تعریف شاخص داوجونز

آشنایی با شاخص سهام داوجونز

مدیریت مالی و سرمایه گذاری

اموزش سرمایه گذاری در بازار سرمایه و ارایه مشاوره های مالی و سرمایه گذاری

آشنایی با شاخص ها

براي محاسبه شاخص ، يك سال را به عنوان سال مبنا يا پايه فرض كرده و پس از تقسيم ارزش جاري، بر ارزش مبنا ( ارزش سال پايه ) ، آن را در عدد 100 ضرب مي كنيم . عدد بدست آمده، شاخص آن گروه يا دسته مورد نظر را به ما نشان مي دهد . در هر بازار بورس اوراق بهاداري، ميتوان بنا بر احتياج و كارايي شاخصهاي زيادي را تعريف و محاسبه نمود . در تمام بورس هاي دنيا نيز، شاخص هاي زيادي براي گروهها و شركتهاي مختلف محاسبه مي شود .

بعنوان مثال تغييرات 30 شركت صنعتي 20 شركت حمل و نقل و ( DOW &JONES ) در بازار سهام امريكا شاخص داو جونز تغييرات سهام خارج از بورس را نشان مي دهد ( NASDAQ ) 15 شركت خدماتي را نشان ميدهد ويا شاخص نزدك . محاسبه برخي از بورسهاي دنيا عبارتند از :

بورس نيويورك 250dax ) و آلمان ( CAC ) فرانسه ( AEX ) آمستردام ( TOPIX ) و ( NIKIIE ) توكيو ( FTSE) شود . بورس لندن میباشد.

در بورس اوراق بهادار تهران نيز، شاخص هاي زيادي محاسبه مي گردد، كه هر شخص تعریف شاخص داوجونز يا گروهي بنا به نياز خود از آنها استفاده ميكند .

(TEPIX ) شاخص كل قيمت ذمي باشد، يكي از اصلي ترين شاخصهاي TEHRAN PRICE INDEX شاخص كل قيمت ، كه مخفف كلمه بورس اوراق بهادار تهران است كه روش محاسبه آن بر اساس فرمول زير ( فرمول لاسپيرز ) انجام ميگيرد .

كه در اين محاسبه سال پايه سال 1369 ميباشد . اين شاخص گوياي آن است كه ارزش كل بازار ،نسبت به سال پايه ،يا همان سال 1369 ، چند برابر شده . فرضا شاخص 12700 نشان مي دهد، كه ارزش بازار نسبت به سال 1369 كه سال پايه مي باشد ، 127 برابر گرديده است . شاخص كل قيمت ، در بورس تهران براي سه گروه محاسبه مي شود كه

-1 شاخص قيمت كل بازار : كه در محاسبه آن قيمت سهام تمام شركتهاي معامله شده تاثير داده ميشود .

-2 شاخص قيمت تالار اصلي : كه در محاسبه آن فقط قيمت سهام شركتهاي معامله شده در تابلو اصلي تاثير داده

-3 شاخص قيمت تالار فرعي : كه در محاسبه آن فقط قيمت سهام شركتهاي معامله شده در تابلوي فرعي تاثير داده

ويژگيهاي شاخص كل قيمت عبارتند از :

-1 موزون بودن : بدين معنا كه، چون در محاسبه آن، ارزش سهام در تعداد سهام منتشره ضرب ميگردد ، پس تغييرات قيمت سهام بر اساس تعداد سهام منتشر شده شركتها ، در شاخص تاثير گذار است . يعني هر چقدر تعداد سهام منتشره شركت بيشتر باشد، تغييرات قيمت سهم مورد نظر تاثير بيشتري بر روي شاخص خواهد گذاشت .

-2 جامع بودن : اين شاخص، به لحاظ اينكه بر اساس تغييرات سهام تمام شركتهاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار ، محاسبه ميگردد، لذا خصوصيت جامع بودن را داراست .

-3 در دسترس بودن : شاخص كل قيمت ، به لحاظ اينكه بصورت لحظه اي توسط سازمان بورس اوراق بهادار محاسبه و در اختيار افراد قرار مي گيرد، لذا داراي خصوصيت در دسترس بودن ميباشد .

موارد تعديل شاخص كل قيمت

شاخص كل قيمت در موارد زير تعديل ميگردد و در حقيقت تغييرات ناشي از موارد زير در مقدار شاخص اثري ندارد .

- 1 ورود و خروج شركتها : به هنگام ورود و خروج شركتها ، به دليل افزايش يا كاهش ارزش جاري سهام ، اصولا ارزش پايه سهام تعديل مي گردد ، تا تغييري در عدد شاخص حاصل نشود . به عبارتي با افزايش صورت كسر در مخرج ان تغييري مي دهند، تا حاصل تقسيم صورت بر مخرج تغيير نكند .

