ارزی برای ذخیره ارزی

حساب ذخیره ارزی

اقتصاد کلان سخنگوی بانک مرکزی برخی ابهامات درباره مصوبه مربوط به تفکیک حساب‌های تجاری از غیرتجاری را تشریح کرد.

دولت اجازه برداشت از محل حساب ذخیره ارزی را کسب کرد

اقتصاد کلان نمایندگان مجلس شورای اسلامی به دولت اجازه دادند تا برای جبران کسری درآمدهای حاصل از صادرات نفتی از محل حساب ذخیره ارزی برداشت کند.

نقش موثر نپیوستن به FATF در بلوکه شدن منابع ارزی / رقم واقعی ارزی برای ذخیره ارزی ارزی برای ذخیره ارزی طلب ایران از ژاپن چقدر است؟

اقتصاد کلان ایلنا نوشت: رئیس کمیته مشترک بازرگانی ایران ژاپن اظهار داشت: اعداد مختلفی بین ۲ تا ۵ میلیارد دلار برای پول‌های بلوکه شده ایران در ژاپن گفته می‌شود اما ارزی برای ذخیره ارزی با اطمینان نمی‌شود میزان دقیق آن را گفت و باید این موضوع را از وزارت نفت باید پرسید. ما فکر می‌کنیم حدود ۲ تا ۳ میلیارد تومان پول بلوکه شده در ژاپن وجود داشته باشد.

رئیس کمیته مشترک ایران و ژاپن : بازپس‌گیری پول‌های بلوکه در گرو نتایج برجامی

اقتصاد کلان ایلنا نوشت: رییس کمیته مشترک بازرگانی ایران و ژاپن اظهار کرد: اگر موضوع برجام به نتیجه نرسد، نباید چندان امیدوار به بازپس‌گیری پول‌های بلوکه شده در کشورها داشت. اگر این مذاکرات به نتیجه نرسد همین معادلات امروز برقرار خواهد بود، آنها نمی‌توانند پول را انتقال دهند و همچنان بلوکه می‌ماند.

دارایی‌های بلوکه شده ایران در اتحادیه اروپا چقدر است؟

اقتصاد کلان ایلنا نوشت: عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی ایران و هلند اظهار کرد: دارایی‌های کمتری از ایران در اتحادیه اروپا بلوکه شده است که در این میان می‌توان به حدود 1.7 میلیارد دلار در لوکزامبورگ اشاره کرد. به دلیل نزدیک‌تر شدن دیپلماسی ایالات متحده با اتحادیه اروپا در دوره بایدن، می‌توان همین مقدار را نیز با رایزنی فعال با کشورهای اروپایی، به سادگی به چرخه اقتصاد ایران باز گرداند.

واکنش بازار ارز به خبر آزادسازی منابع بلوکه شده چه بود؟

اقتصاد کلان یک نماینده سابق مجلس گفت: اثر اخبار مربوط به آزادسازی منابع بلوکه شده را می‌توان در بازار مشاهده کرد زیرا با وجود آن‌که قیمت ارز ریزش چشمگیری نداشته، اما خرید هم صورت نمی‌گیرد و بازار راکد است.

صدور مجوز اخذ تسهیلات از بانک های توسعه ای خارجی در 1400

اقتصاد کلان نمایندگان مجلس با اخذ تسهیلات از بانک های توسعه ای خارجی از جمله بانک توسعه ‌اسلامی، بانک سرمایه‌گذاری زیرساختهای آسیایی(AIIB) و بانک توسعه و تجارت اکو موافقت کردند.

توافق مهم ایران و کره جنوبی درباره منابع ارزی بلوکه شده

اقتصاد کلان رئیس کل بانک مرکزی و سفیر کره جنوبی در ایران، در جلسه ای که به درخواست سفارت کره جنوبی برگزار شد، در خصوص نحوه جابجایی و مصرف بخشی از منابع بانکی ایران در کره جنوبی توافق کردند.

