موجود در بورس

سرمایه گذاران همواره با انواع ریسک در بازار بورس مواجه هستند که در این به ان خواهیم پرداخت.ساده ترین تعریفی که از ریسک میتوان ارائه داد این است که ((یک سرمایه گذار احتمال دارد بخشی یا همه سرمایه خود را از دست بدهد )) نترسید اگر انواع ریسک رابشناسد و برای روبرو شدن با ان برنامه ریزی کنید. آسیبی به شما نخواهد رساند.ابتدا لازم است قدیمی ترین رابطه ای را که در دنیای سرمایه گذاری وجود دارد به شما معرفی کنم. بله رابطه ریسک و بازده.

رابطه ریسک و بازده بیان میکند که اگر بخواهید بازده بالتری به دست اورید باید ریسک بیشتری را هم تحمل کنید و اکر نمی خواهید پس بازدهی سرمایه گذاری شما هم زیاد نخواهد بود.

یک مثال از دنیای واقعی موضوع را روشن تر میکند.یکی از دوستانم مبلغی پس انداز داشت که می خواست جایی سرمایه گذاری کند.وقتی از نرخ بهر سپرده ای بانکی مطلع شد با تعجب به من گفت((اینکه حتی از نرخ تورم هم کمتر است می خواهم پولم را جایی سرمایه گذارم کنم که سود بیشتری داشته باشد.)) پرسیدم چرا در بازار بورس سرمایه گذاری نمیکنی؟ و جواب داد : (( بورس؟ مگر دیوانه شدم ؟ سرمایه گذاری در سهام خیلی ریسکی است )) خب . اگر نمیخواهید ریسک بیشتری تحمل کنید پس اعتراضی هم به نرخ سود سپرده های بانکی نداشته باشید ریسک از هر نوعی که باشد بر سرمایه بر سرمایه شما اثر میگذارد خواه پولتان در بانک باشد خواه در بورس یا حتی زیر بالش شما پنهان شده باشد بازهم از گزند ریسک در امان نخواهد بود. ریسک اتش سوزی منزل یا دزدیده شدن پواتان را در نظر بگیرید!

به همین دلیل فهمیدن ریسک پیش از سرمایه گذاری بسیار مهم است.درزیر انواع ریسک در بازار بورس را به طور مختصر معرفی میکنم.

1.ریسک مالی

فرض کنید شما در سهام شرکت الی بالی سرمایه گذاری کرده اید و سهام ان را در قیمت 370 تومان خریده اید. حال بعد از مدتی شرکت الی بالی با مشکلاتی در فرایند تولید و فروش روبرو میشود و نمی تواند محصولات خود را بفروشد و تعهدات خود را عملی کند و لذا با جدی تر شدن مشکلات شرکت اعلام ورشکستگی میکند. حالا شما صاحب سهام یک شرکت ورشکسته هستید که سهامتان در بازار هیچ ارزشی ندارد.به چنین ریسکی که همواره در بازار بورس سرمایه گذاران را تهید می کند ریسک مالی گفته می شود.

راه حل در امان ماندن از ریسک چیست؟ برای اینکه ریسک مالی سرمایه گذاری خود را کاهش دهید لازم است از خرید سهام اطلاعات کافی در مورد ان جمع اوری کنید و این اطلاعات را تجزیه و تحلیل کنید (نگران نباشید ما در مدیر مالی به شما کمک خواهیم کرد ) توجه داشته باشید یک تحقیق کامل تا حدودی برنامه ریزی و کمی شم مالی تا حد زیادی ریسک مالی را کاهش می دهد.