-2 افزايش سرمايه از طريق آورده و يا مطالبات سهامداران :

به علت اينكه با افزايش سرمايه از طريق آورده و يا مطالبات سهامداران ، ارزش جاري سهام افزايش مي يابد، لذا، در اين موارد نيز ،ارزش پايه سهام ، بايد به گونه اي تعديل گردد تا تغييري در عدد شاخص حاصل نگردد .

-3 ادغام شركتها : در صورت ادغام دو يا چند شركت، در هم، نيز مي بايست در ارزش پايه سهام تغيير داده شود ، تا عدد شاخص تغييري نكند .

ولي در برخي موارد نيازي به تعديل شاخص نمي باشد كه اين موارد عبارتند از :

- 1 افزايش سرمايه از محل اندوخته : زيرا در اين حالت، همان مبلغ اندوخته كه متعلق به سهامداران بوده،بصورت سهام جديد به آنها داده ميشود، پس تغييري در حقوق صاحبان سرمايه اتفاق نيفتاده ، لذا در اين حالت نيازي به تعديل شاخص نيست .

-2 تجزيه و تجميع سهام : در اين حالت نيز تنها تعداد سهام منتشره تغيير يافته و چون به تناسب ان قيمت سهم نيز تغيير مي يابد، لذا نيازي به تعديل شاخص نيست . البته لازم به ذكر است كه در ايران عملا اينكار امكان پذير نيست و ارزش اسمي هر سهم بطور ثابت 1000 ريال ميباشد

-3 پرداخت سود نقدي : در اين حالت نيز چون اصولا به تناسب پرداخت سود نقدي ، قيمت سهام نيز، كاهش مي يابد، لذا نيازي به تعديل عدد شاخص نيست .

(TEDIX ) شاخص بازده نقدي

از تفاضل منطقي شاخص قيمت و بازده نقدي از شاخص قيمت بدست مي آيد و نشان دهنده تغييرات بازده نقدي سهام ميباشد .

/ تذكر : عدد پايه شاخصهاي قيمت و بازده نقدي و بازده نقدي سهام در ابتداي سال 1377 برابر ۰۸/۱۶۵۳ شده ، كه همسنجي اين دو را با شاخص كل قيمت در آن تاريخ امكان پذير سازد .

فرمول محاسبه آن، همانند محاسبه شاخص كل مي باشد و نشان دهنده تغييرات در ارزش سهام شركتهاي صنعتي ميباشد و براي هر صنعت بطور جداگانه محاسبه ميگردد .

فرمول محاسبه آن ، همانند محاسبه شاخص كل مي باشد و نشان دهنده تغييرات در ارزش سهام شركتهاي سرمايه گذاري مي باشد .

فرمول محاسبه آن همانند محاسبه شاخص كل قيمت ميباشد و براي هر شركتي تعریف شاخص داوجونز بطور جداگانه محاسبه ميگردد . و براي محاسبه آن شاخص هر شركتي را در بدو ورود 100 تعيين نموده اند .

روش ميانگين ساده ( شاخص 50 شركت برتر يا tx -۵۰ : شان دهنده شاخص 50 ميانگين قيمت سهام 50 شركت برتر مي باشد . ، معمولا هر سه ماه يكبار، 50 شركت برتر در بورس اوراق بهادار معرفي مي گردند . محاسبه اين شاخص به روش محاسبه شاخص داو جونز ميباشد . به عبارتي در اين محاسبه، تعداد سهام منتشره شركت تاثير داده نمي شود و تنها از جمع قيمت سهام 50 شركت تقسيم بر تعداد آنها ( تعديل شده ) بدست مي آيد .( اين تعداد در اولين روز محاسبه يعني ابتداي سال 1379 عدد 50 بوده كه بعدها به تدريج تعديل شده ) نيز در موارد زير بايد تعديل شود . يعني عدد 50 در مخرج را بايد به گونه اي تغيير داد تا تاثير تفاوت tx - 50 شاخص قيمت بر شاخص به خاطر موارد زير خنثي گردد .

مواردي كه شاخص مذكور تعديل ميشود عبارتند از :

-1 در صورت افزايش سرمايه به هر روشي ( چه آورده و چه اندوخته )

-2 ورود و خروج شركتها از ليست 50 شركت برتر در پايان هر سه ماه

-3 تجزيه و تجميع سهام ( كه فعلا در ايران امكان پذير نيست )

به روش ميانگين موزون : شاخص 50 شركت برتر tx - 50

اين شاخص نيز بوسيله تغييرات ارزش سهام 50 شركت برتر محاسبه مي شود ولي طرز محاسبه آن به روش ميانگين موزون ( روش لاسپيرز ) مي باشد و تعداد سهام منتشره شركتها در محاسبه آن تاثير گذار است .

