سوآپ و کاربردهای آن

استخر نقدینگی (Liquidity Pool) چیست؟ + کاربرد استخر نقدینگی در دیفای

استخر نقدینگی به کاربران اکوسیستم دیفای اجازه می‌دهد تا دارایی‌های دیجیتال را به‌صورت آنچین در یک صرافی غیرمتمرکز بدون نیاز به بازارسازهای سنتی یا مدل صرافی مبتنی بر دفتر سفارش، معامله کنند. استخر نقدینگی یک عنصر کلیدی در دنیای دیفای است که در عملکرد بازارسازهای خودکار، زراعت بازده، پروتکل‌های وام‌دهی و بسیاری از کاربردهای دیگر نقش بسیار مهمی دارد.

در بازارساز خودکار (AMM) به‌جای استفاده از مدل‌های مبتنی بر دفتر سفارش، معاملات آنچینِ کاربران به‌صورت خودکار و بدون مجوز از طریق یک استخر نقدینگی (liquidity pool) انجام می‌شوند. استخرهای نقدینگی علاوه‌بر تأمین پیوسته نقدینگی، بازارهایی آسان، دسترس‌پذیر، متنوع، شفاف و سریع برای مبادله ارزهای دیجیتال در اکوسیستم دیفای (Defi) فراهم کرده‌اند.

استخر نقدینگی (Liquidity Pool) چیست؟

برای درک ماهیت استخر نقدینگی نیاز است به ضرورت وجود نقدینگی در بازار پی برده باشیم. نقدینگی در بازار رمز ارز به معنای درجه‌ی آسانیِ مبادله رمز ارز با یک ارز دیگر بدون اثرگذاری بر قیمت آن‌هاست. بدون وجود نقدینگی کافی، خرید و فروش دارایی به قیمت دلخواه دشوار است و در کل هزینه‌های معاملاتی برای دو طرف معامله بالاتر است.

استخر نقدینگی درواقع مجموعه‌ای از دارایی‌های قفل‌شده در یک قرارداد هوشمند است که با هدف تسهیل معاملات غیرمتمرکز استفاده می‌شود. این مفهوم، بخش جدایی‌ناپذیرِ پلتفرم‌های بازارساز خودکار (AMM)، پروتکل‌های وام‌دهی، زراعت بازده، دارایی‌های سینتتیک، بیمه آنچین و بازی بلاک‌چین است.

ایده استخر نقدینگی به‌ خودی خود آسان است؛ یک مخزن دیجیتال که وجوه کاربران از طریق یک قرارداد هوشمند در آن قفل می‌شود. اما در یک محیط غیرمتمرکزِ بدون مجوز، چگونه می‌توان از آن استفاده کرد؟ اجازه دهید در ادامه ببینیم که چگونه صنعت دیفای توانسته با استفاده از استخرهای نقدینگی، خود را به همه نشان دهد.

استخر نقدینگی و دیفای (DeFi)

پیش از راه‌اندازی اولین نمونه‌های بازارساز خودکار (AMM)، نقدینگی ناکافی یک معضل جدی در دنیای مالی غیرمتمرکز و صرافی‌های آن بود. این موضوع به‌ویژه برای انواع جدید صرافی‌ غیرمتمرکز (DEX) با تعداد محدودی کاربر، جدی‌تر بود. به‌ علاوه، به‌علت توان عملیاتی محدود و هزینه گس‌ تراکنش در بلاک‌چین، پیاده‌سازی معاملات آنچین مبتنی بر دفتر سفارش و صف خریدار و فروشنده، غیرممکن بود. سوال اصلی این بود که چگونه می‌توان این مشکل را بدون استفاده از واسطه‌های بازارساز که با طبیعت غیرمتمرکز رمز ارزها در تناقض است، رفع و رجوع کرد؟

درست همین‌جا بود که اولین بازارساز‌های خودکار با استفاده از مفهوم استخر نقدینگی راه‌اندازی شدند؛ یک پروتکل صرافی غیرمتمرکز که با حذف فرد از یک طرف تراکنش، نقدینگی مبادله رمز ارز را با استفاده از قرارداد هوشمند تأمین می‌کند. در این مدل، قیمت دارایی‌ها به‌جای دفتر سفارش، توسط یک الگوریتم قیمت‌گذاری تعیین می‌شود.

دسترس‌پذیری بازار‌های مالی با پیدایش استخرهای نقدینگی به‌شدت افزایش یافته است. به دلیل ماهیت بدون مجوز بلاک‌چین‌هایی که این استخرها در آن‌ها مستقر هستند، هرکسی می‌تواند به نقدینگی استخر اضافه کند. همه می‌توانند تأمین‌کننده نقدینگی باشند.

یکی از نخستین پروتکل‌های به‌کار‌گیرنده نوآوری استخر نقدینگی پروژه‌ی بنکور (Bancor) بود. این مفهوم اما با محبوبیت پروتکل یونی‌سواپ توجه بیشتری را به خود معطوف کرد. پروژه‌های سوشی‌سواپ، کِرو (Curve) و بلنسِر (Balancer) از صرافی‌های غیرمتمرکز دیگری هستند که از استخرهای نقدینگی روی شبکه اتریوم استفاده می‌کنند. به همین صورت در بلاک‌چین بایننس، پروژه‌های پنکیک سواپ (PancakeSwap)، بیکری سواپ و برگر سواپ و در بلاک‌چین سولانا پروژه‌های Raydium و Serum از این نوآوری بهره می‌برند.

استخر نقدینگی در برابر دفتر سفارش

برای درک تمایز استخر نقدینگی اجازه دهید ابتدا به سنگ بنای پلتفرم‌های معاملات الکترونیک آنلاین یعنی دفتر سفارش نگاهی بیندازیم. دفتر سفارش، به بیان ساده، یک مجموعه از سفارش‌های باز لحظه‌ای (Real-time) است که نشان‌دهنده قیمت‌هایی است که خریدار و فروشنده متمایل به انجام معامله در آن‌ها هستند.

سیستمی که سفارش‌های خریدار و فروشنده را با هم جور می‌کند موتور تطابق (matching engine) نام دارد. به هر حال جدا از بحث‌های فنی موتور تطابق، این مفهوم دفتر سفارش است که هسته اصلی اغلب صرافی‌های متمرکز است. این مدل برای تسهیل مبادلات با کارایی بالا، بسیار عالی است و به ایجاد بازارهای مالی پیچیده رنگ واقعیت پاشیده است.

معاملات در دنیای مالی غیرمتمرکز به‌صورت آنچین انجام می‌شوند و خبری از وجود یک واسطه متمرکز که وجوه و نقدینگی دراختیار او باشد، نیست. این یعنی برای پیاده‌سازی مدل صرافی سفارش‌محور در این دنیای غیرمتمرکز مشکل جدی وجود دارد. هرگونه تعامل با دفتر سفارش نیازمند هزینه تراکنش بلاک‌چین (برای مثال هزینه گس) است که هزینه‌های معاملاتی را به‌شدت بالا می‌برد. کار بازارسازها که نقدینگی کافی برای بازار جفت‌های معاملاتی ایجاد می‌کنند، پرهزینه خواهد شد.

