صرافی غیرمتمرکز چیست؟ ( معرفی بهترین ها)
صرافی های غیرمتمرکز یا DEX ها برنامه های مستقل غیرمتمرکز (DApps) هستند که به خریداران یا فروشندگان ارزهای رمزپایه اجازه خرید و فروش میدهند، بدون اینکه قصد داشته باشند کنترل وجوه خود را به هر واسطه بدهند.
این نوع از زیرساختها کاملاً متفاوت از صرافیهای متمرکز است که در آن کاربران داراییهای رمزنگاری شده خود را به صرافی تحویل میدهند که به عنوان یک محافظ و یک صندوق عمل میکند و اساساً IOU را برای تجارت کاربران در سیستم عامل صادر میکند.
DEXها در ابتدا به این دلیل وارد دنیای کریپتوکارنسی شدند تا نیاز نباشد گروه خاصی روی معاملات تسلط داشته باشد و آنها را رصد کند. به طور کلی نهادی مرکزی وجود ندارد. صرافی های غیرمتمرکز (DEX) روی بلاک چین مخصوصی اجرا میشوند و به عنوان اپلیکیشن غیرمتمرکز توسعه پیدا میکنند.
صرافی های غیر متمرکز چگونه کار می کنند؟
صرافی غیرمتمرکز از پروتکلهایی که به طور خودکار از قراردادهای هوشمند اجرا میشوند برای تسهیل تجارت بین افراد استفاده میکند، اما سکهها و سرمایه آنها را کنترل نمیکند.
از برخی جهات صرافیهای غیرمتمرکز به صرافیهای متمرکز شباهت دارند، اما تفاوتهای زیادی وجود دارد. به طور کلی معاملات در صرافی غیرمتمرکز روی بلاک چین صورت میگیرد و کاربران نیازی ندارند تا وثیقه پرداخت کنند. DEXهای زیادی تلاش کردهاند تا روی چند بلاک چین به صورت همزمان کار کنند، اما بهترین و مشهورترین آنها تنها روی یک شبکه مانند اتریوم یا بایننس چین فعالیت میکنند.
بازاری که در صرافیهای غیرمتمرکز فعالیت میکند، از بخشهای مختلفی از جمله دفاتر سفارش، استخر نقدینگی و سایر پلتفرمهای دیفای مثل ایزارهای تجمیع کننده تشکیل شدهاند. DEXها دارای محصولات دیفای چند نسل هستند که در ادامه به 3 مورد از آنها اشاره میکنیم:
1. صرافی غیر متمرکز با سازوکار دفتر سفارش (Order Book)
صرافی هایی که از دفاتر سفارش استفاده میکنند، مانند صرافی های متمرکز سنتی کار میکنند. این ساز و کار، تمام اطلاعات سفارشهای خرید و فروش را برای یک سرمایه جمعآوری میکند. قیمت بازار و صرافی متمرکز چیست؟ عمق دفتر سفارش از جانب اختلاف بین این قیمتها مشخص میشوند.
2. دفتر سفارش روی زنجیره (On-chain)
در شماره 2، تمامی اتفاقات روی زنجریه رخ میدهد. هر سفارشی که تأیید یا لغو شود روی بلاک چین ثبت میشود. از این روش به عنوان شفاف ترین عملکرد یاد میشود چون کاربران به شخص ثالثی وابسته نیستند و راهی برای پنهان کاری وجود ندارد.
3. دفتر سفارش خارج از زنجیره (Off-chain)
این روش نیز به نوعی غیرمتمرکز محسوب میشود؛ اما نسبت به دفتر سفارش روی زنجیره، متمرکزتر عمل میکند. تفاوت اینجاست که سفارش روی بلاک چین انتشار پیدا نمیکند و در جای دیگری منتشر میشوند. محل پذیرش مشخص نیست و بستگی دارد، به عنوان مثال در برخی مواقع نهادی متمرکز به صورت کامل مسئولیت دفتر سفارش را ره عهده میگیرد.
مزایا و معایب صرافی های غیر متمرکز(DEX)
مزایا و معایب صرافی غیرمتمرکز (DEX)
مزایا DEX ها
صرافیهای غیرمتمرکز از کاربران نمیخواهند اطلاعات خصوصی مانند آدرسهایی را که صرافیهای متمرکز به عنوان بخشی از قانون رازداری بانک مورد نیاز است وارد کنند. تاکنون، ازآنجاکه DEX داراییها را کنترل نمیکند، آنها از چنین مقرراتی خارج شدهاند.
DEXهایی مانند Uniswap به هرکسی اجازه میدهد یک جفت رمز ایجاد کند. میتوانید رمز جدیدی ایجاد کرده و مبادله آن را با دوست خود شروع کنید. به این ترتیب، DEXها به افراد امکان میدهند تا از توکنهای مالی غیرمتمرکز (DeFi) استفاده کنند، خدماتی که به آنها امکان پسانداز، وام یا تجارت را میدهد بدون اینکه از طریق بانک یا موسسه مالی دیگری استفاده کنند.
ازآنجاکه سکههای شما در یک صرافی متمرکز نگهداری نمیشوند بلکه در کیف پول با کلیدهای خصوصی که در دست دارید؛ اداره میشوند، اینگونه در برابر هکها مصون هستید.
معایب DEXها
مبادلات غیرمتمرکز فقط با داراییهای ارزهای رمزپایه کار میکنند و نه فیات (مانند دلار آمریکا)، زیرا امکان رمزنگاری به فیات نیاز به مشارکت با بانکها دارد. (معاملات دلار نمیتوانند بلافاصله مانند معاملات مبتنی بر بلاک چین تسویه حساب کنند.) بنابراین، برای استفاده از مبادله غیرمتمرکز باید از قبل داراییهای رمز ارز داشته باشید.
Uniswap و بسیاری دیگر از DEXها بر مبنای بلاک چین Ethereum ساخته شدهاند. هر رمز ارزی که در آنجا معامله میشود نیز باید در بلاک چین Ethereum وجود داشته باشد. این بدان معناست که برای بیت کوین و بسیاری دیگر از توکنهای محبوب بلاک چینهای رقیب وجود ندارد. در حقیقت، این از نظر فنی به معنای عدم وجود ETH است. در عوض کاربران باید ETH خود را به “Whapped Ether” (WETH) تبدیل کنند تا از نظر قیمت برابر با ETH باشد تا بتوانند تجارت کنند.
صرافیهای متمرکز به نوعی مانند بانک کار میکنند. اما در یک مبادله واقعاً غیرمتمرکز، از سوی دیگر واسطه که به پول شما دسترسی داشته باشد؛ وجود ندارد. توسعه دهندگانی که پروتکل را ایجاد کردهاند با کاربران رابطه یکسانی ندارند. در حالی که جامعه کاملی از کاربران DEX وجود دارد، شما مسئول پول خود هستید.
بهترین صرافیهای غیر متمرکز
Uniswap یکی از رهبران صنعت DEX است. به جای سفارشات برای مبادله رمزهای ETH، از استخرهای نقدینگی در اینجا استفاده میشود. بههرحال، موفقیت این پلتفرم خاص به محبوبیت این روش مبادله ارز رمزپایه کمک کرد.
صرافی غیرمتمرکز Uniswap
اگرچه این روش حتی قبل از ظهور Uniswap توسعهیافته بود. در این صرافی غیرمتمرکز، شما نه تنها میتوانید به سرعت رمزها را مبادله کنید، بلکه میتوانید با مشاهده پارامترهای مختلف (مشارکت در سهام، نرخ ارز فعلی و غیره) مجموعه نقدینگی شخصی ایجاد و مدیریت کنید. در زمان نگارش این بررسی، میزان وجوه مسدود شده در Uniswap بر حسب دلار 4.02 میلیارد برآورد شده است.
این صرافی اغلب در ردههای مختلف رتبه بندی DEX قرار دارد. این تعجب آور نیست، زیرا Curve یکی از امیدوارکنندهترین سیستمعاملها از نظر نقدینگی محسوب میشود.
صرافی غیرمتمرکز Curve
در پایان ماه مارس 2021، حجم وجوه مسدود شده در Curve به 4 میلیارد دلار رسید. نه تنها توکنهای DeFi در سیستم عامل معامله میشوند، بلکه پولهای پایدار نیز مورد معامله قرار میگیرند که به ویژه سرمایه گذاران با مجموعه متنوعی از رمزنگاری که نگران ثبات هستند از نوع کارکرد این صرافی خوشحال خواهند شد.
صرافی غیرمتمرکز به عنوان جمع کننده DEX خدمت میکند. به زبان ساده، این منبع سایتهای مختلف DEX را اسکن میکند و اطلاعاتی را فراهم میکند که برای سرمایه گذاران مهم است. سطح نقدینگی، حجم وجوه مسدود شده، جفتهای تجاری معروف و غیره بررسی میشود.