2.ریسک نرخ بهره

وقتی تاریخچه ابن ریسک را در بازار های جهانی بررسی می کنیم میبینیم که ریسک نرخ بهره در بیشتر موارد ائراق بهادار با درامد ثابت را تحت تاثیر قرار میدهد اما با توجه به ربوی بودن ان به شکل معموا و جهانی اش در اقتصاد ما تعریف نمیشود اما می توان نرخ ببهر بانکی را به عنوان نرخ بهره عمومی در نظر گرفت. حالا فرض کنید هفته گذشته در اوراق مشارکت دولتی با نرخ علی الحساب 21درصد سرمایه گذاری کردید در ان روز نرخ سپرده های بانکی بلند مدت 18 درصد بود بنابر این سرمایه گذاری در اوراق مشارکت دولتی بازده بالتری داشت. حالا اگر دولت به بانک ها اجازه دهد که نرخ سپرده هایشان را تا حداکثر 25 درصد افزایش دهند چه اتفاقی می افتد؟ اوراق مشارکتی که شما پیش از این خریده اید ارزش خود را تا حد زیادی از دست خواهد داد! این تنها اثر مخرب ریسک نرخ بهره نیست . افزایش نرخ بهره باعث میشود نرخ وام دهی بانک ها هم افزایش یابد و در نتیجه هزینه تامین مالی شرکت های بورسی بیشتر شود. افزایش هزینه های مربوط به تامین مالی شرکت ها ممکن است بر تولید و فروش انها تاثیر بگذارد و شرکت ها با مشکلاتی روبرو شوند . همین طور افزایش نرخ بهره بانکی باعث خروج سرمایه از بازار بورس به سمت بانک ها و کاهش نفدینگی بازار بورس می شود که رکود در بازار بورس را به همراه خواهد داشت.

برای مقابله با این ریسک همواره نیم نگاهی به جریانات کلی اقتصاد و همین طور قوانین و مقررات بانک مرکزی داشته باشید پس انداز خود را فقط در یک نوع دارایی سرمایه گذاری نکنید. بهتر است ان را در منابع مختلف نظیر سپرده هاب بانکی اوراق مشارکت و سهام بورسی سرمایه گذاری کنید.

3.ریسک بازار

بازار بورس از جندین هزار نفر سرمایه گذار تشکیل شده که رئزانه خرید و فروش میکنند براین تصمیم گیری این سرمایه گذاران است که مشخص میکند قیمت این سهم افزایش یابد یا کاهش . یک سهم هر چقدر هم که خوب باشد در صورتی که اغلب سرمایه گذاران تصمیم به فروش ان بگیرند با مازاد عرضه و کمبود تقاضا روبرو خواهد شد و در نتیجه قیمت ان کاهش میابد . برعکس سهمی که تقاضای بیش از اندازه برای ان باشد به دلیل کمبود عرضه قیمتش افزایش میابد. نوسانات قیمت سهاام در بازار ریسک بازار را برای سرمایه گذاران به وجود می اورد.

باید توجه داشت که بازار بورس ماهیتا نوسان پذیر است بنابراین اگر پیش از خرید خود با دقت تحقیق کرده اید و از خرید خود مطمین هستید فریب نوسانات روزانه و کوتاه مدت را نخورید . بلند مدت فکر کنید.

4.ریسک تورم

امروز شما ده هزار تومان چه می توانید بخرید؟ پنج سال قبل چه؟ بیست سال قبل چطور؟ به این میگویند ریسک تورم!

پول خود را یکجا راکد نگه ندارید در جایی سرمایه گذاری کنید که بازده ان بیشتر از نرخ تورم باشد . همین!

5.ریسک سیاسی یا ریسک دولتی

اگر شرکت ها را ماهی فرض کنیم دولت و سیاست های ان مانند برکه میمانند که ماهی ها در ان شنا میکنند؟

ایا ماهی ها در برکه ای که اب ان الوده است زنده میمانند؟ مسلما خیر قوانین و سیاست های دولت هم میتواند اثرات غیر قابل جبرانی بر برخی شرکت ها داشته باشد . اگر سهامدار شرکتی هستید که تحت تاثیر قوانین دولتی است بیشتر مراقب باشید ممکن است یک شیه سرمایه خود را از دست بدهید.