محاسبه شاخص هاي مختلف، بر اساس فرمولهاي قراردادي انجام ميگيرد و هر شاخصي بنا بر داده ها و فرمول مورد استفاده مي تواند گوياي تغييرات خاصي باشد . لذا به غير از شاخص كل قيمت كه نشان دهنده تغييرات قيمت كليه شركتها مي باشد مابقي شاخص ها بنا بر نوع محاسبه و شركتهايي كه در آن مورد محاسبه قرار مي گيرند بايد تفسير شوند . حال كه تا حدودي با نحوه محاسبه شاخص هاي مختلف آشنا شديم ، لازم است با توجه به اينكه سهام چه شركتهايي در شاخص مورد نظر تاثير گذار بوده اند ، تفسير لازم را از شاخص مورد نظر داشته باشيم .

در این وبلاگ سعی شده که اطلاعاتی پیرامون مسایل مالی و سرمایه گذاری و اطلاعات اولیه برای اشخاص علاقه مند به مسایل مالی مطرح شود و در زمینه سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار تا حد امکان به طور رایگان مشاوره ارایه شود

CPI چیست؟ چه تاثیری در بازار تعریف شاخص داوجونز فارکس دارد؟

CPI مخفف Consumer Price Index و به معنای شاخص بهای مصرف کننده است . این شاخص تغییر میانگین وزنی سبدی از کالاهای مصرفی و خدماتی مانند حمل و نقل و مراقبت های پزشکی و . را اندازه گیری می کند . وزن کالاها و خدمات مندرج در محاسبه این شاخص بر اساس اهمیت آنها تعیین می شود . شاخص بهای مصرف کننده که گروه ها و طبقات مختلف اقتصادی با سطوح مختلف درآمدی را در نظر می گیرد ، سنجه ای برای بررسی هزینه های زندگی و یکی از متداول ترین داده ها برای اندازه گیری تورم است که به صورت مکرر از آن استفاده می شود . تورم به معنای کاهش قدرت خرید یک ارز یا افزایش بهای کالاها یا خدمات در یک بازه زمانی است . به عبارت دیگر تخمین کمی کاهش قدرت خرید یک ارز می تواند در افزایش میانگین بهای کالاها و خدمات خود را نشان دهد . افزایش تورم غالبا به صورت درصد بیان می شود . برای مثال اگر بگوییم تورم 5 درصد افزایش پیدا کرده است به این معناست که قدرت خرید یک واحد از ارز آن کشور 5 درصد کاهش پیدا کرده است . نرخ تورمی اعلامی بیانگر افزایش یا کاهش تورم نسبت به دوره زمانی قبلی است . مثلا اگر CPI ماهیانه باشد به این معناست که شاخص بهای مصرف کننده نسبت به ماه قبل چه تغییری کرده است . گرچه شاخص بهای مصرف کننده تغییر بهای سبدی از کالاها و خدمات مصرفی را در نظر می گیرد ، این شاخص پس اندازها ، سرمایه گذاری ها و هزینه های گردشگران خارجی را در نظر نمی گیرد .

سبدی که در محاسبه شاخص بهای مصرف کننده لحاظ می شود شامل اقلام زیر می شود :

در جدول زیر دوره های انتشار CPI در کشورهای مختلف آورده شده است:

برای مشاهده شاخص بهای مصرف کننده کشورهای جهان می توانید از لینک زیر استفاده کنید :

حال به اهمیت شاخص بهای مصرف کننده برای تریدرهای فارکس می پردازیم . بانک های مرکزی کشورها که مسئول کنترل نرخ تورم هستند از داده ها و شاخص های اقتصادی برای تنظیم سیاست های پولی خود استفاده می کنند . یکی از مهمترین شاخص هایی که تاثیر بسزایی در تصمیم گیری های بانک های مرکزی دارد ، CPI است . در صورتی که شاخص بهای مصرف کننده افزایش پیدا کند بانک مرکزی مجبور خواهد شد برای کنترل نرخ تورم و جلوگیری از کاهش قدرت خرید مصرف کننده نرخ بهره را افزایش دهند و افزایش نرخ بهره باعث کاهش تورم و افزایش ارزش ارز یک کشور می شود . پس از نگاه بنیادی و اقتصادی می توانیم با استفاده از داده های تورمی آینده اقتصاد و ارزش ارز یک کشور را پیش بینی کنیم . اما مورد استفاده CPI به همین جا ختم نمی شود . هنگام اعلام خبرهای مهمی مانند CPI بازار دستخوش رفتارهای هیجانی می شود و قیمت جفت ارزهای مختلف نوسانات شدیدی را تجربه می کند . بعضی از معامله گران ترجیح می دهند در مواقع اعلام خبر ترید نکنند و برخی دیگر نیز که به آنها News Trader می گوییم زمان اعلام داده های مهم اقتصادی را فرصت بسیار خوبی برای کسب سود می پندارند . مهم نیست شما در کدام دسته بندی قرار می گیرید . چیزی که اهمیت دارد این است که اگر تریدر فارکس هستید نمی توانید به شاخص های مهم اقتصادی مانند CPI بی اعتنا باشید .