صرافی غیرمتمرکز inch Exchange
بر اساس داده های به دست آمده، مشاورهای در مورد انتخاب گزینههایی با کمترین لغزش و کمترین کارمزد ارائه میشود. لیست منابع برای 1inch Exchange شامل سایتهای شناخته شدهای مانند: Uniswap ،Balancer ،Sushi Swap ،Kyber و دیگر سایتها است.
این صرافی غیرمتمرکز برای هر کسی که قصد دارد در ازای پرداخت، سود نقدینگی خود را به مجموعه Balancer بدهد، مناسب است. از این طریق میتوانید خطرات قیمت را به میزان قابل توجهی کاهش دهید.
صرافی غیرمتمرکز بالانسر (Balancer)
این صرافی رمز BAL خاص خود را دارد که به صاحبان آن امکان میدهد در پروژه مشارکت داشته باشند. بهعنوانمثال، در مورد جمع کردن، توزیع پاداش و استخراج نقدینگی رأی دهید. به عنوان یک مبادله غیرمتمرکز، Balancer به شما کمک میکند تا به سرعت و به راحتی برخی از نشانههای ERC-20 را با دیگران مبادله کنید. در پایان مارس 2021، 1.74 میلیارد دلار در این سایت مسدود شد.
Binance به عنوان یکی از برترین مبادلات ارز رمزنگاری شده امروزی شناخته میشود که چشم به نوآوری میاندازد و دارای یک نقشه راه مشخص برای آینده است. بنابراین، اصلاً جای تعجب نیست که پس از موفقیت CEX، سازندگان تصمیم گرفتند نسخه غیرمتمرکز سایت خود را ایجاد کنند. Binance DEX با همان زنجیره هوشمند Binance تولید میشود، بنابراین بسیاری از عملکردهای تبادل متمرکز به DEX منتقل شده است.
صرافی غیرمتمرکز بایننس
تمام داراییهای بلاک چین Binance Chain برای تجارت در Binance DEX در دسترس است. نقشه برداری در بسیاری از گرههای بلاک چین با ثبت تمام معاملات انجام میشود که به شما امکان میدهد سابقه فعالیت شفافی داشته باشید. همچنین یک شبکه آزمایشی «Testnet» وجود دارد که میتوانید بدون استفاده از داراییهای واقعی، روی آن تجارت کنید.
این صرافی بر اساس اصل یک سازنده بازار خودکار عمل میکند. کاربران مجاز نیستند نه تنها در استخرهای نقدینگی شرکت کنند، بلکه خود را نیز ایجاد کنند. برای این کار، شما باید یا Ethereum یا سایر نشانههای ERC-20 را تهیه کنید. قیمت نیز به طور خودکار تنظیم میشود. درک این نکته مهم است که SushiSwap به تصمیمات و احساسات جامعه بستگی دارد: دارندگان توکن SUSHI حق دارند پیشنهادهایی را برای ایجاد تغییرات در سایت ارائه دهند و در مورد مسائل مدیریت پروژه رأی دهند.
صرافی غیرمتمرکز SushiSwap
میتوانید نشانههای SUSHI را برای تأمین نقدینگی در استخرها دریافت کنید. علاوه بر این وسایل، میتوانید در SushiSwap علامت گذاری کنید، استخرها را مدیریت کنید، برای کمکهای دارایی و سهام خود پاداش دریافت کنید. حجم بودجه مسدود شده در سایت 4.11 میلیارد دلار است.
مبادله غیرمتمرکز که مبادله رمز به نظیر را بر اساس زنجیره بلوک Tron (TRC-20) ارتقا میدهد. هر علامت TRC-20 (به ترتیب 39 سکه و 39 جفت معاملاتی) را میتوان در JustSwap با قیمت محاسبه شده خودکار مبادله کرد. بقیه توابع برای گروه AMM آشنا هستند. توجه داشته باشید که تمام هزینههای مربوط به معاملات ارزهای رمزپایه به تأمین کنندگان نقدینگی میرسد و به جیب مدیریت سایت نمیرود. حجم معاملات روزانه در این سیستم عامل بیش از 55 میلیون دلار است.
صرافی غیرمتمرکز JustSwap
BurgerSwap از Binance Smart Chain استفاده میکند و مانند بسیاری دیگر از صرافیها با یک سازنده بازار خودکار کار میکند. این صرافی رمز BURGER خاص خود را دارد که در زمان نوشتن این مقاله 5.82 دلار قیمت داشت. اعتبار این برگرها به دلیل ارائه نقدینگی است. مبادله دارایی در این سایت به گونهای طراحی شده است که فعالترین شرکت کنندگان در معاملات این فرصت را دارند که پیشنهادهایی را برای توسعه سیستم عامل ارائه دهند و به تغییرات آینده رأی دهند.
صرافی غیرمتمرکز BurgerSwap
نتیجهگیری
مبادلات غیرمتمرکز بسیاری در طول سالها به وجود آمده است که هر یک تکرار تلاشهای قبلی برای ساده سازی تجربه کاربر و ایجاد مکانهای تجاری قدرتمندتر است. در نهایت، به نظر میرسد این ایده تا حد زیادی با اخلاق خود – حاکمیتی همسو است: مانند ارزهای رمزپایه، کاربران نیز دیگر به اعتماد به شخص ثالث نیازی ندارند.
با ظهور DeFi ،DEXهای مبتنی بر Ethereum افزایش چشمگیری در استفاده از این فناوری شگفتانگیز دیده شده است. در صورت ادامه حرکت، احتمالاً شاهد افزایش نوآوری در فناوری در کل صنعت خواهیم بود.
صرافی غیرمتمرکز ایرانی
در این صفحه از وبلاگ توسان قصد داریم شما را با صرافی غیر متمرکز و همچنین ویزگی های صرافی های غیر متمرکزآشنا کنیم؛ همچنین می خواهیم به بررسی صرافی غیرمتمرکز ایرانی بپردازیم پس اگر به این موضوع علاقه دارید و یا تمایل دارید در خصوص آن اطلاعات بیش تری به دست بیاورید، مطالعه این مقاله به شما پیشنهاد می شود.
صرافی چیست؟
مهمترین رکن ارز دیجیتال صرافی های دیجیتال است زیرا معامله گران رمز ارز های معاملات خود را در همین پلتفرم های دیجیتالی انجام می دهند. این صرافی ها هم به دوسته ی صرافی های متمرکز و صرافی های غیر متمرکز تقسیم بندی می شوند.
صرافی متمرکز(Centralized Exchange)
صرافی های متمرکز مشابه بانک های امروزی عمل میکند؛ یک(یا چند) نفر مالک آن میباشد و از امنیت خوبی برخوردار است و از یک سری قوانین و مقررات پیروی می کند. صرافی های متمرکز در بین کاربران محبوبیت زیادی دارد و می توان گفت بستر مناسبی برای معاملات رمز ارز ها هستند.
صرافی غیر متمرکز(Decentralized Exchange)
صرافی های غیرمتمرکز یک سرویس آنلاین همتا به همتا است که امکان انجام معامله مستقیم بین دو کاربر را فراهم می کند. این نوع از صرافی ها در شبکه بلاکچین برای انجام یک تراکنش مالی از یک واسطه نظیر بانک استفاده میکنیم.بلاک چین به معامله گران خود این امکان را می دهد تا معاملات خود را بطور مستقیم و بدون واسط انجام دهند. (ساخته می شوند و به تریدرها) فردی است که در بازار مالی برای خود یا به نمایندگی از شخص یا موسسه دیگری به خرید و فروش داراییهای مالی میپردازد که هدفش کسب سود از معاملات است.( اجازه می دهند آزادانه به ذخیره یا معامله ارزهای دیجیتال خود بپردازند. پرکابردترین بلاکچین برای بوجود آمدن صرافی های غیر متمرکز اتریوم است اما در عین حال لاکچین های دیگری مثل گرافن هستند که این امکان را به کاربران می دهند.
متاسفانه تا به امروز هنوز افراد زیادی به این نوع صرافی ها اعتماد نکرده اند و بیش تر سعی می کنند معاملات خود را در صرافی های متمرکز انجام دهند اما امسال یعنی سال 2021 میلادی رشد خوبی را داشته اند و پیش بینی می شود آینده ی درخشان تری در انتظار آن ها باشد.
صرافی غیرمتمرکز ایرانی
نحوه ی کار کردن صرافی های غیرمتمرکز
- در همان ابتدا تریدر باید کیف پول یا همان والت خود را به صرافی وصل کند.
- سپس باید سفارش خود را ثبت کنید این سفارش باید یا خرید باشد یا فروش.