اصلاحیه آیین‌نامه بدهکاران حساب ذخیره ارزی ابلاغ شد

دولت مهر نوشت: معاون اول رئیس جمهور اصلاح آیین‌نامه موضوع بدهکاران حساب ذخیره ارزی را برای اجرا ابلاغ کرد.

افزایش چشمگیر ذخایر ارزی روسیه

جهان بانک مرکزی روسیه اعلام کرد ذخایر ارزی این کشور به مرز ۵۶۰ میلیارد دلار رسیده است.

نحوه محاسبه جریمه تاخیر تسهیلات حساب ذخیره ارزی تغییر کرد

اقتصاد کلان برنا نوشت: بانک مرکزی با ابلاغ دستورالعملی تغییر در نحوه محاسبه جریمه تاخیر تسهیلات حساب ذخیره ارزی را اعلام کرد.

رقم نجومی ۳ هزار و ۳۳۹ میلیارد ریالی تراکنش خودپردازها در بهار

بازار مالی ایرنا نوشت: ارزش تراکنش‌های دستگاه‌های خودپرداز در سه ماهه نخست امسال به ۳ هزار و ۳۳۹ میلیارد ریال رسید.

فیلم | رئیس کل بانک مرکزی: وضع ارزی خوب است

فیلم عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی در حاشیه جلسه هیات دولت در پاسخ به خبرنگاران گفت: وضع ارزی‌مان خوب است. با احتیاط زیاد ذخایر ارزی را مصرف می‌کنیم.

تصمیم مهم سران سه قوه برای جبران کسری بودجه

اقتصاد کلان فارس نوشت: واگذاری و مولدسازی دارایی‌های دولت، استفاده از حساب ذخیره ارزی، فروش اوراق مالی اسلامی و برداشت ۴۵ هزار میلیارد تومانی از صندوق توسعه ملی، ۴ راهکار دولت برای جبران کسری بودجه است.

دستور ارزی جهانگیری به بانک مرکزی

بازار مالی مصوبه هیأت وزیران مبنی بر تکلیف بانک مرکزی به واریز وجوه مورد نظر از محل موجودی حساب ذخیره ارزی با نرخ تسعیر نیمایی به حساب درآمد عمومی کشور ابلاغ شد.

IMF برای سال ۲۰۱۹ پیش بینی کرد

ذخایر ارزی ۱۰۳ میلیارد دلاری ایران

جهان تسنیم نوشت: صندوق بین المللی پول اعلام کرد: ایران به لحاظ ذخایر ارزی در رتبه سوم منطقه خاورمیانه، شمال آفریقا و آسیای مرکزی قرار دارد.

پیش‌بینی درآمد ارزی با سناریوهای مختلف برای سال آینده

مجلس تسنیم نوشت: محمدرضا تابش، گفت: پیش بینی درآمد ارزی برای سناریوهای مختلف در سال آینده مطرح و ابراز امیدواری شد حتی در بدبینانه ترین حالت، مازاد تراز ارزی مثبت باشد.

موسوی‌لارگانی: نگرانیم صندوق توسعه ملی به سرنوشت صندوق ذخیره ارزی مبتلا شود

مجلس خانه ملت نوشت: عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی می گوید نگرانی هایی وجود دارد که صندوق توسعه ملی به سرنوشت صندوق ذخیره ارزی مبتلا شود.

واکنش عسگراولادی به بخشنامه ارزی بانک مرکزی:‌ میزان صادرات صفر می‌شود

اقتصاد کلان اقتصادآنلاین نوشت: رییس اتاق ایران و چین گفت: با بخشنامه جدید بانک مرکزی درمورد پیمان‌سپاری ارزی به طور حتم میزان صادرات به صفر خواهد رسید.