6. ریسک شخصی

منشا ریسک های سرمایه گذاری همیشه بازار و عوامل اقتصادی نیست. گاهی سرمایه گذاران خودشان سرمایه خود را دچار خطر میکنند. فرض کنید شما 5 میلیون تومان در سهامی سرمایه گذاری کرده اید حالا قیمت سهام تحت تاثیر عوامل مقطعی کاهش یافته و ارزش سرمایه گذاری شما به 4 میلیون تومان رسیده است. علی رغم اینکه شما با هدف بلندمدت در این سهام سرمایه گذاری کرده اید اما ناگهان رخدادی پیش می اید که شما به پول سرمایه گذاری شده احتیاج پیدا می کنید پس مجبوربد سهام خود را با زیان بفروشید . این نوع خطر ریسک شخصی نام دارد.ریسک مالی و انواع آن

7.ریسک احساسی

منطق و انضباط در سرمایه گذاری از اصول اولیه ورود به بازار بورس است اما همه ما انسان هستیم و گاهی مغلوب احسساسمان میشویم. نتیجه اینکه ضرر میکنیم! یاد بگیرید حریص نباشید بخاطر ترس از زیان دست از سرمایه گذاری نکشید و عاشق سهامتان نشوید و به موقع ان را بفروشید.

نکته نهایی اینکه اجازه ندهید ریسک سرمایه گذاری شما را بترساند چرا که زندگی کردن همراه با ریسک و خطر است مطمئن باشید که همه انواع ریسک را یاد گرفته اید و سعی کنید دانشتان را در مورد انواع ریسک در بازار بورس سرمایه گذاری بیشتر کنید و اثرات انها بر اهداف مالی و سرمایه گذاری خود مدیریت کنید.

آشنایی با انواع استراتژی‌های پوشش ریسک مالی در ارزهای دیجیتال

استراتژی‌های مربوط به پوشش ریسک مالی جهت به حداقل رساندن هزینه گام برداشتن در جهت عکس روند بازار طراحی شده‌اند. اگر قرار باشد از افول بازار سهام واهمه داشته باشید و یا تنها به دنبال حفظ وضع موجود شرایط کاری خود در بازاری نا پایدار باشید، می‌توانید بهره زیادی از انواع مختلف استراتژی‌های پوشش ریسک مالی ببرید.

اگر به تازگی با مفهوم استراتژی پوشش ریسک مالی آشنا شده‌اید، در مطلب حاضر قصد داریم تا اطلاعاتی مفیدی در خصوص این نوع از استراتژی ها در اختیارتان قرار دهیم.

احتمالا بارها شنیده‌‌اید که سرمایه گذاران بحران زده در حال خرید سودهای تحت الحمایه و پوشش ریسک مالی هستند. این کار یکی از راه‌های دریافت سهام پوشش ریسک مالی است. البته راه‌های دیگری هم برای حمایت از کسب و کار شما وجود دارد.

اگر به دنبال استفاده از مشتقات استراتژی‌های پوشش ریسک مالی هستید، تنها هنگامی می‌توانید از این دست استراتژی‌ها استفاده نمایید که رویکردی بالا به پایین اتخاذ کنید. اگر به دنبال اتخاذ رویکرد بالا به پایین هستید، باید از قرار گرفتن در موقعیت‌هایی که شما را در معرض مواجهه با انتخاب ابزار غلط برای جلوگیری از معاملات قرار می‌دهند، اجتناب کنید.

در مطلب حاضر، به دنبال توضیح استراتژی پوشش ریسک مالی فارکس و چگونگی استفاده آسان از بسیاری از ارزها هستیم که در استراتژی پوشش ریسک مالی مورد استفاده قرار می‌گیرند هستیم. اما ابتدا اجازه دهید تا در مورد چیستی خطر و استراتژی پوشش ریسک یا همان خطر مالی صحبت کنیم.

مفهوم پوشش ریسک در مباحث مالی:

اساسا، بحث پوشش ریسک مالی زمانی به میان می‌آید که شما به دنبال جبران ریسک و ضرر هستید. به علاوه، پیش از آغاز یک کسب و کار تحت پوشش ریسک مالی باید مطمئن شوید که میان دو معامله آغاز شده نوعی همبستگی منفی وجود دارد.