- معاملگر باید سفارشی مطابق با سفارش تریدر اول را ثبت کند.
- در این مرحله از معامله دارایی های که قرار داد هوشمند دارند وارد می شوند و بعد از انجام معامله مبالغ به حساب طرفین واریز می شود.
مزایای صرافی های غیرمتمرکز
- مهمترین مزیت صرافی غیر متمرکز “معماری توزیع شده” و غیر متمرکزی میباشد که از کنترل شدن معاملات توسط یک شخص یا سازمان جلوگیری می نماید.
- امنیت و مقاومت بالا در مقابل هک: دارایی های کاربران در صرافی های DEX ذخیره نمی شود. هک کردن یک سیستم توزیع شده کار سختی است. بنابراین امنیت دارایی ها و اطلاعات در DEX بیشتر خواهد بود.
- یکی از مسائل مهمی که برای کاربران ایرانی دردسر شده؛ مسئله تحریم ها است؛ صرافی های بین المللی که صرافی های کاربران مقیم ایران را تحریم کرده اند؛ در صورتی که متوجه شوند کابر ایرانی با وی پی ان های مختلف وارد می شود؛ حساب کاربر را بلوکه می کنند.
معایب صرافی های غیر متمرکز
- باتوجه به پایین بودن میزان معاملات در صرافی های غیر متمرکز معامله گران کمتری برای انجام معاملات به این صرافی ها روی می آورند.
- از دیگر ضعف های این نوع از اکسچنج ها می توان گفت که آن ها از خدمات امانت داری استفاده نمی کنند به همین خاطر بروز هر گونه اشتباه در نقل انتقلات و … کاملا به عهده ی خود کاربر است.
- یکی دیگر از این نقص ها سرعت و کارمزد تراکنش های بلاک چین است.
- از دیگر مشکلات اساسی آن می توان به این اشاره کرد که متاسفانه در حال حاضر از همه ی ارزهای دیجیتال پشتیبانی نمی کنند که این موضوع باعث می شود تا افراد به سمت صرافی های متمرکز جذب بشوند.
- در DEX ها از ابزار های محبوب تریدر ها و امکانات پر تعداد صرافی های آنلاین خبری نیست.
- حتی بهترین صرافی های غیر متمرکز نیز دارای سهم بسیار اندکی از بازار معاملات هستند.
- چک کردن و تایید معاملات در صرافی غیر متمرکز زمان بر است. چون این کار باید به وسیله ماینر ها انجام گیرد. پایین بودن معاملات نیز باعث شده تا ماینر های کمی وجود داشته باشد. به همین جهت پیشنهاد ما به شما برای معامله بیت کوین صرافی های مطمئن است زیرا سرعت معامله در این صرافی ها بیشتر از صرافی های غیر متمرکز است.
صرافی غیرمتمرکز | |
---|---|
کنترل اموال کاربران خود را در اختیار دارد. | بر دارایی کاربران خود نظارت ندارند. |
از محبوبیت بیشتری برخوردار هستند. | محبوبیت کم تری دارند. |
نقدینگی بالایی دارند. | نقدینگی پایینی دارند. |
سرعت ثبت تراکنش در آن ها بسیار بالا است. | سرعت ثبت تراکنش در آن ها پایین است. |
برترین صرافی ها
مهم ترین معیار انتخاب یک صرافی دیجیتال زبان و کشور های مورد قبول آن است. اگر زبان انگلیسی شما ضعیف است پیشنهاد میکنیم که از صرافی های ایرانی برای انجام معاملات خود استفاده کنید. چون در زمان خطرات و ریسک مسدود شدن حساب ممکن است زمان زیادی برای ترجمه و ارتباط مستقیم نداشته باشید. در این صرافی ها شما می توانید با استفاده از کارت بانکی تحت شتاب پول پرداخت کنید و ارز دیجیتال مورد نظر خود را بخرید. حال صرافی متمرکز چیست؟ آنکه در صرافی های بین المللی نیاز به استفاده از سرویس هایی مثل پی پال و وبمانی خواهید داشت که با وجود تحریم ها مشکلاتی خواهید داشت. یکی دیگر از مهمترین معیار های انتخاب یک صرافی خوب میزان کارمزد مناسب است. بعضی از صرافی ها این کارمزد را درمعامله ارز های دیجیتال به حداقل و معامله با ریال به حداکثر رسانده اند.حداقل مبلغی که شما می توانید خرید یا فروش کنید گاهی آنقدر بالاست که از مبلغ سرمایه گذاری شما بیشتر است! در نتیجه باید سعی کنید صرافی انتخاب کنید که حداقل مبلغ سفارش آن کمتر باشد.
چند نمونه از صرافی های غیرمتمرکز:
سخن پایانی
شما برای آنکه بتوانید سرمایهی خود را مدیریت کرده و معاملات خود را به درستی و دقت انجام دهید، باید از کوچکترین نکات در ثبت نام در بایننس تا نکات مهم در انجام معاملات را بهخوبی بلد باشید.
برای یادگیری می توانید در گوگل موضوعات خود را جستجو کنید و بدون هزینه از صفر تا صد آموزش ببینید. برای یادگیری چنین مهارتی حتماً از آموزشهای افراد معتبر و سایتهای آموزشی شناخته شده استفاده کنید.
در تمامی بخش های بازار ارزهای دیجیتال دست شما در انتخاب باز می باشد و شما می توانید در تمامی قسمت ها هر طور که تمایل دارید رفتار نمایید اما همیشه باید این نکته را در نظر داشته باشید تا از امن ترین مسیر استفاده کنید تا بتوانید امنیت دارایی و سرمایه ی خود را فراهم کنید یا در واقع بتوانید آن ها را از بروز خطرات احتمالی محفوظ بدارید.
معرفی 12 صرافی برتر غیرمتمرکز (DEX) برای ایرانیان
هر بار که یک صرافی متمرکز هک میشود، نیاز به صرافیهای غیرمتمرکز بیش از پیش احساس میشود. صرافیهای غیرمتمرکز مزایا و معایب خود را دارند و هنوز در ابتدای راه هستند. با این حال هر روز بیشتر از آنها استقبال میشود. با وجود محدودیتهای مرتبط با احراز هویت KYC، صرافیهای DEX گزینهای مناسب برای ایرانیان هستند. اما انتخاب بهترین صرافی غیرمتمرکز کار سادهای نیست. در این مطلب ما 12 مورد از بهترین صرافیهای غیرمتمرکز را بررسی میکنیم.
صرافی غیرمتمرکز ارز دیجیتال چیست؟
صرافی غیرمتمرکز (Decentralized Exchange) یا به اختصار DEX، پلتفرمی است که کاربران میتوانند در آن بدون واسطه و همتا به همتا (Peer to Peer) معامله کنند. صرافیهای متمرکز مانند بایننس، متولی دارایی شما هستند و معاملات در پایگاه دادهی آنها انجام میشوند و نه به طور مستقیم در شبکهی بلاکچین.
امنیت مشکل اساسی صرافیهای متمرکز است و صرافیهای دکس راهحلی برای این مشکل هستند. در زمان معامله در صرافیهای غیرمتمرکز کنترل دارایی همچنان در اختیار طرفین معامله باقی میماند. البته صرافیهای غیرمتمرکز معایبی نیز دارند، همچون پایین بودن سرعت تراکنش و کارمزد نسبتا بالا. برای آشنایی با انواع صرافیهای غیرمتمرکز خواندن مقاله زیر را توصیه میکنیم:
بهترین صرافی غیرمتمرکز
12 صرافی برتر غیرمتمرکز
در این بخش بهترین صرافیهای غیرمتمرکز را معرفی میکنیم. بهتر است خودتان نیز در شبکههای اجتماعی نظرات کاربران را بخوانید. علاوه بر این، از وبسایت Defi Pulse برای اطلاع از برنامههای معتبر امور مالی غیرمتمرکز یا Defi استفاده کنید. مجموعهای جامع از نمودارها، آمار و خلاصهای از هر پروژه در این سایت در دسترس است. سرویس Dune نیز برای بررسی حجم معاملات صرافیهای DEX بسیار مفید است. ما 12 صرافی را در لیست بهترین صرافی غیرمتمرکز قرار دادهایم، البته گزینههای دیگری نیز وجود دارند.
پروتکل 0x
پروتکل 0x یک فناوری چندمنظوره بر روی شبکهی اتریوم است. اکثر پروژههای موجود در فضای DEX، همه از 0x استفاده میکنند. برای درک نحوهی عملکرد صرافیهای غیرمتمرکز باید معماری پلتفرم 0x را درک کنید. این پروتکل یک پایگاه دادهی متمرکز با نام رله (Relay) ارائه میدهد. رلهها یک میانجی پیش از انجام معاملات بر بستر بلاکچین هستند. آنها سفارشات را تطبیق میدهند، سپس سفارشات بر بستر بلاکچین انجام میشود.