گزارش آی‌ام‌اف از ۱۳ شاخص‌ اقتصاد ایران در سایه تحریم‌/ ذخایر ارزی ایران ۹۹.۸ میلیارد دلار شد

جهان تسنیم نوشت: صندوق بین‌المللی پول با بررسی شاخص های کلان اقتصاد ایران از تولید ناخالص داخلی ۴۳۰ میلیارد دلاری، رشد ۰.۲ درصدی بخش غیرنفتی، ذخایر ارزی حدود ۱۰۰ میلیارد دلاری در سال جاری و ناکامی آمریکا در صفر کردن صادرات نفت ایران طی امسال و سال آینده خبر داد.

الان وقت خریدن دلار است یا فروحتن آن؟

بازار مالی با افزایش تب خرید و فروش ارز در بازار و توصیه های کوچه بازاری نسبت به خرید یا فروش ارز، این سوال در ذهن مردم است که دلار بخریم یا بفروشیم؟

رئیس کل بانک مرکزی: ورود اسکناس خارجی به کشور آزاد شد/ پیمان پولی میان ایران، ترکیه و روسیه

اقتصاد کلان تسنیم نوشت: رییس کل بانک مرکزی به مجوز اعطاشده به صرافی‌ها برای ورود اسکناس ارز به کشور اشاره کرد و گفت: صرافی‌ها از امروز به‌طور گسترده شروع به واردات اسکناس ارز به کشور کرده‌اند.