در شکل زیر رفتار قیمت در لحظه اعلام خبر CPI آمریکا را روی جفت ارز GBP/USD ملاحظه می کنید :

همان گونه که ملاحظه می کنید قیمت در کمتر از یک ساعت حدود 100 پیپ نوسان کرده است .

انواع CPI :

• Core CPI ( شاخص بهای مصرف کننده خالص )

Core CPI یا شاخص بهای مصرف کننده خالص به نوعی از CPI گفته می شود که در آن قیمت مواد غذایی و انرژی لحاظ نمی شود . از آنجایی که گاها قیمت این دو کالا تحت تاثیر ناآرامی های سیاسی در سطح داخلی و بین المللی دستخوش نوسانات شدیدی می شود ، در نظر نگرفتن قیمت مواد غذایی و انرژی می تواند دید دقیق تری از وضعیت تورمی به دست دهد . برای درک بهتر این موضوع به نمودار شکل زیر که مقایسه شاخص بهای مصرف کننده خالص و عادی آمریکا را در 20 سال اخیر نشان می دهد ، توجه کنید .

نمودار قرمز رنگ CPI و نمودار آبی رنگ Core CPI است

• Median CPI ( شاخص بهای مصرف کننده متوسط )

شاخص بهای مصرف کننده متوسط نوعی از CPI است که در آن از میانگین تغییر بهای لیست بلندی از کالاها و خدمات استفاده می شود . این شاخص تغییر بهای مولفه هایی که بیشترین و کمترین تغییر قیمت را در دسته بندی های مخنلف در بازه زمانی مد نظر داشته اند را لحاظ نمی کند . به لحاظ آماری و ریاضی این نوع از محاسبه CPI به دلیل در نظر نگرفتن مولفه های پر نوسان تغییر قیمتی می تواند برای محاسبه روند تغییر نرخ تورم و مطالعه بنیادی آن مناسب باشد .

• Trimmed CPI ( شاخص بهای مصرف کننده تعدیل شده )

شاخص بهای مصرف کننده تعدیل شده نوعی از CPI است که در آن هر تغییر قیمتی بالاتر یا پایین تر از درصد مشخصی (مثلا 16 درصد ) را در دوره زمانی مورد مطالعه ، در نظر نمی گیرد و این امر فارق از اینکه کالا یا خدمات مربوطه در چه نوع دسته بندی گنجانده می شود انجام می پذیرد .

در نمودار شکل زیر نمودار مقایسه انواع CPI ماهیانه آمریکا آورده شده است :

نتیجه گیری

در این مقاله کوشش کردیم شاخص بهای مصرف کننده ، انواع آن و تاثیراتی که در بازار ارز می گذارد را توضیح دهیم .

فارق از اینکه در بازار فارکس تحلیل گر تکنیکال هستید یا فاندامنتال باید از شاخص های اقتصادی مهم و زمان اعلام آن ها مطلع باشید. CPI یکی از مهم ترین این شاخص هاست چرا که هم به صورت کوتاه مدت و هیجانی و هم به صورت بلند مدت و بنیادی در قیمت جفت ارزها تاثیر گذار است .

سهام شاخص ساز

بعد از مدتی فعالیت در بازار بورس ایران، با اصطلاحات و عبارت هایی رو به رو می شوید که ممکن است با آنها به طور صد در صدی آشنایی نداشته باشید. به عنوان مثال یکی از این اصطلاحات، اصطلاح سهام شاخص ساز می باشد که مطمئنا بارها به گوشتان خورده است. بنابراین با ما در ادامه ی این مطلب همراه باشید تا این اصطلاح را به طور کامل برای شما توضیح دهیم.

منظور از شاخص چیست؟

پیش از آنکه بخواهید با مفهوم سهام شاخص ساز آشنا شوید، باید درک درستی از انواع شاخص های بورس داشته باشید. شاخص بورس یک معیار آماری است که برای اندازه‌گیری و مقایسه استفاده می‌شود. هر شاخص با فرمول خاص خودش محاسبه می‌شود و راه کلی برای محاسبه همه شاخص‌ها وجود ندارد. مثلا نحوه محاسبه شاخص داوجونز در بورس آمریکا با شاخص کل بورس تهران متفاوت است.

بر این اساس، در بورس تهران نیز انواع شاخص ها وجود دارند و با فرمول های خاصی تعریف می شوند. این شاخص ها عبارتند از: شاخص کل بورس، شاخص کل هم وزن، شاخص کل قیمت، شاخص قیمت و بازده نقدی، شاخص بازده نقدی، شاخص صنعت، شاخص بازار اول، شاخص بازار دوم و . در مورد نحوه محاسبه و کاربرد هر یک از این شاخص ها، در مقاله ی شاخص بورس صحبت شده است.