به علاوه سریع‌ترین بلاک‌چین‌ها نیز توان عملیاتی کافی برای انجام معاملات روزانه میلیارد دلاری را ندارند. این یعنی ایجاد یک صرافی سفارش‌محورِ آنچین روی یک بلاک‌چین در عمل امکان‌پذیر نیست. البته گرچه می‌توان از زنجیره‌های جانبی (sidechains) یا راه‌حل‌های لایه دو استفاده کرد، اما باز هم شبکه در شکل فعلی خود قادر به انجام این حجم از فعالیت‌ها نیستند.

لازم به ذکر است که صرافی‌های غیرمتمرکزی وجود دارند که به‌خوبی با دفتر سفارش آنچین کار می‌کنند. صرافی غیرمتمرکز بایننس و پروژه صرافی سرام (Serum) در بلاک‌چین سولانا، به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که از معاملات بی‌واسطه سریع و ارزان پشتیبانی می‌کنند.

استخر نقدینگی چگونه کار می‌کند؟

برای درک مناسب از استخر نقدینگی بهتر است نحوه کارکرد آن را در بازارسازهای خودکار (AMM) بررسی کنیم. برخلاف بازارهای سنتی، سوآپ و کاربردهای آن در این بازار شما درواقع با نقدینگی یک استخر (برای مثال استخر ETH/DAI) به معامله می‌پردازید. به زبان ساده، برای این‌که یک خریدار بتواند خرید کند، نیاز نیست در همان زمان فروشنده‌ای با همان قیمت وجود داشته باشد. اگر یک صرافی سفارش‌محور (برای مثال صرافی غیرمتمرکز بایننس) را یک مرکز معاملات فرد‌به‌فرد تصور کنیم، می‌توان گفت که معاملات در یک بازارساز خودکار، فرد ‌به ‌قرارداد هستند. از همین نظر، خبری از دفتر سفارش و انواع مختلف سفارش (مثل سفارش بازار، سفارش محدود و سفارش توقف) نیست.

تأمین‌کنندگان نقدینگی برای مشارکت دارای انگیزه هستند زیرا به‌عنوان پاداش، درصد مشخصی از کارمزدهای انجام‌شده در استخر را دریافت می‌کنند که متناسب با سهم آن‌ها از کل نقدینگی استخر است. آن‌ها توکن‌های LP را به‌عنوان نماینده‌ای از توکن‌های قفل‌شده خود دریافت می‌کنند. وقتی بخواهند دارایی خود را از استخر خارج کنند، باید آن‌ها را بسوزانند.

برای مثال وقتی در پلتفرم یونی‌سواپ ترید می‌کنید، این فعالیت توسط الگوریتم قرارداد هوشمندِ حاکم بر استخر، مدیریت می‌شود. قیمت‌گذاری نیز براساس تریدهای انجام‌شده در استخر نقدینگی تعیین می‌شود. هرچه نقدینگی بیشتری در یک استخر باشد، سفارش‌های بزرگتر دچار لغزش قیمتی (slippage) کمتری می‌شوند. همین پیامد به‌نوبه‌ی خود می‌تواند باعث جذب بیش از پیش تأمین‌کنندگان نقدینگی به پروتکل موردنظر شود.

مزایای استخر نقدینگی

• بازارهای مالی با سادگی استفاده، دسترس‌پذیری بیشتر و تنوع بیشتر دارایی‌ها
• ورود و خروج آسان به موقعیت‌های جفت‌های معاملاتی که در صرافی‌های معمول نقدینگی کمی دارند
• عرضه پیوسته نقدینگی با یک روش غیرمتمرکز
• استفاده از قراردادهای هوشمند و امکان برنامه‌نویسی براساس خواسته‌ها
• ارائه فرصت کسب درآمد از طریق دارایی‌های هولدشده برای تأمین‌کنندگان نقدینگی
• عدم نگرانی برای پیدا کردن طرف مقابل معامله در قیمت دلخواهتان
• قطعیت‌پذیری بالای تراکنش‌ها نسبت به مدل دفتر سفارش

کاربرد استخر نقدینگی چیست؟

این نوآوری بسیار ساده است و می‌تواند با اهداف متفاوتی به‌کار گرفته شود:

رایج‌ترین کاربرد استخر نقدینگی در صرافی‌های غیرمتمرکز مبتنی بر فناوری بازارساز خودکار (AMM) است. پلتفرم یونی‌سواپ یکی از این موارد است. تأمین‌کنندگان نقدینگی، ارزشی برابر از دو توکن را در یک استخر قفل می‌کنند تا در ساخت یک بازار و تأمین نقدینگی آن شریک باشند. در ازای آن، از کارمزد معاملات انجام‌شده در استخر، سهمی متناسب با مشارکت خود دریافت می‌کنند.

استخر لیکوئیدیتی پایه اصلی برای زراعت بازده (yield farming) با استخراج نقدینگی مثل پلتفرم Yearn است. این پلتفرم جایی است که در آن کاربران وجوه خود را به استخرهایی اضافه می‌کنند که برای تولید بازده استفاده می‌شوند. استخرها، پلتفرم‌ها و بازارهای دیفای متعددی وجود دارند که هر یک به کاربران در ازای تأمین نقدینگی، با نرخ‌های متفاوتی پاداش می‌دهند. توکن‌های LP یک استخر می‌توانند در استخرهای نقدینگی دیگری استفاده شوند زیرا پروژه‌ها توکن‌های استخر پروژه‌های دیگر را در پروتکل خود ادغام می‌کنند و این زنجیره‌ها پیچیده و پیچیده‌تر می‌شوند. ایده‌ی زراعت بازده این است که چگونه کاربران دیفای، توکن‌های خود را در پروتکل‌های غیرمتمرکز گوناگون قفل کنند تا بتوانند پاداش و درآمد خود را حداکثر کنند.

توزیع توکن‌های جدید به یک جامعه‌ی مورد هدف یک مشکل دشوار برای پروژه‌های کریپتو است. استفاده از استخراج نقدینگی یکی از موفق‌ترین رویکردها به این چالش بوده است. توکن‌ها به‌صورت الگوریتمی بین کاربرانی که وجوه خود را در یک استخر نقدینگی قرار داده‌اند، توزیع می‌شوند. سپس، توکن‌های به‌تازگی صادرشده به‌ تناسب سهم کاربر از استخر، برای آن‌ها ارسال می‌شوند.

استخرهای نقدینگی می‌توانند در حکم‌رانی پروتکل‌ها نیز استفاده شوند. برخی مواقع، به حد بالایی از توکن‌های رأی‌دهی نیاز است تا یک پروپوزال حکم‌رانی تصویب شود. اگر توکن‌ها با هم در یک استخر نقدینگی ترکیب شوند، مشارکت‌کنندگان می‌توانند انگیزه‌های مشترک جمعی را که برای آینده پروتکل مهم است، به شکل موثرتری دنبال کنند.

یک کاربرد دیگر استخر نقدینگی، در حوزه بیمه غیرمتمرکز در برابر خطرات قرارداد هوشمند است. به‌تازگی برای پیاده‌سازی این نوآوری از راه‌حل استخرهای نقدینگی استفاده شده است.