«صندوق ذخیره ارزی» پدیده قرن بیست و یکم

صندوق ذخیره ارزی (Sovereign Wealth Fund) یک پدیده نسبتا جدید است که این روزها نام آن بسیار به گوش می رسد: دارایی هایی که دولت به پول کشورهای دیگر نگهداری می کند. همه ارزی برای ذخیره ارزی کشورهای جهان دارای ذخایر ارزی هستند (امروزه اغلب ذخایر ارزی به دلار، یورو یا ین است). وقتی حساب جاری کشوری دارای مازاد باشد بر ذخایر ارزی آن کشور افزوده می شود و این کشور برای اداره منابع «مازاد» خود، صندوق ذخیره ارزی تاسیس می کند.«صندوق ذخیره ارزی»، از دهه ۱۹۵۰ تاکنون، به اشکال مختلف وجود داشته اما، طی ۱۵-۱۰ سال اخیر بر ابعاد فعالیت آن در سراسر جهان افزوده شده است. در سال ۱۹۹۰، حدود ۵۰۰ میلیارد دلار مجموع موجودی صندوق های ذخیره ارزی در جهان بود، در حالی که اکنون موجودی این صندوق ها از سه تریلیون دلار فراتر می رود و انتظار می رود تا سال ۲۰۱۲ از مرز ۱۰ تریلیون دلار نیز بگذرد.در حال حاضر بیش از ۲۰ کشور جهان صندوق ذخیره ارزی دارند و ده ها کشور دیگر نیز تمایل خود را به تاسیس چنین صندوقی ابراز کرده اند.
بنابراین، بیش از ۷۰ درصد کل موجودی صندوق های مزبور در اختیار پنج صندوق عمده دنیاست. بیش از نیمی از این مقدار نیز متعلق به کشورهای عمده صادرکننده نفت و گاز است. نروژ دارای یک صندوق ذخیره ارزی قدرتمند است. حدود ارزی برای ذخیره ارزی یک سوم موجودی صندوق های ذخیره ارزی جهان نیز متعلق به کشورهای منطقه آسیا- پاسیفیک از جمله استرالیا، چین و سنگاپور است. آیا سه تریلیون دلار پول هنگفتی است؟ بستگی دارد که مبنای مقایسه را چه قرار دهیم. تولید ناخالص داخلی آمریکا ۱۲ تریلیون دلار است اما ارزش مجموع اوراق بهاداری که در آمریکا معامله می شود (اوراق قرضه، سهام و اسناد اعتباری) از ۵۰ تریلیون دلار فراتر می رود و ارزش اوراق بهاداری که در بازارهای جهانی مبادله می شود، بیش از ۱۶۵ تریلیون دلار است.
در این چارچوب، سه تریلیون دلار مبلغ قابل ملاحظه ای است اما نمی توان آن را رقمی هنگفت تلقی کرد. رقم سه تریلیون دلار در مقایسه با ابعاد اقتصادی برخی بازارهای در حال ظهور، رقمی بزرگ محسوب می شود. ارزش مجموع سهام و اوراق بهاداری که در آفریقا، خاورمیانه و کشورهای در حال گذار اروپا مبادله می شود، حدود چهار تریلیون دلار است. همین رقم در مورد آمریکای لاتین نیز صدق می کند. کل دارایی های تحت مدیریت صندوق های خصوصی تامین سرمایه گذاری (Private Hedge Funds) جهان از دو تریلیون دلار فراتر نمی رود. با توجه به این ارقام، جای تعجب نیست که بحث درباره خطرات و امکانات صندوق های ذخیره ارزی، مانند بحث درباره آینده صندوق های تامین سرمایه گذاری، این قدر داغ شده است.
● کمبود اطلاعات
تاثیر این حجم هنگفت پول بر ثبات بازارهای مالی جهان به دارایی های تحت مدیریت و نیز اهرم های بالقوه ای بستگی دارد که از آن ها در استراتژی های سرمایه گذاری استفاده می شود. به عنوان مثال، بسیاری از صندوق های تامین سرمایه گذاری و شرکت های سهامی ۱۰ برابر بیش تر از سرمایه اولیه خود از اهرم های مالی استفاده می کنند. به عبارت دیگر، آن ها برای انجام برخی معاملات ۱۰ برابر بیش تر از سرمایه خود قرض می کنند. در برخی موارد، این رقم بسیار افزایش می یابد. جای تردید نیست که صندوق های سرمایه گذاری، نقش مهمی در تخصیص منابع جهان ایفا می کنند اما تحولات اخیر نشان می دهد که عملکرد این صندوق ها در برخی موارد، خطرات بزرگی برای سیستم مالی بین المللی ایجاد می کند. متاسفانه اطلاع چندانی از کم و کیف صندوق های ذخیره ارزی در دست نیست و تعداد انگشت شماری از این صندوق ها، اطلاعات شفافی را در مورد دارایی، بدهی و استراتژی های سرمایه گذاری خود منتشر می کنند. این خطر وجود دارد که صندوق های ذخیره ارزی (و دیگر اهرم های سرمایه گذاری تحت کنترل دولت)، نوعی حمایت گرایی از حساب سرمایه را موجب شوند. البته، هر کشوری دارای برخی محدودیت ها و ملاحظات مربوط به امنیت ملی است که نباید آن را به حساب حمایت گرایی گذاشت. ولی تحولات اخیر جهان نشان می دهد که برخی کشورها کم و بیش در مسیر اقتصاد دستوری گام برمی دارند و این کار را به پشتوانه ذخایر هنگفت ارزی خود انجام می دهند. اگر با این سیاست برخورد نشود، به زودی دامنه حمایت گرایی گسترش یافته و اقتصاد ارزی برای ذخیره ارزی جهانی را مختل خواهد کرد.
● بازیگران جدید
چشم انداز صندوق های ذخیره ارزی چندان روشن نیست زیرا این صندوق ها، بر مازاد حساب جاری استوارند و با تحولات جاری در جهان، این مازاد، دیر یا زود به کسری مزمن تبدیل خواهد شد. کشورهای ثروتمند جهان خود را متعهد به کاهش بی تناسبی های حساب جاری می دانند و این به معنی محدود کردن دامنه گسترش صندوق های ذخیره ارزی است. اما متاسفانه حرکت اقتصاد جهانی به سمتی است که مانع فراگیر شدن این نگرش می شود. به عنوان مثال، آهنگ رشد اقتصاد جهانی، ممکن است کند یا تند شود و این امر بر بهای کالاها تاثیر بگذارد.
اگر بهای کالاهای صنعتی خیلی افزایش یابد، صادرکنندگان غربی به مقادیر هنگفت ارز دست پیدا خواهند کرد و آن را در حساب ذخیره ارزی انباشته می کنند و اگر بهای کالاها کاهش یابد، بر مازاد تجاری کشورهای واردکننده افزوده خواهد شد. بدیهی است که جهان، نمی تواند در این رابطه کار چندانی انجام دهد. بنیه مالی سه تریلیون دلاری صندوق های ذخیره ارزی، در حال حاضر مشکلی جدی محسوب نمی شود اما اگر این رقم به ۱۰ تریلیون دلار نزدیک ارزی برای ذخیره ارزی شود، باید مورد توجه بیش تر قرار گیرد. به هیچ وجه نباید اجازه داد که مساله صندوق ذخیره ارزی، ابعاد سیاسی به خود گرفته و به جزیی از تبلیغات انتخاباتی تبدیل شود.
صندوق بین المللی پول و بانک جهانی از تاسیس صندوق های ذخیره ارزی حمایت می کنند و آن ها را ابزاری در خدمت «روزهای ابری» ارزیابی می کنند. خلاصه این که، صندوق دولتی ذخیره ارزی نقش آفرین بزرگ قرن بیست و یکم است که حرف های بسیاری برای گفتن دارد. صندوق های ذخیره ارزی، جانشین خلف صندوق های خصوصی سرمایه گذاری محسوب می شوند که از اواخر قرن نوزدهم تاکنون به جمع آوری سرمایه های پراکنده بخش خصوصی می پردازند. به این ترتیب، قرن بیستم را باید قرن صندوق های سرمایه گذاری و قرن بیست و یکم را قرن صندوق های ذخیره ارزی نامید.