اما به طور کلی وقتی در مورد شاخص بورس صحبت می شود و سخنی از نوع شاخص به میان نمی آید، در واقع منظور شاخص کل بورس است و وقتی در مورد سهام شاخص ساز صحبت می کنیم، در واقع منظور ما سهامی است که روی شاخص کل تاثیر مهمی می گذارند. بنابراین در ادامه کمی در مورد شاخص کل توضیح خواهیم داد.

شاخص کل چیست؟

همانطور که گفته شد، شاخص در واقع معیاری است که بازدهی یا تغییرات سطح عمومی قیمت را برای گروهی از سهام نمایان می کند. بنابراین شاخص کل بورس، بیان کننده سطح عمومی تغییرات قیمت تمامی سهام موجود در بازار بورس می باشد. روش محاسبه شاخص کل بورس ماهیتی ساده دارد و از تقسیم ارزش جاری بازار سهام در هر لحظه بر ارزش جاری بازار سهام در یک تاریخ مبداء ضرب در صد به دست می‌آید.

نکته ای که در مورد شاخص تعریف شاخص داوجونز کل باید به آن توجه کرد اینست که شاخص کل تحت تاثیر تعدادی از عوامل دستخوش تغییر می شود. به عنوان مثال:

• هنگامی که شرکت ها اقدام به افزایش سرمایه می کنند و در واقع تعداد سهامشان زیاد می شود، شاخص کل به نوعی تعدیل می شود.

• وقتی تعداد شرکت ها در بورس کم و زیاد می شود، شاخص کل مورد تعدیل واقع می شود.

• زمانی که یک سهم به هر دلیل بسته می شود، قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی آن مبنای قیمتی آن سهم در شاخص می باشد.

چون شاخص کل مستقیما تحت تاثیر ارزش بازار سهام شرکت های گوناگون است، بنابراین شرکت هایی که سهام بیشتر و گرانتری داشته باشند، بیشتر روی مقدار شاخص کل اثر می گذارند. چرا که ارزش بازار یک سهم در واقع برابر قیمت پایانی آن سهم ضرب در تعداد سهام آن می باشد.

اکنون که با شاخص کل بورس آشنا شدیم، می توانیم به معرفی سهام شاخص ساز بورس بپردازیم.

منظور از سهام شاخص ساز چیست؟

منظور از سهام شاخص ساز، سهم هایی است که تغییرات مثبت یا منفی آنها بیشترین تاثیر را بر روی شاخص کل دارد. در واقع صعود یا نزول سنگین سهام شاخص ساز، تاثیر به سزایی روی تغییرات شاخص کل دارد. بنابراین سهام شاخص ساز بورس ایران، سهام شرکت های بزرگ می باشند که بیشترین تعداد سهام و بالاترین ارزش بازار و زیادترین ارزش معاملات را دارند. از آنجا که ارزش معاملات و ارزش بازار این شرکت ها خیلی بیشتر از شرکت های کوچک است، تاثیر هر یک از این شرکت ها بر شاخص کل بسیار بیشتر از شرکت های کوچک می باشد. هم چنین این شرکت ها از حجم معاملات و نقد شوندگی بیشتری نسبت به دیگر سهام برخوردارند.

به عنوان مثال در تاریخ 26 آبان، سهم های وب با تغییرات قیمت پایانی برابر 4.35 درصد، تنها 79 واحد روی شاخص کل تاثیر داشت در حالیکه سهم فولاد با 0.53 درصد تغییر در قیمت پایانی، 438 واحد بر شاخص کل تاثیر داشته است.

تاثیر گمراه کننده سهام شاخص ساز بر کلیت بورس

در شرایط خاص مانند انتشار اخبار مهم سیاسی و یا اعتراض سهامداران نسبت به وضعیت بورس، توجه خالی به شاخص کل اطلاعات درستی در اختیار مردم قرار نمی دهد. در واقع در این گونه مواقع بیشتر سهام شاخص ساز تحت تاثیر قرار گرفته و شاخص کل را در یک جهت هل می دهند در حالیکه شاید کلیت بازار در جهتی مخالف در حال حرکت باشد. برای جلوگیری از چنین سوء تفاهمی، استفاده از شاخص کل هم وزن، راه حل بهتری می باشد. در محاسبه این شاخص، کلیه شرکت های بورس با وزنی یکسان در نظر گرفته می شوند. در واقع در محاسبه این شاخص وزن و اندازه شرکت ها تاثیری نداشته و در نتیجه شاخص هم وزن وضعیت بهتری از کلیت بازار نمایان می کند.