صدور دارایی سینتتیک (دارایی ترکیبی) در یک بلاک‌چین به استفاده از استخر نقدینگی نیاز دارد. کاربران وجوهی را به‌عنوان وثیقه به یک استخر اضافه می‌کند، پروتکل آن را به یک اوراکل قابل‌اعتماد وصل می‌کند و قرارداد هوشمند توکن‌هایی را به کاربر می‌دهد که به دارایی دلخواه کاربر، برای مثال سهام یک شرکت خاص مثل اپل یا مایکروسافت، متصل است.

در نهایت به‌نظر می‌رسد که کاربران‌ فراوانی هنوز کشف نشده‌اند. همه‌ی این‌ها به نبوغ و مهارت توسعه‌دهندگان و برنامه‌نویسان در دنیای بلاک‌چین و کریپتو بستگی دارد.

ریسک و خطرات استخر نقدینگی

اگر برای یک بازارساز خودکار تأمین نقدینگی می‌کنید، ضروری است که نسبت به مفهوم زیان موقت (impermanent loss) آگاه و هشیار باشید. در یک جمله، به زیان دلاری تأمین‌کنندگان نقدینگی برای استخرهای نقدینگی یک بازارساز خودکار نسبت به هولد کردن ساده توکن‌ها، زیان موقت می‌گویند. زیان موقت زمانی سنگین می‌شود که نسبت ارزش بین دو توکن قفل‌شده در یک استخر نقدینگی تغییر بزرگی داشته باشد.

برای مثال، فرض کنید قیمت اتر برابر با هزار تتر باشد. شما یک عدد اتر و 1000 عدد تتر را در یک استخر نقدینگی پروتکل یونی‌سواپ قفل می‌کنید. فرض کنید حالا در این استخر 10 اتر و 10هزار تتر وجود دارد. این یعنی شما 10درصد از نقدینگی کل (000,10*10) را دارید. حال اگر در دنیای بیرون از این استخر، ارزش اتر بالا رود و به چهارهزار تتر برسد چه؟ چون طبق فرمول، ارزش کل لیکوئیدی نباید تغییر کند، درواقع حالا در استخر 5 اتر و 20هزار تتر وجود دارد. حال اگر شما توکن‌های خود را از استخر خارج کنید، ده درصد خود را از نقدینگی استخر خواهید گرفت. این یعنی 0.5 اتر و 2هزار تتر. با نرخ مبادله جدید، جمع ارزش دارایی شما 4هزار دلار است. اما اگر اصلا در این استخر تأمین‌کننده نقدینگی نمی‌شدید، الآن 5هزار دلار می‌داشتید. این یک مثال برای فهم پدیده زیان موقت بود.

موضوع مهم دیگر، ریسک قراردادهای هوشمند است. وقتی وجوهی را در یک استخر نقدینگی قفل می‌کنید، با این‌که به لحاظ فنی واسطه‌ای آن‌ها را دراختیار ندارد، اما قرارداد هوشمند به تنهایی متصدی آن‌هاست. برای مثال اگر یک باگ فنی یا نوعی روش برای سوءاستفاده از قرارداد هوشمند یک پروتکل وام فوری باشد، وجوه کاربران می‌تواند برای همیشه ناپدید شود.

به علاوه همواره مراقب پروژه‌هایی باشید که تیم توسعه آن‌ها اجازه تغییر قوانین حاکم بر استخر لیکوئیدیتی را دارند. گاهی سوآپ و کاربردهای آن برنامه‌نویسان می‌توانند کلمه عبور یا برخی دسترسی‌های انحصاری را در درون کدهای قرارداد هوشمند تعبیه کنند. با این وجود، پتانسیل انجام اقدامات خراب‌کارانه برای آن‌ها وجود دارد.

جمع‌بندی

استخر نقدینگی یک نوآوری پرکاربرد در دنیای دیفای است که بر مشکل نقدینگی محدود در مدل‌های سنتی صرافی غیرمتمرکز غلبه کرده است. با حذف دفتر سفارش، برای انجام معامله نیازی به طرف مقابل نیست و کاربران درواقع با یک مخزن ارز معامله می‌کنند که توسط یک قرارداد هوشمند اداره می‌شود. تأمین‌کنندگان نقدینگی توکن‌های خود را در یک استخر قفل می‌کنند و متناسب با سهم خود، درصدی مشخص از کارمزد معاملات انجام‌شده در استخر را دریافت می‌کنند. دارایی‌های قفل‌شده در استخر برای انجام معاملات غیرمتمرکز در دنیای دیفای استفاده می‌شوند.

استخر نقدینگی، یک راه‌حل غیرمتمرکز قوی برای مشکل نقدینگی در بازار دیفای شد و در ادامه نقش برجسته‌ای در رشد صنعت دیفای داشت. با این‌که پیدایش استخر نقدینگی بنا به نیاز بود اما درنهایت روش مبتکرانه‌ای برای تأمین نقدینگی به‌صورت الگوریتمی و غیرمتمرکز ارائه داد.

در پایان شایان ذکر است که قبل از تصمیم‌گیری، شناخت کارکردهای خاص انواع استخر نقدینگی موجود در بازار اهمیت بالایی دارد. در کل، استخرهایی بهترین انتخاب هستند که به اندازه کافی برای حذف ریسک و نوسانات نرخ مبادله بزرگ باشند، سابقه طولانی داشته و حجم مبادلات روزانه بالایی دارند.

این مقاله صرفا برای اهداف آموزشی ارائه شده است و نباید به‌عنوان مشاوره‌ی تجاری و سرمایه‌گذاری از طرف کوین ایران و نویسندگانش قلمداد شود.

قرارداد سوآپ

قرارداد سوآپ به نوعی قرارداد گفته می شود که برای معاوضه جریان نقدی در آینده از آن استفاده می شود. این نوع قرارداد، تاریخ پرداخت، چگونگی محاسبه جریان نقدی و … را مشخص می کند. این جریان نقدی در واقع همان ارزش آتی می باشد که در مورد معامله صورت می گیرد.

مفهوم سوآپ:

سوآپ در لغت به معنی معامله پایاپای (ارز)، معاوضه، مبادله، جانشینی و اخراج کردن می باشد و در اصطلاح، توافقی است بین دو شرکت که برای معاوضه جریان نقدی در آینده، با دو نوع پرداخت متفاوت از بدهی یا دارایی، صورت می گیرد.

اولین نوع از قرارداد های سوآپ در دهه ۱۹۸۰ م معامله شد و از آن زمان تا کنون، این بازار با رشد چشم گیری مواجه شده است.

نکته: در بازار های کنونی، اکثر قرارداد های مشتقه خارج از بورس، به صورت سوآپ معاله می شوند.

اجزای تشکیل دهنده سوآپ:

سوآپ ها دارای بخش ها و اجزای زیر هستند:

دارایی پایه:

دارایی پایه، موضوع قراردادی است که هدف آن، انتقال ریسک اعتباری موجود می باشد. معمولا دارایی های پایه یکی از اقلام زیر هستند:

• اوراق قرضه دارای ریسک اعتباری
• وام
• پرتفوی (سبد دارایی ها در بورس) مرجع متشکل از اوراق قرضه و وام ها
• شاخص های مربوط به بخشی از بازار اوراق قرضه
• شاخص سهام

فروشنده سوآپ:

فروشنده سوآپ (Swap Seller)، به طرف قراردادی گفته می شود که نرخ شناور را دریافت و بازده کل را به طرف مقابل پرداخت می کند. به این فروشنده، خریدار حمایت نیز گفته می شود.