آخرین اخبار ذخیره ارزی

تصمیم جدید بانک مرکزی درخصوص کنترل نوسانات بازار ارز

ذخیره بانک مرکزی به بیشترین سطح ارزی خود در تاریخ کشور رسیده است. صالح آبادی با ذکر این نکته اعلام کرد در جهت کنترل نوسانات بازار ارز در کشور، قرار است اوراق ارزی منتشر شود.

خلق تورم با دست‌برد به ذخایر ارزی

در حالی که رئیس کل بانک مرکزی، از نقش برداشت بودجه‌ای دولت از صندوق توسعه ملی در رشد تورم می‌‌گوید اما رئیس سازمان برنامه و بودجه این مسأله را رد می‌کند. اما واقعیت ماجرا چیست؟ آمارها نشان می‌دهد فقط 19 میلیارد دلار از 100 میلیارد دلار ورودی به صندوق توسعه ملی از ابتدای تاسیس تا پایان سال 97 برای اهداف پیش بینی شده شده و مابقی صرف منابع بودجه‌ای و فرابودجه‌ای شده است! اما همزمان با کاهش…

ارزی برای ذخیره ارزی

اصغر گرانمایه‌پور نائب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی به نقل از معاون ارزی بانک مرکزی ایران اعلام کرده که موجودی حساب ذخیره ارزی این کشور ۲۵ میلیارد دلار است.

آقای گرانمایه پور به خبرگزاری فارس گفت رئیس کل بانک مرکزی به همراه معاون ارزی وی در کمیسیون برنامه و بودجه مجلس حاضر شدند و گزارشی از وضعیت بحران اقتصادی بوجود آمده در آمریکا و آثار ناشی از آن را بر اقتصاد ایران ارائه کردند.

به گفته آقای گرانمایه پور در این جلسه، گزارشی از آخرین وضعیت حساب ذخیره ارزی از ابعاد مختلف آن ارائه کردند که بر اساس آن در حال حاضر موجودی حساب ذخیره ارزی ۲۵ میلیارد دلار است.

نائب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس ایران گفته است که اگر بر اثر بحران مالی بوجود آمده در دنیا قیمت نفت پائین نیامده بود قطعا این رقم، رقم خوبی بود و برای اقتصاد کشور مفید بود، اما با کاهش قیمت نفت از ۱۲۰ دلار به زیر ۶۰ دلار، درآمد ارزی ایران نیز کاهش پیدا کرده است.