برخی از پلتفرمهای مبتنی بر 0x عبارتند از: Radar Relay ،LedgerDEX ،DDEX ،Paradex و ERC DEX. این رلهها موتورهای تطبیق خارج از شبکه برای جفت شدن سفارشات هستند. هنگام اجرای سفارش، انتقال داراییهای دیجیتال در خود بلاکچین انجام میشود. همچنین هر یک از رلهها میتوانند با همدیگر ارتباط برقرار کنند تا شانس انجام سفارش افزایش یابد.
پلتفرم Radar Relay بهترین صرافی غیرمتمرکز مبتنی بر 0x است. بیشترین حجم معاملات را دارد و نیازی به احراز هویت KYC ندارد. همچنین کارمزد معاملاتی آن صفر است. تنها مشکل آن محدود بودن به بستر اتریوم است.
بیسکیو (Bisq)
صرافی Bisq بهترین صرافی غیرمتمرکز برای بیتکوین است. با استفاده از این صرافی به صورت کاملا ناشناس میتوانید بیتکوین را با ارزهای فیات مبادله کنید. بیسکیو یک نرمافراز دسکتاپ و متن باز است.
برای اطمینان از غیرمتمرکز بودن این صرافی از مسیربابی Tor، محاسبات لوکال و کیف پول شخصی استفاده میشود. بر خلاف رلههای 0x در Bisq هیچ بخشی از تجارت متمرکز نیست. با این حال به طرز قابلتوجهی کندتر از 0x است. اگرچه نقدینگی و سرعت تراکنش پایین است، صرافی Bisq مدعی تمرکززدایی کامل است و به آن افتخار میکند.
ایرسواپ (AirSwap)
ایرسواپ دکس دیگری از خانواده اتریوم است. معاملات این صرافی نیز نیاز به احراز هویت ندارند و بدون کارمزد هستند. از این رو در لیست بهترین صرافیهای غیرمتمرکز قرار میگیرد. شباهت زیادی به پروتکل 0x دارد اما تفاوتهایی نیز وجود دارد که در ادامه بررسی میکنیم.
در صرافی ایرسواپ به جای استفاده از رله، از یک موتور کشف همتای سبک استفاده میشود. با استفاده از این موتور جدیت طرفین برای معامله تضمین میشود و لغو سفارشها در Airswap بسیار نادر است. پس از پیدا کردن طرفین معامله، دو طرف در مورد قیمت به توافق میرسند و معامله انجام خواهد شد. برای جلوگیری از تقلب، کاربران باید مقداری از توکن ایرسواپ را در کیف پول خود قفل کنند. فقط توکنهای مبتنی بر اتریوم امکان معامله در این صرافی را دارند و نقدینگی در آن نسبتا کم است.
آیدکس (IDEX)
صرافی IDEX از محبوبترین صرافیهای غیرمتمرکز است. چهار روش برای باز کردن کیف پول در آیدکس وجود دارد: کیف پول متامسک (MetaMask)، فایل Keystore، وارد کردن دستی کلیدهای خصوصی و از طریق کیف پول سختافزاری لجر نانو اس (Ledger Nano S).
در مقایسه با صرافیهایی که تا به اینجا بررسی کردیم، آیدکس کاملترین تجربه معاملاتی را ارائه میدهد. پس از ورود به سایت میتوانید جفت ارزهای مختلف و دفترسفارشات را مشاهده کنید. مانند صرافیهای متمرکز، دفتر سفارشات در لحظه به روز میشود و در این صرافی ابزار سفارشگذاری پیشرفته برای تعیین حد سود و حد ضرر وجود دارد.
صرافی IDEX به اندازه سایر دکسها متمرکز نیست، زیرا بسیاری از عملیات به استثنای تسویهی وجوه توسط یک مرجع مرکزی کنترل میشود. با این وجود، طراحی روان و نقدینگی بالایی دارد و همچنان بسیار امنتر از صرافیهای متمرکز است. شبهمتمرکز بودن تنها مشکل آیدکس نیست، این صرافی قوانین احراز هویت KYC را به شکل سختگیرانهای به اجرا درآورده است. همچنین کارمزد 0.1% از میکرها و 0.2% از تیکرها دریافت میکند که نسبتا بالاست.
بنکور (Bancor)
صرافی غیرمتمرکز بنکور نه تنها از بهترین صرافیهای غیرمتمرکز بلکه یک نمونهی منحصر بهفرد است. هیچ شخص ثالثی برای انجام معاملات وجود ندارد. روش کار چنین است؛ کاربران باید توکنهای خود را به توکن بنکور (BNT) تبدیل و سپس آن را با سایر توکنهای شبکهی اتریوم (ERC20) مبادله کنند.
به عنوان مثال، تصور کنید که یک کاربر به دنبال تبادل Tron با XRP است. در برنامهی Bancor، کاربران میتوانند این دو سکه را انتخاب کرده و معامله را به کیف پول متصل کنند. پروتکل Bancor قراردهای هوشمند مختلف را جستجو و طرف دوم معامله را پیدا میکند. پس از تبدیل ترون به BNT، معامله از طریق معاوضه BNT و XRP تکمیل میشود.
از آنجایی که BNT با اتریوم سازگار است، ارزش آن به طور خودکار و متناسب با دیگر توکنهای اتریوم تعیین میشود. به همین دلیل کاربران از بابت نوسانات شدید قیمتی BNT نگرانی نخواهند داشت. هدف نهایی این شیوه، افزایش نقدینگی برای توکنهای کوچک است که به ندرت در صرافیهای متمرکز وضعیت مناسبی دارند.
جالب است بدانید دامنهی پروژهی بنکور فراتر از یک صرافی است. بنکور دارای یک برنامهی پاداش برای توسعهدهندگان است. همچنین به دنبال توسعهی Cross-chain Bridge یا پل بینزنجیرهای BancorX برای ارتباط بین بلاکچینهای مختلف است.
شبکهی Kyber
شبکه Kyber مجموعهای از قراردادهای هوشمند است که بر روی صرافی متمرکز چیست؟ هر بلاکچینی کار میکند. برخلاف دیگر موارد لیست ما، کایبر یک صرافی نیست و به شکل کاملا متفاوتی معاملات را انجام میدهد. این پلتفرم علاوه بر استخرهای نقدینگی از ویژگی ذخیرهی داینامیک بهره میبرد.
در پروتکل Kyber ارائه دهندگان، جفت ارزها را به عنوان ذخیره وارد میکنند. پس از ذخیره شدن، این توکنها در اختیار گیرندگان قرار میگیرند. این ذخایر یک تفاوت اساسی با استخرهای رایج دارند؛ قرار گیری جفت ارزها در چند ذخیرهی مختلف. در نتیجه تیکرها میتوانند ذخایر مختلف را جستجو و با بهترین نرخ آن را خریداری کنند.
یک مثال ماجرا را روشن میکند. فرض کنید یک تیکر به دنبال مبادلهی اتریوم با BAT است. او از ذخیرههای مختلف درخواست بهترین قیمت را میکند و کایبر به صورت خودکار بهترین قیمت را پیشنهاد میدهد. این صرافی همهی شبکههای دارای قرارداد هوشمند را پشتیبانی میکند.
یونیسواپ (Uniswap)
یونیسوآپ محبوبترین صرافی غیرمتمرکز است، اما درک نحوهی کار آن کمی پیچیده است. مثلا میدانیم در صرافیهای دیگر، دفتر سفارشات به وسیلهی نقاط مختلف قیمت و تقاضاهای هر نقطهی قیمتی تنظیم میشود. به زبان ساده با وجود صدها سفارش، قیمت در آن دورهی معاملاتی رقمی بین بالاترین و کمترین پیشنهاد است. اما در یونیسواپ، همه این سفارشها ترکیب شده و قیمت توسط بازار ساز خودکار (Automated Market Maker) یا AMM تعیین میشود.
بازارسازهای خودکار قیمت را توسط یک فرمول ریاضی تعیین میکنند. نمیخواهیم وارد مسائل تخصصی شویم. به زبان ساده، در هنگام معامله شما به صورت مستقیم با طرف دوم معامله نمیکنید. یک استخر نقدینگی وجود دارد که همه میتوانند نقدینگی آن را تامین کنند و در ازای آن سود دریافت کنند. در هنگام معامله به جای ترید با نفر دوم، تبادل از طریق استخر انجام میشود؛ قیمت را نیز AMM مشخص میکند. مزیت بزرگ استخر عمق بخشیدن به نقدینگی برای معاملات بزرگ است.