خریدار سوآپ:

خریدار سوآپ (Swap Buyer)، به طرف قراردادی می باشد که با پرداخت نرخ شناور و بازده کل را دریافت می کند، به این خریدار فروشنده حمایت یا سرمایه گذار نیز گفته می شود.

شخص مرجع یا تعهد مرجع:

شخص مرجع (تعهد مرجع)، صادر کننده ابزار بدهی است که می تواند شرکت، دولت و یا صادر کننده وام باشد.

صرف سوآپ:

صرف سوآپ (Swap Premium) به پرداخت هایی گفته می شود که به وسیله خریدار حمایت صورت می گیرد، و همچنین پرداخت های احتمالی که ممکن است فروشنده حمایت به پرداخت آنها مجبور شود به پایه حمایت موسوم است.

در تایرخ معامله خریدار و فروشنده بر روی این صرف به توافق می رسند و این صرف تا پایان مدت قرارداد ثابت می ماند.

موسسه مشاوران مطالعه مقاله اختیار معامله را به شما عزیزان پیشنهاد می کند.

انواع قرارداد های سوآپ:

دارایی پایه سوآپ می تواند یکی از موارد زیر باشد:

سوآپ نرخ بهره:

در سوآپ نرخ بهره (interest rate swap)، مبالغ نرخ بهره بر حسب ارز های مشابه توسط طرفین قرارداد، تعویض می شود.

در این نوع از سوآپ، مبلغ اسمی قرارداد برای دو طرف قرارداد یکسان می باشد و تسویه آن به صورت خالص انجام می گیرد که در این سوآپ، دو حالت زیر ممکن است:

حالت اول، دو طرف قرارداد مبالغ بهره را بر اساس بهره متغیر اقدام به پرداخت کنند.

حالت دوم، یکی از طرفین قرارداد بر اساس بهره ثابت و دیگری بر اساس بهره متغیر اقدام به پرداخت کنند.

سوآپ سهام:

در سوآپ سهام (equity swaps)، دو طرف قرارداد مبالغی، را که بر حسب بازده سهام یا شاخص سهام مشخص شده اند، تعویض می کنند.

این نوع سوآپ به شکلی طراحی شده است که علاوه بر بازده حاصل از سود نقدی، بازده ناشی از منفعت سرمایه ای(capital gain) را نیز شامل می شود.

سوآپ ارزی:

در سوآپ ارزی (currency swaps)، دو طرف قرارداد مبالغ بهره را به نسبت ارز های مختلف مورد تعویض قرار می دهند. این روش به معاله گران کمک می کند که در مقابل نوسان های ریسک نرخ ارز، مقاوم باشند.

سوآپ ارز ثابت – ثابت:

از سال ۱۹۹۰ م، معمول ترین شکل سوآپ، سوآپ ارز ثابت- ثابت (fixed-for-fixed) می باشد که به صورت سوآپ Plain Vanilla ( رایج ترین نوع سوآپ) شناخته شده است.

بر اساس این نوع سوآپ، گردش نقدینگی سوآپ طبق گردش نقدینگی آتی ارز ها متفاوت می باشد.

سوآپ ارزی ثابت – شناور:

سوآپ ارزی ثابت – شناور (fixed-for-flow) نوعی از سوآپ است که تحت این قرارداد،‌ یکی از جریان های پرداخت در نرخ ثابت‌ یک ارز قرار می گیرد، در حالی که جریان پرداخت دیگر، بر اساس نرخ شناور ارز دیگر قرار می گیرد.

سوآپ نرخ بازده کل:

سوآپ نرخ بازده کل (Total Return Swap or Total Rate Of Return Swap: TRORS)، سوآپی می باشد که در آن، دو طرف معامله، یک دارایی را به صورت دارایی پایه یا معیار انتخاب می کنند و توافق می کنند که یکی از آنها بهره متعلقه به آن دارایی پایه و هر نوع افزایش یا کاهش ارزش آن دارایی را صاحب شود.

در برابر، طرف مقابل معامله وجوه ثابت یا شناوری را از طرف مقابل دریافت می کند که به طور معمول هیچ گونه ارتباطی با دریافتی های طرف اول نخواهد داشت.

موسسه مشاوران مطالعه مقاله مدیریت مالی را به شما عزیزان پیشنهاد می کند.

سوآپ نکول اعتباری

کارکرد های اصلی سوآپ بازده کل:

کاهش ریسک اعتباری دارایی پایه از راه انتقال بازده کل به خریداران سوآپ

کاهش ریسک بازار دارایی پایه فروشنده سوآپ از طریق جبران زیان کاهش ارزش دارایی پایه به وسیله خریدار سوآپ

سوآپ نکول اعتباری:

زمانی که موسسات مالی، در معرض ریسک عدم باز پرداخت اقساط وام های مشتریان قرار می گیرند، به منظور نگه داری از دارایی خود کاهش ریسک عدم باز پرداخت اقساط وام از سوی مشتریان، از مکانیزم سوآپ نکول اعتباری (Credit Default Swap: CDS)، استفاده می کنند.

بر این اساس، موسسات مذکور طی قراردادی در جایگاه خریدار سوآپ قرار می گیرند و با فروشنده سوآپ که معمولا یک موسسه بیمه ای می باشد توافق می کنند تا در سررسید های معینی، مبلغ مشخصی را به فروشنده پرداخت کنند.

سپس فروشنده نیز تعهد می کند که در صورت عدم باز پرداخت اقساط مشتریان به موسسه مالی، در راستای اجرای قرارداد نکول اعتباری در سقف تعهدی که به موجب این قرارداد پذیرفته، معادل آن چه که مشتری موسسه نپرداخته است، جبران کند.

این نوع قرارداد، مانند بیمه ای عمل می کند که در طی آن، صاحبان دارایی ها آنها را در ازای مبلغی به صورت دوره ای بیمه می کنند.

تفاوت بین سوآپ نکول اعتباری و سوآپ نرخ بازده کل:

سوآپ نکول اعتباری از دارایی، در برابر بروز سوآپ و کاربردهای آن یک اتفاق خاص، محافظت می کند، در حالی که سوآپ نرخ بازده کل از دارایی، در برابر کاهش ارزش احتمالی آن در آینده محافظت می کند.

سوآپ کالا و سایر انواع سوآپ:

سوآپ کالا (commodity swaps)، سوآپی است که مشابه آن، چه در سوآپ ارزی، سوآپ نرخ بهره و سوآپ سهام ملاحظه شد، می توان بر روی کالا ها و هر چیز دیگری با نتایج تصادفی که شرکت ها، نهاد های مالی و یا اشخاص با آن مواجه هستند، این سوآپ را تعریف نمود.

اگر این مطلب برای شما رضایت بخش بوده است، مطالعه مقاله عرضه اولیه سهام را به شما پیشنهاد می کنیم.