لیست نمادهای شاخص ساز

بعد از هر روز معاملاتی، شرکت هایی که تغییرات قیمتی آنها بیشترین تاثیر را روی شاخص کل گذاشته است، در صفحه نخست سایت tsetmc لیست می شوند. اکثر این شرکت ها از شرکت هایی هستند که بالاترین ارزش بازار را در بورس دارند اما در بعضی از روزها نیز ممکن است شرکت های با ارزش بازار پایین تر در لیست تاثیرگذارترین نمادها بر شاخص کل قرار گیرند.

در هر صورت در زیر لیستی از نمادهای بزرگترین شرکت های پذیرفته شده در بورس ایران به تاریخ 26 آبان و بر اساس حروف الفبا آورده شده است. این لیست ممکن است به خاطر تغییر ارزش بازار شرکت ها در روزهای دیگر تغییر کند.

نمادهای اپال، اخابر، پارس، پارسان، تاپیکو، جم، خودرو، رمپنا، شبندر، شپدیس، شپنا، شتران، شستا، فارس، فخوز، فملی، فولاد، کچاد، کگل، مبین، میدکو، نوری، وامید، وبملت، وپارس، وپاسار، وتجارت، وصندوق، وغدیر و ومعادن، بزرگترین شرکت های بورسی بر اساس ارزش بازار در پایان معاملات روز 26 آبان 1400 می باشند.

جمع بندی

در این مطلب با مفهوم سهام شاخص ساز بازار بورس ایران آشنا شدیم و دانستیم که این سهام متعلق به شرکت های بزرگ بورسی با بیشترین ارزش بازار می باشند. این سهام تاثیر به سزایی در روند شاخص کل داشته و از این رو توجه به آنها امری ضروری می باشد. همچنین بیان کردیم که برای جلوگیری از اشتباهات ناشی از تحلیل کلیت بازار بورس بر اساس شاخص کل، بهتر است تا از شاخص کل هموزن به عنوان جایگزین استفاده نماییم.

آشنایی با شاخص سهام داوجونز

شاخص داوجونز (Dow Jones) یکی از مشهورترین شاخص‌های سهام جهانی است. با این حال بسیاری از فعالین بازارهای مالی شناخت درستی از این شاخص سهامی ندارند و حتی نمی‌دانند که این شاخص تنها شامل ۳۰ شرکت می‌شود. معمولاً فعالین بازار فارکس که خیلی خود را درگیر بازارهای سهام نمی‌کنند، آشنایی کمتری با شاخص‌های سهام جهانی مهم دارند. بازارهای مالی با یکدیگر رابطه متقابل دارند. نوسانات بازارهای سهام می‌تواند بر بازار ارز تأثیر جدی بگذارد. به طور مثال وقتی جریانات ریسک گریزی شدیدی در بازارهای سهام روی می‌دهد (یعنی شاخص‌های سهام سقوط می‌کنند)، تقاضا برای برخی ارزهای رایج دنیا مثل دلار آمریکا افزایش و برای برخی دیگر کاهش خواهد یافت. به همین دلیل اگر تازه‌کار هستید و با شاخص‌های سهام جهانی آشنا نیستید، توصیه می‌شود که حتماً روند نوسانات شاخص‌های سهام جهانی را دنبال کنید.

آشنایی با شاخص سهام داوجونز

شاخص سهام داوجونز آمریکا شامل ۳۰ شرکت بزرگ این کشور می شود. شاخص داوجونز می تواند تصویر نسبتا خوبی از عملکرد اقتصاد آمریکا را به نمایش بگذارد. نوسانات شاخص سهام داوجونز می تواند نشانگر روند جریانات ریسکی هم باشد.

تولد شاخص داوجونز

شاخص متوسط داوجونز یا Dow Jones Industrial Average در تاریخ ۲۶ مه سال ۱۸۹۶ معرفی شد. شاخص داو (Dow) توسط فردی به نام چارلز داو (Charles H. Dow از مؤسسین شرکت Dow Jones & Company) ساخته شده است. شرکت داوجونز هم در سال ۱۸۸۲ تأسیس شده است. اولین شاخص داو در سال ۱۸۸۴ ساخته شد و شامل ۱۱ شرکت فعال در بخش حمل و نقل می‌شد. چارلز داو بعدها شاخص اصلی و اولیه داوجونز را به شاخص متوسط ریلی داوجونز (Dow Jones Rail Average) تغییر داد. در دهه ۱۹۷۰ نام این شاخص تعریف شاخص داوجونز به شاخص متوسط حمل و نقل داوجونز تغییر نام داد تا معرف سهام شرکت‌های هوایی و حمل‌ونقل حاضر در این شاخص باشد.
داو خیلی زود متوجه شد که ارزش شرکت‌های صنعتی به سرعت در حال پیشی گرفتن از سهام شرکت‌های ریلی و راه‌آهن است. او در ادامه شاخص جدیدی از سهام را تشکیل داد که شامل ۱۲ شرکت می‌شد و آن‌ها را شاخص سهام متوسط صنعتی داوجونز یا DJIA نامید. در ابتدا این شاخص تنها شامل سهام شرکت‌های صنعتی می‌شد. شرکت‌هایی که تمرکز آن‌ها روی محصولاتی مثل پنبه، شکر، تنباکو و گاز می‌شد. برای این‌که شاخص سهام داوجونز محاسبه شود، داو قیمت سهام شرکت‌های انتخاب شده را با هم جمع می‌کرد و سپس بر تعداد شرکت‌ها تقسیم می‌کرد. در ابتدا شاخص سهام داوجونز ۴۰٫۹۴ بود. یعنی متوسط قیمتی سهام شرکت‌های حاضر در شاخص (۱۲ شرکت) برابر ۴۰٫۹۴ دلار بود.