بایننس دکس (Binance Dex)
صرافی بایننس به عنوان بزرگترین صرافی ارز دیجیتال، پس از راهاندازی بلاکچین بومی (Binance Smart Chain) خود از صرافیهای غیرمتمرکز غافل نماند و به این جنبش پیوست. بسیاری از دکسها به دلیل انعطافپذیری بر بستر اتریوم کار میکنند، اما بایننس از شبکهی بومی خود استفاده میکند. در شبکهی بایننس تعداد گرههای بسیار کمتری نسبت به اتریوم وجود دارد، به همین دلیل تراکنشها در صرافی بایننس دکس بسیار سریعتر انجام میشود.
صرافی بایننس دکس متمرکزتر از صرافیهای اتریوم است. در عوض نقدینگی Binance DEX از اکثر دکسها بیشتر است. این حجم نقدینگی بیشتر بخاطر شهرت بالای نسخهی متمرکز بایننس است. بایننس دکس منتقدان فراوانی دارد اما همچنان جزو بهترین صرافیهای غیرمتمرکز است.
سوشیسواپ (Sushiswap)
سوشیسواپ نیز برنامهای است که روی بلاکچین اتریوم اجرا میشود. مشابه اکثر صرافیهای غیرمتمرکز، از استخرهای نقدینگی استفاده میکند. کاربران داراییهای خود را در قراردادهای هوشمند قفل میکنند و سپس از خریداران از این استخرها برای تبادل استفاده میکنند. کاربرانی که توکن بومی SUSHI را داشته باشند، علاوه بر اختیار تصمیمگیری از پاداشها بهرهمند میشوند.
این صرافی کاملا غیرمتمرکز است و مسئولیت کامل داراییها با شماست. به یاد داشته باشید که در صورت فراموش کردن پسورد و یا از دست دادن دادهها هیچگونه پشتیبانی وجود ندارد. با اینکه سوشیسواپ جزو بهترین صرافیهای غیرمتمرکز است اما باید بسیار مراقب اطلاعات و داراییهای خود باشید، هیچ شخص ثالثی برای کمک به شما وجود ندارد.
پروتکل نقدینگی واناینچ (1inch Liquidity Protocol)
صرافی واناینچ، یک صرافی منحصر بهفرد و بر اساس بازارساز خودکار کار میکند. این صرافی نقدینگی بسیار مناسبی ارائه میدهد. امن است و به خوبی از دارایی کاربران در برابر حملات محافظت میکند. مهمتر از همه چیز، تضمین میکند که تریدرها توکنهای شبکه ERC20 را در یک بازار باثبات صرافی متمرکز چیست؟ معامله کنند. واناینچ یک صرافی در حال رشد است و میتوان آن را در لیست بهترین صرافی غیرمتمرکز قرار داد.
پنکیکسواپ (PancakeSwap)
پنکیکسواپ نیز مانند اکثر سواپها برای تعیین قیمت از بازارساز خودکار یا AMM استفاده میکند. این صرافی کاملا غیرمتمرکز است و از دفتر سفارشات استفاده نمیکند. کاربران همانند وان اینچ معامله را در استخرهای نقدینگی انجام میدهند. پس از اتمام معامله، نقدینگی مجددا متعادل میشود. تعادل نقدینگی با کسر نقدینگی از یک طرف استخر و افزودن به طرف دیگر انجام میشود. پنکیکسواپ یک صرافی غیرمتمرکز معتبر و محبوب است. از این رو آن را در لیست بهترین صرافی غیرمتمرکز قرار دادهایم.
کِرو (Curve)
صرافی کرو نیز یک صرافی مبتنی بر AMM است که از استخرهای نقدینگی برای تسهیل مبادله بین استیبل کوین و توکنها استفاده میکند. همهی ویژگیهای استاندارد سایر بازارسازهای خودکار را دارد به علاوه چند ویژگی پیشرفتهتر. این صرفه از بهینهسازی مسیریابی سفارش و کارمزد استفاده میکند. اینجا نیز همهی معاملات از طریق کیف پول DeFi انجام میشود.
رنگو اکسچنج (Rango Exchange)
پیش از این گفتیم که مشکل صرافیهای غیرمتمرکز نقدینگی جزیرهای است. با صرافیهای تجمیعکننده بر اساس استخرهای نقدینگی تا حدی این مشکل برطرف شده است. با این حال این صرافیها نقدینگی را تنها در یک شبکهی بلاکچین خاص گردآوری میکنند و همچنان نسبت به صرافیهای متمرکز از کمبود نقدینگی رنج میبرند. صرافیهای تجمیعکنندهی میانزنجیرهای (Cross-chain Aggregator) برای حل این مشکل متولد شدهاند.
صرافی غیرمتمرکز رنگو یکی از این صرافیهاست. Rango Exchange اولین و در حال حاضر بهترین صرافی تجمیع کنندهی میانزنجیرهای است. رنگو پل ارتباطی میانزنجیرهای بین تمام دکسها در سراسر جهان کریپتو خواهد بود. مهم نیست کاربر چه چیزی را به چه چیزی تبدیل کند، رنگو یک پلتفرم امن برای تبادل بین شبکههای مختلف است. از این رو ما آن را بهترین صرافی غیرمتمرکز و یک رقیب قدرتمند برای صرافیهای متمرکز میدانیم.
سوالات متداول
در صرافی غیرمتمرکز یا DEX نقدینگی و سفارشها توسط یک مرجع مرکزی کنترل نمیشود. داراییها از طریق قرارداد هوشمند جمعآوری شده و با استفاده از یک پایگاه داده معاملات انجام میشود.
با توجه به اینکه صرافی غیرمتمرکز رنگو از همه صرافیهای دیگر و بلاکچینهای مختلف پشتیبانی میکند و بهترین مسیر را در بین همه بلاکچینها از بین صرافیهای مختلف و پلها (بریجها) پیدا میکند، رنگو بهترین صرافی غیرمتمرکز است.
صرافیهای غیرمتمرکز نسبتا جدید هستند. از آنجایی که کلید خصوصی و در اصل دارایی در کنترل شماست، تا حد زیادی این صرافیهای امن هستند. در حالت کلی صرافی DEX امنتر از صرافی متمرکز است.
بسیاری از دکسها مانند یونیسواپ معامله را نه صورت کاملا همتا به همتا بلکه در استخرهای نقدینگی انجام میدهند. شما میتوانید تامینکنندهی دارایی استخر باشید و در ازای آن بخشی از کارمزد به شما تعلق میگیرد.
میزان کارمزد و سرعت پایین معاملات مهمترین معایب صرافی غیرمتمرکز هستند. اما در عوض امن هستند و حریم خصوصی را رعایت میکنند.
از آنجایی که معامله در اکثر صرافیهای غیرمتمرکز به صورت ناشناس است و نیازی به احراز هویت ندارند، شما میتوانید از هر جای دنیا از آنها استفاده کنید. در مجموع به نسبت صرافیهای متمرکز محدودیت کمتری دارند.
ضعف بزرگ صرافی های متمرکز همانند کوینکس و کوکوین چیست؟
یکی از دلایلی که پدیدهای به نام رمزارزها پا به دنیای واقعی گذاشتند، انحصارشکنی بود. بیتکوین پرچمدار مبارزه با تمرکز بانکی بود و در کمتر از 2 دهه توانست تا به بخشی از اهداف خود برسد. سوال اصلی اینجاست که چرا باید نهادهای بانکی و مالی، بتوانند بر همهی تراکنشها و داد و ستدهای ما نظارت داشته باشند؟ این نظارت و حتی دخالت، نتیجهی انحصاری است که در تجارتهای جهانی وجود دارد.
توکن مجموعههایی که با هدف انحصارشکنی به میدان آمده بودند و سعی کردند اکوسیستمی را ایجاد کنند که در دست همگان بوده و در دست هیچکس نباشد (تمرکز زدایی)، در صرافیهای متمرکز ارائه شد! خریداران و فروشندگان این توکنها و رمزارزها باید در جایی همانند بایننس، ثبت نام میکردند، احراز هویت میشدند و نهایتا معامله میکردند.
دلیل ضعف صرافی های متمرکز چیست؟
دوگانگی ایجاد شده کاملا خنده دار است. در گام اول هدف این بود که انحصار تراکنشها را از بانکها گرفت و همه مالک دارایی خود باشند. حال سهام یا همان توکن این مجموعهها در مکانهایی عرضه شد که حتی از پشتوانه دولتی نداشت (مثلا صرافی بایننس). وقتی حجم تراکنشها بالا رفت، حکومتها متوجه استقبال سرمایهگذاران و علاقهی آنها به بخشهای مختلف بلاکچینها شدند. اکوسیستمی که قرار است جلوی هرگونه تمرکز را بگیرد.