موجودی صندوق ذخیره ارزی در شرایطی اعلام می شود که پیشتر محمود احمدی نژاد رئیس جمهوری ایران، میزان موجودی این حساب را "محرمانه" اعلام کرده بود.

بالا گرفتن انتقادات

حساب ذخیره ارزی که مازاد درآمدهای نفتی ایران در آن نگهداری می شود در چند سال گذشته ارزی برای ذخیره ارزی به دلیل افزایش شدید قیمت نفت در بازارهای جهانی همواره مورد توجه بوده است.

بسیاری از کارشناسان بر این باورند که دولت تقریباً تمام درآمدهای نفتی را هزینه کرده و چیزی به منابع حساب ذخیره ارزی اضافه نشده است.

در روزهای اخیر بحث هایی در مورد برداشت های بیش از حد مصوب برنامه چهارم توسعه از صندوق ذخیره ارزی از سوی تعدادی از نمایندگان مجلس و همین طور رئیس سازمان بازرسی کل کشور مطرح شده بود.

از جمله محمدرضا باهنر، نایب رئیس مجلس ایران، با اشاره به اینکه این صندوق برای روز مبادا تاسیس شده بود گفت: "اکنون در روز مبادا هستیم و پول چندانی در حساب ذخیره ارزی باقی نمانده است."

مصطفی پورمحمدی رئیس سازمان بازرسی کل کشور و وزیر سابق کشور دولت آقای احمدی نژاد نیز اخیرا اعلام کرد سازمان بازرسی گزارش برداشت از حساب ذخیره ارزی را برای آیت الله خامنه ای رهبر ایران و سران سه قوه فرستاده است.

آقای پورمحمدی گفت که از "حساب ذخیره ارزی بیش از آنچه در قانون برنامه آمده، برداشت شده، البته بسیاری از آنها با مجوز مجلس بوده است."

پیش از این حسن روحانی، یکی از نمایندگان آیت‌الله خامنه‌ای در شورای عالی امنیت ملی، از برداشت بیش از ۴۶ میلیارد دلار از حساب ذخیره ارزی توسط دولت نهم انتقاد کرده بود.

صندوق توسعه ملی

در حالی که برداشت های مداوم دولت از منابع حساب ذخیره ارزی با انتقاداتی مواجه بوده، مجمع تشخیص مصلحت نظام خرداد ماه امسال طرح "صندوق توسعه ملی" را تصویب کرد تا بخشی از درآمدهای نفتی به این صندوق واریز شود بی آنکه دولت بتواند از این صندوق برای تامین بودجه سالانه استفاده کند.

نحوه فعالیت این صندوق هنوز به درستی مشخص نیست اما به نظر می رسد جایگزین حساب ذخیره ارزی خواهد شد که هشت سال پیش تاسیس شد.

قرار است صندوق توسعه ملی از محل درآمدهای نفتی ایجاد شود و به گفته محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام، "فرق این صندوق با حساب ذخیره ارزی در این است که حساب ذخیره ارزی در اختیار دولت است هر چند برداشت از آن با مجوز مجلس صورت می گیرد."

به گفته آقای رضایی، هدف از تشکیل صندوق توسعه ملی این است که این صندوق از دستورات اجرایی روزمره در کشور محفوظ باشد و به عبارت دیگر، دولت نتواند به سادگی از منابع آن برای تامین هزینه های خود استفاده کند.

به عقیده کارشناسان، حساب ذخیره ارزی هشت سال بعد از تشکیل، به منبعی برای جبران کسر بودجه دولت تبدیل شد و دولت با روش های مختلف از این حساب برداشت می کند اما با تشکیل صندوق توسعه ملی، قرار بود جلوی استفاده نامحدود دولت از درآمدهای نفتی گرفته شود.