تغییرات شاخص داوجونز در طول زمان

در سال ۱۹۱۶، شاخص متوسط صنعتی داوجونز شامل ۲۰ شرکت می‌شد. تا سال ۱۹۲۸ این عدد به ۳۰ رسید. تا به امروز هم تعداد شرکت‌های حاضر در شاخص سهام داوجونز ۳۰ عدد باقی مانده است. معمولاً یک کمیته از نمایندگان شاخص‌های S&P داوجونز و تحلیلگران Wall Street Journal شرکت‌ها را برای اضافه کردن به شاخص سهام داوجونز انتخاب می‌کنند. این یعنی هیچ قانون خاصی برای انتخاب سهام وجود ندارد و تنها سهام شرکت‌هایی که سهم قابل‌توجهی در اقتصاد آمریکا دارند انتخاب می‌شوند.

شاخص داوجونز چگونه محاسبه می‌شود؟

برای محاسبه شاخص داوجونز آمریکا، قیمت سهام ۳۰ شرکت حاضر در این شاخص با هم جمع می‌شوند و سپس بر فاکتور داو تقسیم می‌شوند. فاکتور داو عددی است که به طور پیوسته تغییر می‌کند.
به طور مثال فرض کنید که شاخصی داریم به نام IMA که شامل ۱۰ شرکت می‌شود. جمع قیمت تمام سهام شرکت‌های حاضر در این شاخص ۱۰۰۰ دلار است. وقتی در رسانه‌ها گفته می‌شود شاخص IMA عدد ۱۰۰ واحد است، به این معنی است که قیمت ۱۰۰۰ بر ۱۰ تقسیمم شده است. حال فرض کنید که سهام یکی از شرکت‌های حاضر در IMA در ۱۰۰ دلار معامله می‌شود، اما بنا به دلایلی مثل افزایش سرمایه، قیمت سهام هم نصف می‌شود و به ۵۰ دلار می‌رسد. اگر در اینجا فاکتور داو تغییری نکند، شاخص IMA نشانگر عدد ۹۵ خواهد بود (۹۵۰ تقسیم بر ۱۰). این عدد درست نخواهد بود، چون‌که در این میان تنها قیمت سهام تغییر کرده و ارزش شرکت تغییری نداشته است. برای این‌که این اتفاق نیفتد، باید عدد ۱۰ یا همان فاکتور داو را ۹٫۵ در نظر بگیریم تا شاخص IMA همان ۱۰۰ واحد را نشان دهد (۹۵۰ دلار تقسیم بر ۹٫۵).
آیا هنوز هم شاخص داوجونز تصویر درستی از فعالیت‌های اقتصادی آمریکا را به نمایش می‌گذارد؟
امروزه شرکت‌های سهامی تنها در یک کشور فعالیت نمی‌کنند و اکثر شرکت‌های بزرگ چند ملیتی هستند و در چندین کشور خارجی هم فعالیت می‌کنند. در اوایل ۱۹۰۰، شاخص داوجونز شامل شرکت‌های بزرگ آمریکایی می‌شد که نشانگر کل اقتصاد آمریکا بودند. اما امروزه شرکت‌های بزرگ در سرتاسر دنیا فعالیت دارند. به همین دلیل بسیاری از فعالین بازار معتقدند که شاخص سهام داوجونز دیگر نشانگر عملکرد اقتصاد آمریکا نیست.

شاخص داوجونز در متاتریدر (MT4)

شما می‌توانید خیلی ساده در متاتریدر شاخص‌های سهام مهم دنیا را بررسی کنید. تنها کافی است پنجره Market Watch را باز کنید و سپس نماد شاخص داوجونز را به پنجره اضافه کنید.
برای این کار ابتدا در نوار اصلی نرم‌افزار به منوی View مراجعه کنید و روی Market Watch کلیک کنید و یا خیلی ساده دکمه‌های Ctrl + M را فشار دهید تا پنجره مارکت واچ باز شود. بعد از باز شدن پنجره Market Watch در فضای خالی این پنجره راست کلیک کنید و گزینه Symbols را انتخاب کنید. با این کار پنجره نمادهای موجود باز خواهد شد. در پنجره Symbols تمام نمادهای موجود نمایش داده می‌شوند. گروه CFD را انتخاب کنید. گروه CFD Analysis نشانگر نمادهایی است که تنها برای تحلیل می‌توانید استفاده کنید. اما CFD Trading شامل نمادهایی است که می‌توان برای معامله هم استفاده کرد. نماد شاخص داوجونز در متاتریدر US 30 است.