وقتی پای یک مجموعه متمرکز در میان باشد (همانند بایننس)، حکومتها به سادگی با اعمال فشار بر آن میتوانند مانع از رشد و گسترش آن شوند. به همین دلیل نیز یک صرافی متمرکز باید تابع قوانین کشورهای مختلف باشد و این محدودیتی نیست که در دنیای بلاکچینها بتوان قبول کرد. پس راه حل چیست؟
بهترین جایگزین برای صرافی های دیجیتال متمرکز چیست؟
همانطور که اکوسیستمی ایجاد شده که تا بسیاری از محدودیتها را دور زده و در اختیار هیچکس نباشد، باید دروازهای برای خرید و فروش سهام این مجموعهها (یا همان توکنها) ایجاد شود تا این انحصار و اعمال قدرت را از بین برد. چندین مجموعه در حال فراهم کردن زیرساختهای مورد نیاز برای انحصارشکنی از صرافیهای متمرکز هستند. این صرافیهای غیرمتمرکز، هیچ تسلطی بر دارایی شما نداشته و صرفا نقش واسطه را در معاملات ایجاد میکنند. در این اکوسیستم جدید، هیچ نیازی به احراز هویت نبوده و عملا هیچ نهاد یا حکومتی هم نمیتواند مداخلهای در معاملات داشته باشد. همه چیز عالی به نظر میرسد، اما چرا نمیتوان همین الان وارد صرافیهای غیر متمرکزی همانند 1اینچ یا یونیسواپ شد؟!
محدودیت صرافی های غیر متمرکز
این اکوسیستم هنوز به بلوغ کامل نرسیده و در میانهی راه است. با این حال، پلنها و مسیر تحقیق و توسعهای که ارائه شده است، باعث جهش قیمت توکن مجموعههای فعال در این حوزه شده که به معنای آیندهی درخشان صرافی های غیر متمرکز است. در حال حاضر، صرافی های غیر متمرکز فقط یک مشکل اساسی دارند: بالا بودن کامرزدهای معاملات.
در صرافیهای متمرکز خارجی، عموما کارمزد هر معامله 0.1 درصد از حجم معامله است. در صرافیهای ارز دیجیتال داخلی نیز کارمزد هر معامله تقریبا 0.35 درصد است. اما هر معاملهای که در صرافیهای غیر متمرکز انجام شود، همانند برداشت در صرافی های متمرکز بوده و عدد و رقم آن بسیار بالا خواهد بود. مثلا اگر قصد داشته باشید که بیتکوین معامله کنید، در هر بار معامله در صرافیهای غیرمتمرکز، باید عددی تقریبا معادل 0.00024 بیتکوین را به عنوان هزینه تراکنش در شبکه (خرید و فروش در صرافی غیر متمرکز) پرداخت کنید.
این عدد بسیار بالا بوده و به همین دلیل هم بسیاری از افراد هنوز تمایلی به ورود به صرافیهای غیر متمرکز را ندارند (که صد البته حق هم دارند). این کارمزدهای برداشت خصوصا برای سرمایهگذاران خرد، بسیار بالاتر از سودی است که در چشم انداز یک ساله و یا سه سالهی آنها وجود دارد. بنابراین، با علم به ضعفها و محدودیتهای صرافیهای غیر متمرکز، چارهای جز افتتاح حساب در یکی از آنها وجود ندارد. پس حداقل باید با چشمان باز و دانش کافی، صرافی مد نظر را انتخاب کرد.
صرافی های متمرکز قابل اعتماد برای ایرانیان
فارغ از اینکه صرافی های متمرکز دارای ضعفهایی هستند، مشکل اصلی ایرانیان چیز دیگری است. قرار گرفتن در لیست کشورهای تحریم بانکی باعث شده تا حتی همین فعالیت در صرافیهای متمرکز نیز برای ایرانیان دشوار شود. کمتر از دو ماه قبل، بایننس احراز هویت KYC را اجباری کرد و طبق شنیدهها مشخص گردید که فارغ از محل زندگی، ایرانی بودن (داشتن پاسپورت ایران) باعث بسته شدن حساب کاربری افراد خواهد شد. رفتاری بسیار زشت، اما در راستای قوانین ضدپولشویی سازمان ملل.
اگرچه ممکن است در آینده، صرافی های متمرکز دیگر نیز چنین تصمیماتی را اتخاذ کنند، اما در حال حاضر، صرافیهای ارز دیجیتال کوکوین و کوینکس انتخابهای قابل قبولی برای ایرانیان هستند. خصوصا صرافی کوکوین از لحاظ استانداردهای عمومی، امتیاز بهتری را نسبت به کوینکس دریافت کرده و در لیست ردهبندی، بالاتر از سایرین قرار گرفته است. برای اینکه راجع به صرافی کوکوین بیشتر بدانید و بتوانید در این صرافی ثبت نام کنید از لینک زیر استفاده کنید.
اما چیزی که در کوینکس مورد توجه کاربران ایرانی قرار گرفته، این است که ایرانیان میتوانند با پاسپورت خود، مراحل احراز هویت را تکمیل کرده و از تمامی خدمات برخوردار شوند.
مزایای صرافی کوکوین و کوینکس نسبت به سایر صرافی ها
فراهم کردن درگاه بانکی (پرداخت با ویزاکارت و مستر کارت) و پشتیبانی از ارزهای فیات، جزو خدمات اولیهای است که همهی صرافیهای معتبر باید ارائه دهند. قطعا ارائهی این خدمات جزو مزایای استثنایی این دو صرافی نبوده، اما برخی مزایای ویژهی آنها به شرح زیر است:
- ارائهی بازار مارجین و فیوچر (امکان معامله با استفاده از اهرم)
- ثبت نام آسان (فقط با یک ایمیل)
- امکان استفاده همزمان از صرافی دیجیتال و استخرج ماینینگ (کوینکس)
- تایید هویت کاربران ایرانی (کوینکس)
- ارائهی کیف پول امن Viawallet (کوینکس)
- ارائهی کد API برای استفاده از رباتها و معاملات اتوماتیک
- امکان قرض دادن رمزارز (یا همان مارجین تریدینگ)
- کارمزد کم معاملاتی
- عدم نیاز به آی پی خارجی برای ایرانیان
- تعداد بسیار بالای معامله گران (کوکوین)
درباره کوکوین و کوینکس بیشتر بدانید
از وسعت دامنهی فعالیت کوکوین همین را بدانید که از هر چهار دارندهی رمزارزهای دیجیتال، یک نفر در این صرافی حساب داشته که این به معنای اعتبار جهانی آن است. از طرفی، کوینکس با کاربران ایرانی، همانند کاربران کشورهای دیگر رفتار کرده که خب این موضوع نیز باعث جلب توجه بسیاری از کاربران شده است. سالها است که ایرانیان، فقط و فقط بخاطر ایرانی بودنشان، از بسیاری از خدمات محروم هستند و شاید همین موضوع باعث شده که کوینکس یکی از بهترین انتخابها برای ایرانیان باشد.
این مقاله، به همت مجموعه ایران بروکر تدوین شده و هدف آن، افزایش آگاهی سرمایه گذاران ایرانی پیش از ورود به هر بازاری از جمله فارکس و یا بازار رمزارزها است.
انواع صرافی متمرکز (CEX) و غیرمتمرکز (DEX) چیست؟
شما احتمالاً با پروسۀ کاری یک صرافی ارز رمزنگاریشده آشنایی دارید. با ایمیل خود ثبت نام کنید، یک رمز عبور قوی پیدا کنید، حساب خود را تأیید کنید و مبادلات ارز رمزنگاریشده را شروع نمایید.
صرافی های غیرمتمرکز هم به همین منوال بوده، منهای دردسر ثبتنام. در اکثر موارد، هیچ سپردهگذاری یا تسویه حساب ارز رمزنگاریشدهای وجود ندارد. معاملات مستقیماً بین کیفپول دو کاربر انجام شده، و شخص ثالث تنها با اجازۀ آندو (که بعید است!) ورود پیدا میکند.
صرافیهای غیرمتمرکز میتوانند کمی پیچیدهتر از آن باشند که بتوان از آنها سر درآورد. ممکن است آنها همیشه داراییهای مورد نظر شما را نداشته باشند. اما، با رشد فناوری و علاقهمندیِ به آن، صرافیهای غیرمتمرکز به خوبی میتوانند به یکی از ارکان اصلی در حوزه ارزهای رمزپایه تبدیل شوند.
مقدمه
از روزهای ابتدایی بیتکوین، صرافی ها نقشی اساسی در تطبیق خریداران و فروشندگان ارزهای رمزنگاریشده با یکدیگر داشتهاند. بدون مراکزی اینچنینی که برای کاربران جهانی جذابیت دارند، ما قدرت نقدینگی بسیار ضعیفتری داشته و راهی برای توافق در مورد قیمت مناسب در معاملات نخواهیم داشت.