در همین زمینه

شکایت دولت از وزیر سابق کشور

دولت محمود احمدی نژاد از مصطفی پورمحمدی، نخستین وزیر کشور خود و رئیس فعلی سازمان بازرسی به دادگاه شکایت کرده است.

انتقاد وزیر سابق کشور از سیاست های دولت احمدی نژاد

مصطفی پور محمدی رئیس سازمان بازرسی کل کشور و وزیر سابق کشور، مجددا از دولت و برخی برنامه های اقتصادی انتقاد کرده است.

پایان سلطه دلار آمریکا به‌ عنوان ارز ذخیره جهان نزدیک است؟

دلار ارزی است که به مدت ۸۰ سال تسلط خود را به عنوان ارز ذخیره کشورهای جهان حفظ کرده است. اما به نظر می‌رسد این دوران رو به پایان است و کشورهای جهان به دنبال ارزهای دیگری برای ذخیره کردن می‎روند.

ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه در ماه ژوئن در چهاردهمین اجلاس بریکس (BRICS)، گروه بین‌المللی اقتصادهای نوظهور متشکل از کشورهای برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی، از برنامه این گروه برای توسعه یک ارز ذخیره بین‌المللی جدید خبر داد.

به گزارش تجارت نیوز، مقصد چنین برنامه‌ای احتمالا هدف گرفتن جایگاه دلار آمریکا به‌عنوان ارز برتر جهان ارزی برای ذخیره ارزی است. ارزی که حدود ۸۰ سال است این برتری را حفظ کرد.

رهبران روسیه هدف خود را از این پیشنهاد به وضوح بیان می‌کنند. به‌ طوری که سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه این کشور اخیراً گفته که دوران برتری دلار به‌ پایان رسیده است. او در سفر اخیر خود به اتیوپی گفت: «اتکا به دلار به‌عنوان ابزاری که از اقتصاد جهانی حمایت می‌کند چندان امیدبخش نیست.»

دلار ارزی است که به مدت ۸۰ سال تسلط خود را به عنوان ارز ذخیره کشورهای جهان حفظ کرده است. اما به نظر می‌رسد این دوران رو به پایان است و کشورهای جهان به دنبال ارزهای دیگری برای ذخیره کردن می‎روند.

به گزارش تجارت‌نیوز، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه در ماه ژوئن در چهاردهمین اجلاس بریکس (BRICS)، گروه بین‌المللی اقتصادهای نوظهور متشکل از کشورهای برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی، از برنامه این گروه برای توسعه یک ارز ذخیره بین‌المللی جدید خبر داد.

مقصد چنین برنامه‌ای احتمالا هدف گرفتن جایگاه دلار آمریکا به‌عنوان ارز برتر جهان است. ارزی که حدود ۸۰ سال است این برتری را حفظ کرد.

رهبران روسیه هدف خود را از این پیشنهاد به وضوح بیان می‌کنند. به‌ طوری که سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه این کشور اخیراً گفته که دوران برتری دلار به‌ پایان رسیده است. او در سفر اخیر خود به اتیوپی گفت: «اتکا به دلار به‌عنوان ابزاری که از اقتصاد جهانی حمایت می‌کند چندان امیدبخش نیست.»

وی افزود: «اتفاقی نیست که کشورهای بیشتری به سمت استفاده از ارزهای جایگزین می‌روند. آنها بیشتر و بیشتر به سمت استفاده از ارزهای ملی روی می‌آورند و این روند شتاب بیشتری نیز می‌گیرد».

امروزه بیشتر تراکنش‌های مالی، وام‌های بین‌المللی و صورت‌حساب‌های تجارت جهانی به دلار است. تا سال ۲۰۲۱ نزدیک به ۶۰ درصد ذخایر ارزی جهانی به دلار نگهداری می‌شد. لوکا فانتاچی، مورخ اقتصادی در دانشگاه میلان ایتالیا می‌گوید: «برخلاف سایر کشورها، ایالات متحده می‌تواند با چاپ پول به تعهدات بین‌المللی خود عمل کند». وی اضافه می‌کند: «به این معنی که آن‌ها هیچ محدودیت بودجه‌ای در انجام مخارج، وام‌ها یا حتی کمک‌های بلاعوض در خارج از کشور ندارند».