بهترین صرافی های غیر متمرکز 2021

اگر شما هم از آن دسته افراد هستید که از سرقت رمز ارز های خود در صرافی های متمرکز حراس دارید و به دنبال مبادلات مطمئن هستید، ما به شما کاربردی ترین و محبوب ترین صرافی های غیر متمرکز را معرفی می کنیم، ابتدا برای درک بهتر و کارایی صرافی غیر متمرکز نیاز است اطلاعاتی در این زمینه را برای شما توضیح دهیم.

صرافی غیر متمرکز چیست و چ کاربرد هایی دارد

صرافی غیر متمرکز به سیستمی گفته می شود که در آن شما می توانید مبادلات ارز خود را از طریق شبکه همتا به همتا و آنلاین انجام دهید. نکته هیجان انگیز صرافی های غیر متمرکز آن است که نیاز به سازمان یا ارگان حقوقی نیست و معاملات شما فقط توسط شخص شما انجام می شود. این تکنولوژی از نظر امنیت نیز بسیار مطمئن است و از فرایند پیچیده ای شکل گرفته است تا معاملات به بهترین شکل انجام شوند. یکی دیگر از فعالیت های پر طرفداری که در این صرافی ها وجود دارد، عمل تریدینگ است که میان معامله گران و سرمایه گذاران بسیار مشهور شده. تریدینگ به معنی معاملاتی است که تریدر ها با نوسان گیری قیمت رمز ارز ها به معامله و کسب سود می پردازند.

صرافی مطمئن و کاربردی

درست است صرافی های غیر متمرکز راهکاری آسان تر و بهتر از صرافی های متمرکز هستند، اما انتخاب بهترین آن ها نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مقاله ما طبق کاربرد، امنیت، سرعت مبادلات و محبوبیت بهترین صرافی های 2021 را برای شما دسته بندی کرده ایم.

صرافی AIRSWAP

این سیستم غیر متمرکز با هدف ارائه تجارت جهانی توسط شبکه همتا به همتا و بدون واسط ساخته شد، این صرافی جدیدا توکن های ERC-20 و اتریوم را به خود اضافه کرده و این برای کاربران اتریوم یک فرصت مناسب است. این فناوری دارای امنیت بالا است و شما می توانید با خیال راحت در آن به خرید و فروش ارز دیجیتال بپردازید.

صرافی UNISWAP

در یونی سواپ مبادلات غیر متمرکز توسط توکن های متمرکز بربلاک چین اتریوم انجام می شود همانطور که می دانیم فناوری بلاک چین بسیار پیچیده و غیر قابل هک است به همین دلیل یونی سواپ از سوآپ و کاربردهای آن امنیت فراوانی برخوردار می باشد. اخیرا یونی سواپ با انجام 100 میلیارد دلار معاملات غیر متمرکز رکورد بازار را شکست و تبدیل به یک پلتفرم محبوب و کاربردی شد. برای اطلاعات بیشتر در مورد صرافی یونی سواپ چیست؟ بیشتر بخوانید.

وان‌اینچ (1inch.Exchange)

نکته قابل توجه در مورد صرافی وان اینچ متشکل بودن از چند صرافی غیر متمرکز است، در واقع این پلتفرم از متصل شدن چند پلتفرم غیر متمرکز ایجاد شده است و تمامی خدمات ترید، خرید و فروش ارز دیجیتال و استفاده از توکن ها در آن وجود دارد. البته نکته دیگری که در مورد این صرافی باید مورد توجه قرار بگیرد این است که به دلیل ادغام چند صرافی غیر متمرکز در این پلتفرم، کارمزد معاملات نیز متفاوت بوده و بر اساس قیمت تعیین شده در صرافی های گوناگون متغییر است. اما این صرافی همچنان میان معامله گران بسیار مشهور بوده و از خدمات خوبی برخوردار می باشد.

صرافی WAVES DEX

این شبکه مبادلات غیر متمرکز در سال 2016 تاسیس شد. Waves Dex با در اختیار گذاشتن کنترل وجوه شما در بلا کچین و تسریع روند تبادل با استفاده از سرویس تطبیق متمرکز بهترین حالت را از هر دو دنیای متمرکز و غیرمتمرکز به شما ارائه می دهد. این سیستم متمرکز بر بلاک چین Waves می باشد و برای استفاده از برخی توکن ها باید ارز رمز Waves خریداری کنید ولی نه لزوما برای همه قسمت ها.

در واقع تمام صرافی هایی که در بالا نام بردیم فرایند های مالی را به صورت آسان تر و با امنیت بیشتر برای ما انجام می دهند که نشان دهنده آن است چقدر به سیستم سوآپ و کاربردهای آن های غیر متمرکز در جامعه امروزی نیاز داریم.

آموزش صرافی پنکیک سواپ؛ از ثبت نام تا خرید و فروش ارزهای دیجیتال

تا کنون اسم صرافی‌های غیرمتمرکز به گوش‌تان خورده است؟ برای فعالان بازار ارزهای دیجیتال واژه غیرمتمرکز کلمه نام آشنایی است. غیرمتمرکز بودن یکی از اصلی‌ترین ویژگی رمزارزها است که از همان ابتدای عرضه بیت کوین بر سر زبان‌ها افتاده است. البته که در طول این سال‌ها افراد زیادی در این زمینه تردید کرده‌اند و معتقدند که مفهوم غیرمتمرکز بودن در بازار رمزارزها خیالی بیش نیست. اما زمان ثابت کرده است که این افراد در اشتباه هستند. چند سالی است که صرافی‌های جدیدی در بازار ارزهای دیجیتال آغاز به کار کرده‌اند که تحت عنوان صرافی‌های غیرمتمرکز شناخته می‌شوند. پنکیک سواپ یکی از این صرافی‌ها است. صرافی pancakeswap در بستر شبکه بایننس اسمارت چین ساخته شده است. در این مقاله قصد داریم به آموزش صرافی پنکیک سواپ بپردازیم. در ادامه با ما همراه باشید.

بیشتر بخوانید: صرافی غیرمتمرکز

فهرست عناوین مقاله

صرافی‌های غیرمتمرکز چه تفاوت‌هایی با صرافی‌های متمرکز دارند؟

قبل از پرداختن به بحث آموزش صرافی پنکیک سواپ بد نیست که در یک نگاه کلی مقایسه‌ای بین صرافی‌های متمرکز و غیر متمرکز انجام دهیم. بنیان‌گذاران صرافی‌های غیرمتمرکز مدعی هستند که برای برطرف کردن ایرادات صرافی‌های متمرکز دست به راه‌اندازی چنین صرافی‌هایی زده‌اند. اما آیا این ادعا آن‌ها صحبت دارد؟ برای پاسخ به این سؤال باید به مقایسه این دو نوع صرافی بپردازیم که در قالب دو نکته مهم این کار را انجام می‌دهیم.