همانطور که انتظار میرود، معاملهگرانِ دارای استراتژی متمرکز، بر این حیطه تسلط پیدا کردهاند. برای مقابله با این نابرابری، با کمک انبوهی از فناوریهای موجود که به سرعت در حال پیشرفت و تحولاند، تعداد فزایندهای از راهکارها برای انجام معاملات غیرمتمرکز ظهور کردهاند. در این مقاله، ما به صرافیهای غیرمتمرکز (DEX)، یعنی مکانهایی برای انجام معاملات که هیچ نیازی به واسطه نخواهد بود، خواهیم پرداخت.
تعریف صرافیهای غیرمتمرکز
از نظر تئوری، هر مبادلۀ همتا به همتا را میتوان یک معاملۀ غیرمتمرکز دانست. اما در این مقاله، ما در درجۀ اول به پلتفرمی علاقهمندیم که سازوکار صرافی های متمرکز را شبیهسازی میکند. تفاوت کلیدی این است که آنها ذاتاً در بلاکچینها اتفاق میافتند. هیچکس حضانت وجوه شما را به عهده نمیگیرد و شما احتیاجی به اعتماد به صرافی، تا آن حدی که درمورد یک صرافی متمرکز احتیاج است، نخواهید داشت.
سازوکار یک صرافی متمرکز (CEX)
شما با استفاده از صرافی متمرکز معمول خود، پول خود را چه فیات (یا از طریق انتقال بانکی و یا کارت اعتباری / بدهی) و چه ارز رمزنگاریشده، سپردهگذاری میکنید. بهعنوان مثال زمانیکه شما ارز رمزنگاریشدۀ خود را در اینگونه صرافیها سپردهگذاری میکنید، درواقع کنترل دارایی خود را از دست خواهید داد. البته نه از نقطهنظر امکان استفاده، چراکه هنوز میتوانید آنرا معامله کرده و یا پس بگیرید، بلکه از نقطهنظر فنی: یعنی نمیتوانید آن را در “بلاکچین” خرج کنید.
شما مالک کلیدهای خصوصی وجوه نمیباشید، این درواقع به این معناست که شما هنگام برداشت، از صرافی درخواست میکنید تا از طرف شما معامله را امضا کند. زمانیکه شما درحال معاملهاید، انتقالات بصورت زنجیرهای (on-chain) اتفاق نمیافتند، بلکه صرافی تنها اعتبارات کاربران پایگاه دادهای خود را به موجودیهایشان اختصاص میدهد.
بطورکلی چرخۀ کار فوقالعاده ساده است چراکه سرعت پایین بلاکچین مانعی برای معاملات نیست و همه چیز در سیستم یک نهاد واحد رخ میدهد. خرید و فروش ارزهای رمزنگاریشده آسانتر است و شما امکانات بیشتری در دسترس خود دارید.
این به قیمت عدم خودکفایی شما تمام میشود، چراکه مجبورید به صرافی که پولتان را دراختیار دارد اعتماد کنید. بدین ترتیب، شما خود را در معرض خطرات متقابل قرار دادهاید. چه اتفاقی میافتد اگر این تیم با تمام BTC های به زحمت جمعاوریشدۀ شما فرار کند؟ یا اگر یک هکر سیستم را فلج کرده و منابع مالی را خالی کند؟
برای بسیاری از کاربران، تا این حد ریسک منطقی است. آنها به سادگی به صرافیهای معتبر با سوابق قوی و اقدامات احتیاطی که نقض دادهها را کاهش میدهند، تکیه میکنند.
سازوکار یک صرافی غیرمتمرکز (DEX)
صرافیهای غیرمتمرکز (DEX) از برخی جهات مشابه نمونههای متمرکز خود بوده اما از برخی زوایای دیگر به طور چشمگیری متفاوت هستند. ابتدا باید این موضوع را خاطرنشان کرد که تعداد اندکی از انواع مختلف صرافیهای غیرمتمرکز وجود داشته که در دسترس کاربران قراردارند. وجه اشتراک آنها این است که سفارشات بصورت زنجیرهای (بوسیلۀ قراردادهای هوشمند) انجام شده و کاربران در هیچ زمینهای مجبور نیستند حق حضانت خود را فداء کنند.
توسط صرافیهای غیرمتمرکز میان زنجیرهای یکسری فعالیتها انجام شده است، اما معروفترین این فعالیتها حول داراییهای یک تک بلاکچین (مانند Ethereum یا Binance Chain) انجام شدهاند.
دفاتر ثبت سفارش بصورت زنجیره ای (on-chain order books)
در بعضی از صرافیهای غیرمتمرکز، همۀ کارها بصورت زنجیرهای انجام میشود (به زودی در مورد روشهای ترکیبی صحبت خواهیم کرد). در این نوع صرافیها هرسفارش (از مبادلات انجام شده گرفته تا لغو شده) در بلاکچین ثبت میگردد. این مسلماً شفافترین روش است، زیرا شما مجبور به اعتماد به شخص ثالثی برای شهادت درمورد حقانیت شما در سفارش ثبتشده نبوده و هیچ راهی برای مبهم شدن آن وجود ندارد.
به جرأت میتوان گفت مبهم شدن اطلاعات غیرممکن است، چراکه شما از تمام نودهای شبکه میخواهید تا سفارشتان را برای همیشه ضبط کرده، و در ازاء آن کارمزد پرداخت میکنید. شما تنها باید منتظر بمانید تا یک ماینر (استخراجکننده) سفارش شما را به زنجیرۀ بلاکها اضافه کند. منظور اینکه این تجربه ممکن است دست و پا گیر نیز باشد.
برخی امکان پیشدستی کردن در سفاشات را نوعی نقص در این مدل میدانند. پیشدستی در سفارشات (front running) در بازارها زمانی اتفاق میافتد که یک فرد خودی (منظور درون همان شبکۀ بلاکچین) متوجه یک معاملۀ معلق (در انتظار تأیید) شده و از اطلاعات آن برای ثبت یک معامله زودتر از پردازششدن معاملۀ مذکور استفاده کند. بنابراین، صرافی متمرکز چیست؟ فرد پیش دست از اطلاعاتی که هنوز برای عموم برملا نشده است به نفع خود سوءاستفاده مینماید. از نظر عموم، این حرکت غیرقانونی است.
البته، اگر همۀ اطلاعات در یک دفتر کل توزیعشدۀ جهانی منتشر شود، دیگر هیچ فرصتی برای پیشدستی کردن کسی وجود نخواهد داشت. با این اوصاف، میتوان نوع متفاوتی از حمله را به کار برد: بدین ترتیب که یک ماینر، سفارشی را قبل از پروسۀ تأییدش پیدا کرده و تلاش کند تا سفارش خود جلوتر از آن به بلاکچین اضافه شود.
برای ارائۀ نمونههایی از پیادهسازی مدل استفاده از دفاتر ثبت سفارش بصورت زنجیرهای، می¬توان صرافیهای غیرمتمرکز Stellar و Bitshares را نام برد.
دفاتر ثبت سفارش بصورت خارج از زنجیره (off-chain order books)
صرافیهای غیرمتمرکز دارای دفتر ثبت سفارش خارج از زنجیره، هنوز در برخی موارد غیرمتمرکز هستند. اما باید اعتراف کرد که با این حال از انواع صرافیهای مقدمتر خود متمرکزتر میباشند. در این نوع صرافیها به جای اینکه ثبت هر سفارش در بستر بلاکچین انجام شود، از آنها در صرافی متمرکز چیست؟ یک [هاست] بخصوصی نگهداری میشود.
کجا؟ بستگی دارد. میتوان یک نهاد متمرکز برای آن درنظر گرفت که کاملاً مسئول دفتر سفارشات باشد. اما اگر آن نهاد فاسد باشد، در این صورت آنها میتوانند تا حدودی بازارهای معاملاتی را بازی دهند (بعنوان مثال با پیشدستی در سفارشات یا ارائۀ نادرست سفارشها). با این حال، شما فقط از مزیت ذخیرهسازی غیرحضوری اسناد معاملات بهرهمند خواهید بود.
پروتکل 0x بستر ERC-20 و سایر توکنهای مستقر در بلاکچین اتریوم مثال خوبی در این مورد است. در این پروتکل به جای عملکردی بمثال یک صرافی غیرمتمرکز منفرد، چارچوبی را برای طرفین معامله معروف به “relayers” برای مدیریت دفاتر ثبت سفارش خارج از زنجیره فراهم میکند. با استفاده از قراردادهای هوشمند پروتکل 0x و بعضی از ابزارهای دیگر، میزبانها میتوانند از یک سیستم نقدینگی ترکیبی استفاده کرده و سفارشات را بین کاربران پخش کنند. بدین ترتیب، معاملات تنها پس از تطابق طرفین بر روی زنجیره انجام خواهد شد.