به عبارت دیگر، استراتژی‌های پوشش ریسک مالی این شانس را در اختیار شما قرار می‌دهد که میزان شکست و باخت مالی خود را با استفاده از استراتژی توقف باخت محدود نمایید.

توقف باخت مالی یکی از ابزارهای مهم مورد استفاده در تجارت فارکس جهت محدود سازی ضرر مالی ناشی از پیش نرفتن محاسبات تجاری بر اساس برنامه‌های از پیش تعیین شده به حساب می‌آید. اگر شما نتوانید افول در کسب و کار خود را از طریق استفاده از ابزار توقف باخت مالی مدیریت کنید، آنگاه نمی‌توانید متوقع دستیابی به موفقیت در بلند مدت باشید.

کار استراتژی‌های پوشش ریسک مالی نیز در راستای همین ابزار و محدود سازی ضرر وارده مالی به سرمایه گذاران و تجار است. مزیت پوشش ریسک مالی این است که شما می‌توانید در صورت عدم دستیابی به موفقیت در یک معامله تجاری از مدل تجاری با پوشش ریسک مالی جهت پوشش ضررهای وارده به خود استفاده نمایید.

اما بزرگترین سوء تفاهم موجود در میان تجار خرد این است که فکر می‌کنند استراتژی پوشش ریسک مالی فارکس به معنای قرار دادن کسب و کار تازه آغاز شده یک سرمایه گذار تحت پوشش این سیستم است. در شرایط حرفه‌ای، استراتژی پوشش ریسک، شامل یک سرمایه‌گذاری ثانویه می‌باشد که قیمت آن، همواره در جهت عکس سرمایه‌گذاری اولیه حرکت می‌کند.

برای مثال سرمایه‌گذار می‌تواند، با تنظیم قرارداد آتی، سهام خود را به قیمتی مشخص در آینده به فروش رساند. در این صورت نوسانات بازار، تاثیری بر قیمت سهام خریداری شده، نخواهد داشت و سرمایه‌گذار این سهام را در زمان آتی، با قیمتی مشخص، به فروش خواهد رساند. گرچه پوشش ریسک، تنها محدود به فروش در قیمتی مشخص، از طریق قرارداد آتی نیست.

سرمایه‌گذار همچنان می‌تواند با ورود به دو بازار، که افت و خیز قیمت‌ها در بازارهای مورد نظر، اغلب در جهت عکس یکدیگر حرکت می‌کنند، ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش دهد. برای مثال سرمایه‌گذار می‌تواند از یک سو با خرید ارز، (برای نمونه دلار آمریکا) در بازار فارکس و از سوی دیگر، خریداری فلزات گران‌ بها، (برای نمونه طلا) ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش دهد.

تنها استراتژی پوشش ریسک مالی فارکس نیاز به خرید و فروش همزمان در همان جفت دارد. پوشش ریسک مالی فارکس بیشتر برای توقف سود یا زیان در هنگام معامله استفاده می‌شود. بنابراین، اگر شاخص بازار رو به افزایش است و شما از آن عقب هستید هستید، ممکن است بخواهید موقتا موقعیت خود را حفظ کنید تا بازار به نفع شما باز گردد.

این تنها یک بخش موضوع برای درک این است که مبادله فارکس چیست.

تجار و معامله گران همچنین می‌توانند به تکنیک تله فکر کنند. یعنی زمانی که ما به طور کامل با بن بست مواجه می‌شویم، می‌توانیم هفته‌ها و ماه‌ها بدون حرکتی رو به جلو، کسب و کار عادی و ساکن خود را ادامه دهیم. با این حال، هنگامی که دوباره فکر کنید و عوامل دیگر مانند هزینه حمل را در نظر بگیرید، استراتژی پوشش ریسک مالی فارکس می‌تواند ناگهان منجر به ایجاد تلفات بزرگتر شود.

بیایید در حال حاضر به هسته و پیچ و مهره اجزای انواع استراتژی‌های مختلف پوشش ریسک بپردازیم.