1. نحوه کنترل دارایی‌ها؛ مهم‌ترین تفاوت صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز

وقتی قصد دارید از یک صرافی ارز دیجیتال متمرکز مانند بایننس یا کوینکس استفاده کنید، باید ابتدا ارزهای دیجیتال خود را به کیف پول صرافی منتقل کنید. در ادامه باید سفارشات خرید و فروش مدنظر خود را درون سامانه ثبت کنید. این سفارش‌ها به هسته مرکزی معاملات صرافی منتقل می‌شود و پس از پردازش، خریدار و فروشنده به یکدیگر متصل شده و معامله انجام می‌شود؛ بنابراین در صرافی متمرکز تمام معاملات درون یک پایگاه داده‌ای متمرکز ثبت و ضبط می‌شوند. در نتیجه کنترل دارایی افراد به صورت امانی در اختیار صرافی‌ها قرار می‌گیرد. در واقع کاربر به صرافی اعتماد می‌کند تا معامله خود را عملیاتی کند.

در مقابل صرافی‌های غیرمتمرکز هستند که ثبت و ضبط معاملات را در شبکه بلاک‌چین انجام می‌دهند. به این ترتیب به هیچ عنوان نیاز نیست که شما ابتدا دارایی خود به کیف پول صرافی منتقل کنید و بعد از آن وارد معامله شوید. بلکه می‌توانید به صورت مستقیم کیف پول خود را به شبکه بلاک‌چین متصل کنید و در حالی که دارایی‌تان در کنترل خودتان است، معامله را انجام دهید.

2. تفاوت در رابط کاربری صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز

این نکته البته ربطی به ماهیت صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز ندارد. بلکه یک مسئله‌ای است که مرسوم شده است. وقتی وارد یک محیط صرافی متمرکز می‌شوید،‌ به دلیل ابزارهای معاملاتی مختلف و چارت‌های گوناگون عمدتاً با یک محیط شلوغ مواجه می‌شوید. اما در مقابل در صرافی‌های غیرمتمرکز مانند پنکیک سواپ، یونی سواپ و … رابط کاربری ساده‌ای در اختیار کاربران قرار داده می‌شود تا هیچ‌گونه سردرگمی برای تریدرها به وجود نیاید.

صرافی پنکیک سواپ چیست؟

همان‌طور که اشاره کردیم، صرافی pancakeswap یک صرافی غیرمتمرکز است که بر روی شبکه بایننس اسمارت چین راه‌اندازی شده است. آغاز به کار این صرافی به ماه سپتامبر سال 2020 برمی‌گردد. اما نکته قابل توجه در خصوص آن، رشد سریع کاربران و حجم نقدینگی بود که در آن گردش پیدا کرد.

ظرف مدت زمان کوتاهی حجم معاملات در این صرافی از 700 میلیون دلار در روز فراتر رفت که این مسئله در نوع خود شگفتی بسیاری را به دنبال داشت. البته وقوع این اتفاق خالی از علت نبود و در ادامه توضیح مختصری در این زمینه می‌دهیم.

آنچه صرافی pancakeswap را از سایر صرافی‌های غیرمتمرکز متمایز می‌کند

اما بد نیست در اینجا نگاهی به دلایل استقبال خوب کاربران از پنکیک سواپ بیندازیم. به طور کلی دو دلیل عمده می‌توان برای این منظور برشمرد که عبارت‌اند از:

1. کاهش شدید کارمزد معاملات

صرافی مشابهی به نام یونی سواپ بر روی بلاک‌چین اتریوم راه‌اندازی شده است. در بلاک‌چین اتریوم مشکل مقیاس‌پذیری چند سالی است که دامن‌گیر پلتفرم‌های مختلفی شده است که روی آن فعالیت می‌کنند. همین مسئله باعث شده گاهی اوقات کارمزد معاملات در یونی سواپ به شدت افزایش پیدا کند و این موضوع داد معامله‌گران را درآورده است. در مقابل پنکیک سواپ روی شبکه اسمارت بایننس چین راه‌اندازی شده است و به خوبی از پس مسئله مقیاس‌پذیری برآمده است. در نتیجه کارمزد معاملات در این صرافی کاهش چشمگیری در مقایسه با صرافی‌های غیرمتمرکز مشابه پیدا کرده است.

2. افزایش قابل توجه سرعت معاملات

در مقابل کاهش هزینه کارمزدها، سرعت معاملات نیز به طور قابل توجهی افزایش پیدا کرده است و این مسئله برای بسیاری از تریدرها از اهمیت بالایی برخوردار است. روی هم رفته این دو فاکتور مهم باعث کوچ تعداد زیادی از تریدرها به صرافی پنکیک سواپ شده است.

دو مفهوم مهم در عملکرد صرافی پنکیک سواپ

جا دارد که در این قسمت به بخشی از سازوکار عملکرد صرافی pancakeswap اشاره گذرایی داشته باشیم. در این صرافی برای مدیریت معاملات از استخرهای نقدینگی و مکانیزم بازارساز خودکار استفاده می‌شود.

منظور از استخر نقدینگی چیست؟

استخر نقدینگی فضایی مجازی است که افراد می‌توانند دارایی‌های دیجیتال خود را در آن به اشتراک بگذارند. در نتیجه وقتی سفارشی در صرافی ثبت می‌شود، قراردادهای هوشمند ، رابطه‌ای بین کاربران و استخرهای نقدینگی را برقرار می‌کنند و در نتیجه تبادل مورد نظر صورت می‌گیرد. شاید بپرسید چرا یک کاربرد باید دارایی خود را در استخر نقدینگی بگذارد؟

اولا باید اشاره کنیم که در این کار هیچ خطری دارایی کاربر را تهدید نمی‌کند و اصل سرمایه او دست نخورده باقی می‌ماند. در مقابل بخش قابل توجهی از کارمزد معاملات بین کسانی که دارایی خود را در استخرهای نقدینگی به اشتراک گذاشته‌اند، به عنوان پاداش توزیع می‌شود.

مکانیزم بازارساز خودکار چیست؟

بحث از بازارساز خودکار کاملاً تخصصی است و پرداختن به آن موضع مقاله ما نیست. صرفاً یک تعبیر ساده برای درک مفهوم مکانیزم بازارساز در صرافی پنکیک سواپ اشاره می‌کنیم. این مکانیزم در واقع یک الگوریتم ریاضی خودکار است که در بازار کار قیمت‌گذاری دارایی‌های موجود در استخرهای نقدینگی را به صورت لحظه‌ای با توجه به شرایط عرضه و تقاضا انجام می‌دهد.

همچنین بخوانید: بازارساز خودکار چیست

آموزش کار با پنکیک سواپ

حال که با مفهوم صرافی‌های غیرمتمرکز و همچنین ویژگی‌های صرافی pancakeswap آشنا شدیم، باید به آموزش صرافی پنکیک سواپ بپردازیم. با جستجوی نشانی pancakeswap.finance می‌توانید وارد این صرافی شوید. اولین قدم در این صرافی اتصال کیف پول دیجیتال شخصی خود به شبکه صرافی است.

برای این منظور باید از گزینه Connect در صفحه اصلی سایت استفاده کنید. در ادامه لیستی از کیف پول‌هایی که توسط صرافی پشتیبانی می‌شود، برای شما به نمایش در می‌آید. از بین گزینه‌های موجود باید کیف پول مورد نظر خود را انتخاب کنید. اتصال هر کیف پول به صرافی پنکیک سواپ روش خاص خودش را دارد که می‌توانید از راهنمای سایت صرافی سوآپ و کاربردهای آن سوآپ و کاربردهای آن pancakeswap استفاده کنید.