این رویکردها از دیدگاه کاربردی نسبت به رویکردهایی که به دفاتر ثبت سفارش بصورت زنجیرهای متکی هستند، برتریت دارند. بهعنوان مثال آنها از نقطه نظر سرعت با محدودیتهای یکسانی روبرو نیستند، چراکه آنقدرها از بلاکچین استفاده نمیکنند. اما به هرحال، معامله باید بر اساس بلاکچین انجام شود، بنابراین مدل استفاده از دفتر سفارشات بصورت خارج از زنجیره، هنوز از نقطه نظر سرعت از صرافیهای متمرکز ضعیفتر عمل میکند.
برای ارائه نمونههایی از پیادهسازی مدل استفاده از دفاتر ثبت سفارش بصورت خارج از زنجیره، میتوان صرافیهای غیرمتمرکز Binance DEX، IDEX و EtherDelta را نام برد.
بازاریابهای خودکار (AMM)
با مدلهای استفاده از دفاتر ثبت سفارش و با ایدههای آن آشنا شدید؟ عالی است، زیرا مدل بازاریاب خودکار (AMM)، آن ایده را به کلی از بین میبرد. در این روش احتیاجی به معاملهگران ثبت کنندۀ سفارش و یا معاملهگران آنی نمیباشد. فقط به تعدادی کاربر، قواعد بازی و کمی فرمولاسین جادوی سیاه! نیاز است.
ویژگیهای بخصوص مدل بازاریابی خودکار به نحوۀ اجراء آن بستگی دارد. به طور کلی، آنها مجموعهای از قراردادهای هوشمند را تشکیل داده و مشوقهای هوشمندانهای را برای اطمینان از مشارکت کاربران ارائه میدهند. ما در این قسمت به جزئیات و چگونگی این پیادهسازیها نخواهیم پرداخت. اما برای این منظور شما میتوانید به مقالۀ یونیسواپ (Uniswap) چیست و سازوکار آن به چه صورت است؟ مراجعه کرده و بعنوان مثال با نحوۀ کار Uniswap DEX آشنا شوید.
امروزه صرافیهای غیرمتمرکز مبتنی بر مدل بازاریابی خودکار نسبتاً کاربرپسند بوده و با کیف پولهایی مانند MetaMask یا Trust Wallet سازگاری دارند. اگرچه مانند سایر اشکال صرافیهای غیرمتمرکز، برای به حساب نشستن معاملات لازم است حداقل یک انتقال کلی زنجیرهای انجام شود. از پروژههایی که با این سیستم کار میکنند میتوان شبکۀ Uniswap و Kyber (که از پروتکل Bancor استفاده میکند) را نام برد. که این برای هر دوی ایشان معاملات توکنهای ERC-20 را تسهیل مینماید.
مزایا و معایب صرافیهای غیرمتمرکز
ما در بخشهای قبلی به برخی از مزایا و معایب صرافیهای غیرمتمرکز بطور گسترده اشاره کردهایم. اما بیایید کمی بیشتر در آنها عمیق شویم.
مزایای صرافیهای غیرمتمرکز
۱) بینیازی از KYC (احراز هویت کاربر)
انطباق KYC / AML (احراز هویت مشتری و مبارزه با پولشویی) یک قاعدۀ کلی برای تمام صرافیها میباشد. به دلایل نظارتی، افراد باید همواره اسنادی برای هویت خود و آدرس تراکنشات خود ارائه دهند.
این نگرانی برای برخی از افراد در زمینۀ حفظ حریم خصوصی و برای برخی دیگر مربوط به قابلیت دسترسی است. چه میشود اگر شما اسناد معتبری در دست نداشته باشید؟ یا اگر اطلاعات به طریقی لو رفته باشد؟ از آنجا که صرافیهای غیرمتمرکز مجاز به احراز هویت نیستند، هیچکس هویت شما را بررسی نمیکند. تمام آنچه شما نیاز دارید یک کیف پول ارز رمزنگاریشده است.
با این حال ، مادامیکه صرافیهای غیرمتمرکز تا حدی توسط یک قدرت مرکزی اداره میشوند، برخی از الزامات قانونی وجود خواهد داشت. در بعضی موارد، اگر دفتر ثبت سفارشات متمرکز باشد، میزبان باید همواره مطیع باقی بماند.
۲) عدم ریسک متقابل
جذابیت اصلی صرافیهای ارزهای رمزنگاریشدۀ غیرمتمرکز این است که وجوه مشتریان را در اختیار ندارند. به این ترتیب، حتی نقض فاجعه باری مانند آنچه که در سال ۲۰۱۴ برای صرافی Mt. Gox اتفاق افتاد، حملۀ هک سرمایۀ کاربران را به خطر نخواهد انداخت و یا هیچ اطلاعات شخصی حساسی را فاش نخواهد کرد.
۳) بهرهمندی از توکنهای خارج از لیست
توکنهایی که در صرافیهای متمرکز لیست نشدهاند، با وجود عرضه و تقاضا، همچنان میتوانند آزادانه در صرافیهای غیرمتمرکز معامله شوند.
معایب صرافیهای غیرمتمرکز
۱) مشکلات کاربردی
از نگاهی واقعگرایانه، صرافیهای غیرمتمرکز تقریباً به اندازه صرافیهای سنتی کاربرپسند نیستند. پلتفرمهای متمرکز، معاملات لحظهای را ارائه میدهند که تحت تأثیر زمان شکل گیری بلاک نمیباشند. برای تازه واردانی که با کیف پولهای رمزنگاری غیرحضوری آشناییت ندارند، صرافیهای متمرکز تجربۀ قابل اغماضتری را فراهم میکنند. چراکه در صرافیهای متمرکز درصورتیکه شما رمزعبور خود را فراموش کنید، میتوانید به سادگی دوباره آن را تعریف کنید. اما در صرافیهای غیرمتمرکز اگر کلمات به اصطلاح seed phrase خود را گم کنید، درواقع سرمایۀ شما در فضای مجازی غیرقابل بازیابیای گم شده است.
۲) حجم معاملات و نقدینگی
حجم معاملات درصرافیهای متمرکز (CEX) همچنان کمتر از صرافیهای غیرمتمرکز (DEX) میباشد. اما شاید این موضوع مهمتری باشد که، صرافیهای متمرکز به نقدینگی بیشتر، گرایش دارند. نقدینگی معیاری است که میزان سهولت در خرید و فروش داراییها در قیمت مناسب را تعیین میکند. در یک بازار دارای قدرت نقدینگی بالا، سفارشات قیمت خرید و فروش اختلاف کمی داشته و این بیانگر رقابت بالای خریداران و فروشندگان میباشد. در بازاری با قدرت نقدینگی پایین، شما مستعد صرف زمان زیادی با زحمت بسیار بیشتری برای پیداکردن شخصی که قصد داشته باشد دارایی شما را با قیمتی مناسب معامله کند، خواهید بود.
صرافیهای غیرمتمرکز هنوز بهطور نسبی جا افتاده نیستند. بنابراین همیشه برای ارز رمزنگاریشدۀ موردنظر شما که با آن قصد معامله دارید، عرضه یا تقاضا وجود ندارد. شما ممکن است نتوانید جفتهای معاملاتی موردنظر خود را پیدا کنید و اگرهم پیدا کنید، امکان دارد معامله در قیمتی عادلانه انجام نشود.
۳) کارمزدها
کارمزدها همیشه هم در صرافیهای غیرمتمرکز بالاتر نیست، فقط گاهی ممکن است اینطور باشد. صرفاً در زمانهایی که شبکه متراکم بوده و یا اینکه شما دفتر ثبت سفارش زنجیرهای استفاده کرده باشید.
سخن پایانی
بسیاری از صرافیهای غیرمتمرکز، در گذر سالها ظهور کردهاند، که هر یک تکرار تلاشهای قبلی برای سادهسازی تجربۀ کاربر و ایجاد مرکزهای معاملاتی قدرتمندتر بودهاند. به طور کلی، آن طور که به نظر میرسد این ایده تا حد زیادی با روحیۀ خود حاکمیتی همسو است: همانند آنچه که در دنیای ارزهای رمزنگاریشده سبب بینیازی کاربران از اعتماد به شخص ثالث شده است.
با ظهور پروتکلهای DeFi، صرافیهای غیرمتمرکز مبتنی بر Ethereum، به طور چشمگیری بیش از پیش مورد استفاده قرارگرفتنهاند.
دیدگاه شما