انواع استراتژی‌های پوشش ریسک مالی:

اگر بخواهید از استراتژی پوشش ریسک مالی با بهره گیری از واسطه فارکس استفاده نمایید، این کار امکان پذیر نخواهد بود. دلیل آن هم این است که استفاده از پوشش ریسک مالی در سال ۲۰۰۹ توسط CFTC ممنوع اعلام شده است. با اینحال، اگر بخواهید می‌توانید با استفاده از قوانین و مقررات FIFO از ارزهای مختلف برای پوشش ریسک مالی تراکنش‌های خود استفاده نمایید.

اکنون، می‌خواهیم یکی از استراتژی‌های پوشش ریسک مالی فارکس را به شما معرفی کنیم که می توان از آن در بهره گیری از پوشش ریسک مالی مناسب استفاده کرد. ممکن است این مطلب را چند بار بخوانید و باز هم فکر کنید که هیچ وقت آن را نخوانده‌اید.

تنها کافی است تا به یاد آورید که هنگامی که شما یک ارز مشخص را خریداری می‌کنید، همواره همان ارز را خریداری خواهید نمود و ارز دیگری را نیز خواهید فروخت. بر عکس، زمانی که شما همواره ابتدا یک ارز را به فروش می‌رسانید، ارز دیگری به جای آن خواهید خرید. بنابراین، این یکی از کارهایی است شما باید انجام دهید.

اجازه دهید یکی از نمونه‌های استراتژی‌های پوشش ریسک را که در آن شما دلار آمریکا و ین ژاپن خریداری می‌کنید را بررسی کنیم. اگر بخواهید از استراتژی های پوشش ریسک استفاده نمایید باید دلار و یورو بخرید. اما در صورتیکه بخواهید یورو و ین بخرید باید بدانید که سیستم دلار هر دو را بی اثر خواهد کرد.

اکنون برای استفاده از پوشش ریسک مالی باید یورو و ین خود را بفروشید.

این سه تراکنش در مجموع یک پوشش ریسک مالی را برای شما به وجود خواهند آورد.

اما سوال اینجاست که چرا این سه با یکدیگر یک پوشش ریسک مالی را به وجود خواهند آورد؟

دلیل چنین رخدادی این است که در سیستم یورو شما هر دو گزینه خرید و فروش را در اختیار دارید. در سیستم دلار نیز اکنون گزینه‌های خرید و فروش را در اختیار دارید و این موضوع در مورد ین ژاپن هم صدق می‌کند. این نمونه‌ای از یک پوشش ریسک مالی کامل است و همچنین نمونه‌ای کامل از استراتژی‌های پوشش ریسک مالی که از سیستم چند ارزی بهره می‌گیرد.

توجه داشته باشید که به هنگام استفاده از این استراتژی، تکنیک اصلی این است که مطمئن شوید که امکان خرید و فروش تراکنش‌های مالی را در اختیار دارید که یکدیگر را ملغی می‌کنند. نمودار زیر تعدادی از پوشش‌های ریسک مالی جایگزین را نشان می‌دهد که شما می‌توانید از آنها نیز بهره بگیرید.

اکنون به استراتژی‌های پوشش ریسک مالی دیگر توجه نمایید:

استراتژی‌های پوشش ریسک مالی طلا

اگر به دنبال حفاظت از خود در برابر تورم‌هایی با نرخ بالا هستید، طلا می‌تواند پوشش ریسک مالی مناسبی برای شما ایجاد کند. قیمت طلا به هنگام از کنترل خارج شدن تورم، می‌تواند سود سرشاری را نصیب شما کند. اما طلا هم پوشش ریسک مالی ضعیف‌تری در برابر دلار به حساب می‌آید. به عبارت دیگر، میان قیمت طلا و دلار ارتباط معکوسی وجود دارد. اگر قیمت طلا بالا برود، قیمت دلار ریسک مالی و انواع آن ریسک مالی و انواع آن افت خواهد کرد و بر عکس.

به لحاظ تاریخی، طلا همواره نوعی سرمایه معادل پول به حساب می‌آمده است. به همین دلیل هم پوشش ریسک مالی مناسبی در برابر افت دلار و یا تورم‌های شدید به حساب می‌آید.