چرا کشورها ارزهای خارجی را ذخیره می‌کنند

کشورها به دو دلیل اصلی، ذخایر ارزی دارند: «دلیل اول عمل کردن به تعهدات خارجی است». او توضیح می‌دهد: «کشورها باید به تعهدات خود با بانک‌های خارجی و سایر عوامل اقتصادی ارزی برای ذخیره ارزی عمل کنند و ذخایر ارزی ابزاری برای انجام این تعهدات است».

دلیل دیگری که کشورها ذخایر ارزی دارند، این است که در صورت نیاز، پول خود را حفظ کنند. فانتاچی به یورونیوز می‌گوید: «هرگاه خطر کاهش ارزش یک ارز وجود دارد، کاری که بانک مرکزی هر کشور انجام می‌دهد خرید آن ارز در بازارهای بین‌المللی است».

وی افزود : «برای انجام این کار، آن‌ها باید ذخیره ارزی داشته باشند که در بازارهای بین‌المللی به طور گسترده ارزی برای ذخیره ارزی از آن‌ها [مانند دلار، یورو و سایر ارزهای اصلی] استفاده می‌شود تا ارز خود را تقویت کنند».

جنگ اوکراین و تحریم بانک مرکزی روسیه

اما آمریکا توانست از تسلط دلار به‌عنوان یک سلاح اقتصادی قدرتمند استفاده کند و آن را علیه مسکو به کار گیرد. این کشور به همراه متحدانش ذخایر بانک مرکزی روسیه را مسدود کردند و عملا دسترسی به نیمی از خزانه جنگ به ارزش تقریبا ۶۳۰ میلیارد دلار قطع شد. چرا که ابزار این کشور برای تثبیت پول ملی خود با خرید روبل در مقابل دلار در بازارهای ارز حذف شد.

با این حال برخی هشدار می‌دهند که این اقدام ممکن است تاثیر منفی بر تسلط دلار در آینده داشته باشد. اگر ارزی برای ذخیره ارزی کشوری دقیقا زمانی که نیاز دارد از دلارهای خود برای پرداخت‌های خارجی یا حمایت از پول خود استفاده کند، این ذخایر توقیف شوند، نه تنها برای روسیه بلکه برای سایر کشورهایی که در گذشته تحت تاثیر مقررات مشابه قرار گرفته‌اند انگیزه ایجاد می‌کند تا ذخایر خود را متنوع و به سایر حوزه‌های ارزی منتقل کنند.

تلاش برای کاهش تسلط دلار آمریکا

قبلا مانورهای قابل توجهی از سوی قدرت‌های جهانی اعم از متحدان و غیر متحدان ایالات متحده برای کاهش قدرت دلار انجام شده است. یورو تا حدی به‌عنوان وسیله‌ای برای محافظت از اقتصاد اتحادیه اروپا در برابر شوک‌های ارزی و محدود کردن وابستگی به ارزهای خارجی در نظر گرفته شد.

در حال حاضر، یورو با ۲۰.۶ درصد دومین سهم بزرگ از ذخایر ارزی جهان را تشکیل می‌دهد. علاوه بر این در آغاز ماه مارس، کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا که روسیه، ارمنستان، قزاقستان، قرقیزستان و بلاروس را گرد هم می‌آورد درباره نیاز به توسعه یک ارزش بین‌المللی جدید به توافق رسیدند.

فانتاچی می‌گوید: «آنچه این کشورها می‌خواهند این است که در شرایطی که محدودیت‌هایی در استفاده از دلار برای پرداخت‌های خارجی خود دارند، از بند دلار رها شوند».