معرفی بخش ترید در صرافی پنکیک سواپ

در این صرافی بخشی به نام ترید (Trade) وجود دارد که از سه قسمت تشکیل شده است. این سه قسمت عبارت‌اند از:

1. سواپ (Swap)

از این بخش برای تبادل توکن‌ها استفاده می‌شود. پنجره‌ای با دو گزینه پیش روی شما قرار دارد که در اولی باید ارزی که قصد تبدیل آن را دارید به همراه مقدار مورد نظر خود را وارد کنید. در دومی نیز باید ارزی که می‌خواهید دارایی خود را به آن تبدیل کنید را مشخص کنید. وقتی مقدار یکی از ارزها را مشخص کنید، دیگری به صورت خودکار تعیین می‌شود.

در نهایت با کلیک روی گزینه Swap معامله در صرافی پنکیک سواپ ثبت می‌شود پس از آن باید اطلاعات تراکنش را در کیف پول دیجیتال خود که به صرافی متصل سوآپ و کاربردهای آن کرده‌اید نیز تأیید کنید. پس از این اقدام تراکنش برای شبکه بایننس اسمارت چین ارسال می‌شود و معمولاً ظرف چند ثانیه تراکنش مورد نظر شما عملیاتی می‌شود.

2. نقدینگی (Liquidity)

به کمک این بخش می‌توانید برای تأمین نقدینگی استخرهای نقدینگی اقدام کنید. گزینه‌ای تحت عنوان Add Liquidity در این قسمت پیش روی شما قرار دارد که باید روی آن کلیک کنید. در ادامه یک منو کشویی باز می‌شود که توکن‌ها شما در آن به نمایش در می‌آید. در بین آن‌ها باید توکن‌ها مدنظر خود برای تأمین نقدینگی را انتخاب کنید.

به خاطر داشته باشید که تأمین نقدینگی در استخرهای پنکیک سواپ با استفاده از جفت‌ارزها صورت می‌گیرد؛ لذا باید جفت‌ارزی را انتخاب کنید که از هر دوی آن‌ها در حساب کیف پول شما وجود داشته باشد و ارزش دلاری‌شان نیز یکسان باشد.

بعد از این مرحله باید از طریق کیف پول خود دسترسی قراردادهای هوشمند صرافی پنکیک سواپ را به دارایی خود فعال کنید. بعد از این کار جفت‌ارزهای منتخب به قرارداد هوشمند متصل می‌شوند و دارایی شما وارد استخر نقدینگی می‌گردد. در ادامه جفت‌ارزی که وارد استخر نقدینگی کرده‌اید در بخش Liquidity به نمایش در می‌آید.

هر زمان که مایل باشید، می‌توانید بر مشارکت خود بیفزایید یا درخواست برداشت جفت‌ارز خود از استخر نقدینگی را تنها با یک کلیک ثبت کنید.

3. بریج (Bridge)

در این بخش نیز می‌توانید ارزهای دیجیتال را از بلاک‌چین‌های دیگر به اسمارت بایننس چین منتقل کنید. این فرآیند نیز چندان پیچیده نیست و با مراجعه به این بخش با تنها چند کلیک ساده می‌توانید کار انتقال بین بلاک‌چین‌ها را انجام دهید.

سؤالات متداول

1. توکن کیک چیست؟

صرافی پنکیک سواپ یک توکن اختصاصی به نام ارز کیک دارد که به کمک آن می‌توانید بسیاری از فرآیندهای مالی در صرافی را به راحتی انجام داد. برای مطالعه بیشتر در این زمینه می‌توانید به مقاله آیا سرمایه‌گذاری روی ارز کیک سودآور است؟ مراجعه کنید.

2. ثبت نام در صرافی پنکیک سواپ به چه صورت انجام می‌شود؟

در صرافی‌های غیرمتمرکز نیازی به ثبت نام نیست و تنها با اتصال کیف پول دیجیتال خود می‌توانید معامله‌گری را آغاز کنید.

3. آیا صرافی pancakeswap در دسترس کاربران ایرانی قرار دارد؟

با توجه به اینکه نیاز به ثبت نام و احراز هویت برای خرید و فروش در این صرافی نیست، به همین دلیل کاملاً برای کاربران ایرانی به منظور دور زدن تحریم‌ها مفید است.

4. امنیت صرافی پنکیک سواپ در چه سطحی است؟

همواره درباره امنیت صرافی‌های غیرمتمرکز بحث‌های مختلف در جریان بوده است. با این وجود صرافی pancakeswap با استفاده از تدابیر امنیتی مناسبی که برای قراردادهای هوشمند خود نظر گرفته است، از امنیت بالایی برخوردار است. با این وجود همواره در گوشه ذهن خود داشته باشید که بازار ارزهای دیجیتال با ریسک همراه است.

5. کارمزد‌ها در صرافی pancakeswap به چه میزان است؟

در این صرافی 0.25 از مبلغ هر معامله به عنوان کارمزد تراکنش ثبت می‌شود. همچنین در صورتی که در جریان تأمین نقدینگی در استخرهای نقدینگی مشارکت کنید و قبل از طی شدن 72 ساعت از استکینگ دارایی خود آن را خارج کنید، 0.1 درصد از کل ارزش دارایی سپرده‌گذاری به عنوان جریمه از حساب شما کسر می‌شود.

6. مهم‌ترین کیف پول‌هایی که صرافی پنکیک سواپ پشتیبانی می‌کند، کدام است؟

کیف پول‌های متامسک، تراست والت ، بایننس چین والت، سیف‌پال، مت والت، توکن پاکت و والت کانکت بهترین کیف پول‌هایی است که در این صرافی پشتیبانی می‌شوند.

کلام پایانی

در این مقاله به آموزش صرافی پنکیک سواپ پرداختیم. البته نکات دیگری نیز برای کار کردن با صرافی پنکیک سواپ وجود دارد که در حین فعالیت در آن می‌توانید با آن‌ها به سادگی آشنا شوید. همان‌طور که اشاره کردیم صرافی pancakeswap از رابط کاربری ساده‌ای برخوردار است و می‌توانید به راحتی از آن استفاده کنید. تجربه خرید و فروش ارزهای دیجیتال با صرافی‌های غیرمتمرکز می‌تواند تجربه جدیدی باشد. کسی چه می‌داند؟ شاید یک روز برسد که صرافی‌های غیرمتمرکز کاربران بیشتری را در مقایسه با صرافی‌های متمرکز به خود جلب کنند. فراموش نکنید که بازار ارزهای دیجیتال، دنیای غیرممکن‌ها است.

سوآپ چیست و دو نوع پرکاربرد این نوع قرارداد را بشناسیم

سوآپ در لغت به ‌معنای معامله پایاپاى، معاوضه، عوض‌کردن، مبادله‌کردن و جانشین‌کردن آمده و در اصطلاح، توافقی بین دو طرف برای معاوضه جریان نقدی در آینده (با دو نوع پرداخت متفاوت) است. اولین سواپ در سال ۱۹۸۱ میلادی بین شرکت IBM و بانک جهانی صورت گرفت.