پوشش ریسک مالی اختیارات

اختیارات از دیگر پوشش های ریسک مالی به حساب می‌آیند که به شما کمک می‌کنند تا از اندوخته تجاری خود محافظت کنید. شما می‌توانید این نوع از استراتژی را با فروش یک گزینه اتخاذ کرده و با خرید یک گزینه دیگر ادامه دهید و بالعکس. گزینه‌ها همچنین یکی از ارزان ترین روش‌ها برای محافظت از سرمایه تجاری شما هستند.

استراتژی پوشش ریسک مالی فارکس با استفاده از دو جفت ارز

بسیاری از استراتژی‌های پوشش ریسک مالی وجود دارند که می‌توانید به عنوان یک معامله گر فارکس از آنها استفاده کنید. شناخت رابطه قیمت بین جفت ارزهای مختلف می‌تواند به کاهش ریسک کمک کرده و استراتژی های پوشش ریسک مالی شما را اصلاح کند.

با استفاده از دو جفت ارز مختلف که همبستگی مثبت و یا رابطه منفی دارند، می توانید نوعی پوشش ریسک مالی ایجاد کنید.

به عنوان مثال سیستم ارزی دلار – یورو تا ۸۳ درصد با دلار – ین وابستگی معکوس دارند. در این صورت، می‌توانید دلار – یورو را برای بلند مدت خریداری کرده و برای کوتاه مدت نیز ارزهای دلار – ین را انتخاب نمایید. تنها مشکل این استراتژی این است که شما در معرض سیل تورم ناشی از یورو و ین قرار خواهید گرفت.

به عبارت دیگر، اگر استراتژی های یورو در برابر دیگر ارزها باشد، آنگاه موقعیتی پیش خواهد آمد که سیستم یورو – دلار دیگر نمی‌تواند دلار – ین را خنثی کند.

استراتژی پوشش ریسک مالی نفتی

برخی ارزها به شکل مستقیم تحت تاثیر قیمت ارز قرار دارند. یکی از نمونه‌های مهم این دسته از ارزها دلار کانادا است. معمولا نوعی همبستگی مثبت میان قیمت نفت و نرخ دلار کانادا در بازار وجود دارد. زمانی که قیمت نفت بالا می رود، قیمت دلار آمریکا و دلار کانادا پایین می‌آید.

در این صورت، می‌توانید از استراتژی پوشش ریسک مالی نفتی برای پوشش ریسک مالی خود در مبادله دلارهای کانادا و آمریکا استفاده نمایید. شما همچنین می‌توانید از دلار کانادا و آمریکا در بلند مدت استفاده کرده و از موقعیت نفت در کوتاه مدت بهره ببرید.

نتیجه گیری:

تجار خرد عمدتا بنا به دلایل روانشناختی به کسب و کار خود روی می‌آورند و نه این دلیل که کسب و کار آنها الزاما خوب و پر سود است. با استفاده از استراتژی‌های پوشش ریسک مالی می‌توانیم به این احساس دست پیدا کنیم که حداقل در مورد زمینه فعالیت تجاری خود اشتباه نمی‌رویم. تنها زمانی را صبر کرده و سپس وقتی همه چیز رو به راه شد، این استراتژی‌ها را کنار گذاشته و به توسعه کسب و کار خود ادامه می‌دهیم.

این مهم نیست که شما کدام یک از استراتژی های پوشش ریسک مالی را مورد استفاده می دهید، مهم این است که متوجه باشید که هیچ چیز مجانی به دست نمی‌آید. استفاده از استراتژی های پوشش ریسک مالی درست مانند بیمه شما در برابر باخت و ورشکستی عمل می کند.

استراتژی پوشش ریسک مالی فارکس راهی مناسب برای حد اقل رساندن ریسک تجاری کسب و کار شماست. این استراتژی نه تنها شما را در برابر خطرات ناشی از باخت مالی حفظ می کند، بلکه می تواند برای شما سودزا نیز باشد.