سوآپ چیست ؟

سوآپ به‌ عنوان توافقی بین ۲ شرکت برای معاوضه جریان‌های نقدی در آینده با ۲ نوع پرداخت متفاوت از بدهی یا دارایی ‌ها نام برده می ‌شود.

کارکرد سوآپ

قرارداد سوآپ، تاریخ پرداخت و چگونگی محاسبه جریانات نقدی را که باید پرداخت شود مشخص می‌کند. معمولا محاسبه جریانات نقدی شامل ارزش‌های آتی یک یا چند متغیر بازار است.

اولین قرارداد سوآپ

اولین قراردادهای سوآپ در اوایل دهه ۱۹۸۰ منعقد شدند. از آن زمان تاکنون بازار سوآپ، رشد چشم‌گیری داشته است. در حال حاضر اکثر قراردادهای مشتقّات خارج از بورس به‌ صورت سوآپ انجام می ‌شود.

اجزای تشکیل‌دهنده سوآپ

۱٫ دارایی پایه؛ موضوع قرارداد است و هدف از قراداد، انتقال ریسک اعتباری در معرض آن است. به ‌طور معمول، دارایی پایه یکی از اقلام زیر است:

1. ورقه قرضه با ریسک اعتباری؛ ؛
2. پرتفوی (سبد دارایی‌ها در بورس) مرجع متشکل از اوراق قرضه و وام‌ها؛
3. شاخص مربوط به بخشی از بازار اوراق قرضه؛
4. شاخص سهام.

۲٫ فروشنده سوآپ، (Swap Seller)؛ طرف قراردادی که نرخ شناوری را دریافت و بازده کل را به طرف دیگر قرارداد پرداخت می ‌کند. به فروشنده سوآپ، خریدار حمایت نیز گفته می ‌شود.
۳٫ خریدار سوآپ، (Swap Buyer)؛ طرف قراردادی که با پرداخت نرخ شناور و دریافت بازده کل موافقت می ‌کند، به خریدار سوآپ فروشنده حمایت یا سرمایه‌گذار نیز گفته می ­شود.
۴٫ شخص مرجع یا تعهد مرجع؛ شخص مرجع همان صادرکننده ابزار بدهی است. این شخص می ‌تواند شرکت، دولت و یا صادرکننده وام باشد.
۵٫ صرف سوآپ (Swap Premium)؛ پرداخت‌هایی که به‌ وسیله خریدار حمایت صورت می‌گیرد، “پایه صرف” نام دارد و پرداخت‌ های احتمالی که ممکن است فروشنده حمایت به پرداخت آنها مجبور شود به “پایه حمایت” موسوم است. خریدار و فروشنده در تاریخ معامله بر روی این صرف به توافق می ‌رسند و صرف تا پایان مدت قرارداد ثابت می ‌ماند.

انواع سوآپ

سوآپ، انواع فراوانی دارد. از بین انواع قراردادهای سوآپ، قراردادهای سوآپ ارز و سوآپ نرخ بهره، مهم‌ترین و پرکاربردترین‌ها است.

های نرخ بهره

سوآپ نرخ بهره یکی ابزار مهمی برای مدیریت ریسک نرخ بهره به‌شمار می ‌آید که برای ولین بار در سال ۱۹۸۲ در ایالات متحده مورد استفاده قرار گرفت.

کاربرد نرخ بهره سوآپ

وقتی که تقاضا برای ابزارهای مالی رو به افزایش است، این ابزار می ‌تواند برای کاهش ریسک نرخ بهره به‌کار گرفته شود. شایع ترین و رایج ترین نوع سوآپ که اصطلاحا به Plain Vanilla Swaps نامیده می ‌شود، برای نرخ بهره دارای مشخصات زیر است:
۱٫ نرخ بهره پرداخت‌ هایی که در این معاوضه وجود دارد را مشخص می ‌سازد.
۲٫ نوع پرداخت ‌های بهره (نرخ ثابت یا متغیّر) را شخص می‌سازد.
۳٫ مقدار “اصل ذهنی”؛ یعنی همان اصل مقداری که بهره بر روی آن پرداخت می‌شود را معلوم می‌ کند.
۴٫ دوره زمانی که معوضه برای آن دوره ساخته می‌شود را مشخص می سازد.

مثال فرضی برای درک بهتر

یک سوآپ نرخ بهره را بین بانک پس‌انداز “الف” و شرکت مالی “ب” فرض کنید. بانک پس‌انداز الف موافقت می‌کند که یک نرخ ثابت ۷% را برای یک میلیون تومان از “اصل فرضی” برای ده سال آینده بپردازد و شرکت مالی ب نیز می‌پذیرد که نرخ اسناد خزانه یک‌ساله را علاوه ‌بر یک درصد، برای مبلغ یک میلیون تومان (اصل ذهنی) را برای همان دوره پرداخت نماید. به این ترتیب هر ساله باید بانک پس ‌انداز الف، معادل ۷% یک میلیون تومان را به شرکت مالی ب پرداخت نماید؛ در حالی‌که شرکت مالی ب نیز باید نرخ اوراق خزانه (T-bill) به‌علاوه ۱% یک میلیون تومان را به بانک پس‌انداز الف بپردازد. نرخ ثابت برای دوره ده ساله: ۷% *۱۰۰۰۰۰۰ و نرخ متغیّر برای دوره ده ساله:T-bill+ 1% * 1000000 خواهد بود.

قراردادهای سوآپ ارز (Currency Swap Contracts)

سوآپ ارز عبارت است از پرداخت ‌های اصل و فرع مبلغی از‌ یک ارز در برابر پرداخت اصل و فرع در ارز دیگر. قرارداد سوآپ ارزی ‌ایجاب می‌کند که مبالغ اصل (وام) با ارزهای گوناگون تعریف شده باشد؛ که این مبالغ به ‌طور معمول در شروع و پایان عمر سوآپ، پرداخت می ‌شوند. مبالغ پایه (اصل وام) طوری انتخاب می‌شوند که در صورت پرداخت در زمان شروع و ابتدای قرارداد، معادل و مساوی همدیگر باشند.

برابری سوآپ ارز

این برابری براساس نرخ برابری نقدی ارزهای مربوطه در زمان شروع قرارداد است. تحت‌ یک قرارداد‌ یا معامله سوآپ ارز،‌ یکی از طرفین توافق می‌کند تا پرداخت‌های دوره‌ای (ماهانه، سالانه و …) در‌ یک ارز مشخص، برای‌ یک دوره خاص، داشته باشد؛ تا بدهی طرف دیگر معامله (که از لحاظ ارز عنوان‌شده متحمل شده است)، برطرف شود. در عوض، طرف دوم معامله توافق می‌کند که همین عملیات را در مورد طرف نخست قرارداد پیاده کند. سوآپ ارزی، زمانی امکان‌پذیر است که هریک از جریان‌های پرداختی که سوآپ می‌شوند، ارزش‌ یکسان داشته باشند (بدون در نظر گرفتن اینکه این جریان‌ها به نرخ بهره ثابت‌ یا نوسانی بستگی دارند‌ یا نه؟).

نتیجه کلی

سوآپ، انواع مختلف و متنوعی دارد که در این مطلب دو مدل پرکاربرد آن را برای شما شرح دادیم.