شاخص بورس ایران چطور اندازه‌گیری می‌شود؟ آیا به شاخص جدید نیاز داریم؟

آیا بورس ایران به یک شاخص جدید نیاز دارد؟

برای آنکه بفهمیم هر روز در بازار بورس چه می‌گذرد، می‌توانیم نگاهی به شاخص‌های مختلف این بازار بیندازیم. یعنی همان اعداد و ارقامی که قرار است آیینه‌ی تمام‌نمای وضعیت بازار باشند. اما آیا واقعا شاخص می‌تواند وضعیت بازار را با دقت و وضوح منعکس کند؟ این دقیقا همان مسئله‌ای است که منتقدان روی آن بحث می‌کنند. آن‌ها معتقدند که شاخص کل بورس ایران نمی‌تواند دقیقا گویای وقایعی باشد که در روز اتفاق افتاده است. برای اینکه بدانیم آیا واقعا این انتقاد به‌جاست یا نه، در این مقاله از اخبار بورس نگاهی به نحوه محاسبه شاخص بورس ایران می‌اندازیم تا ببینیم که چرا بحث یک شاخص جدید مطرح شد. هم‌چنین پس از معرفی کوتاهی از انواع شاخص بورس در ایران به مقایسه آن‌ها با شاخص بورس‌های جهان خواهیم پرداخت.

فهرست مطالب

انواع شاخص بورس بازار ایران

شاخص بورس یا نماگر معیاری است که می‌تواند میزان رشد یا ریزش بورس را به ما نشان بدهد. مثلا اگر در یک روز از افت شاخص صحبت به میان می‌آید، به آن معناست که در آن روز، معاملات بازار در جهتی پیش رفته‌اند که شاهد ریزش بازار بوده‌ایم. در بورس ایران چند شاخص مختلف وجود دارد که به شرح زیر هستند:

شاخص قیمت یا TEPIX

در این شاخص تنها تغییر قیمت‌ها را بررسی می‌کنیم و سود تقسیمی شرکت‌ها را در محاسبات لحاظ نمی‌کنیم. در اینجا با وزن شرکت‌ها سروکار داریم و شرکت‌هایی که وزن بیشتری دارند در شاخص بیشتر اثر می‌گذارند. برای محاسبه‌ی این شاخص، ارزش جاری بازار سهام را بر ارزش جاری آن در یک تاریخ مبدا تقسیم می‌کنند و نتیجه را در عدد ۱۰۰ ضرب می‌کنند.

این مسئله را هم در نظر بگیرید که اگر سهامی برای مدتی معامله نشوند، آخرین قیمت آن‌ها در شاخص لحاظ می‌شود. موارد زیر باعث می‌شوند که تعدیل‌هایی در این شاخص صورت بگیرد:

• افزایش سرمایه از محل آورده نقدی
• افزایش و کاهش تعداد شرکت‌های شاخص
• تجزیه و یا ادغام شرکت‌ها

شاخص قیمت هم‌وزن

همان شاخص قیمت است که در آن دیگر وزن شرکت‌ها اهمیتی ندارد و تمام آن‌ها با وزنی یکسان بررسی می‌شوند. از جمله کاربردهای این شاخص این است که آن را در مقایسه با شاخص کل می‌سنجند. به عنوان مثال اگر شاخص هم‌وزن عملکردی مثبت‌تر از شاخص کل داشته باشد، نشان از آن دارد که توجه به سمت سهام شرکت‌های کوچک‌تر معطوف بوده است. یعنی همان شرکت‌هایی که در شاخص کل اثرگذاری کمتری داشته‌اند. یا وقتی شاخص کل صعودی است و شاخص هم‌وزن روندی نزولی دارد نشان می‌دهد که بازار به طور کلی وضعیتی نزولی دارد و فقط چند سهم مهم و به اصطلاح شاخص‌ساز هستند که با رشد قیمت مواجه شده‌اند.

شاخص کل یا TEDPIX

این شاخص که از آن با نام شاخص قیمت و بازده نقدی (درآمد کل) یاد می‌شود، همان شاخص معروفی است که در اخبار و رسانه‌ها از آن صحبت می‌کنند. این شاخص تنها به بازده و سطح عمومی قیمت شرکت‌های بورسی توجه دارد. هرچه ارزش بازار یک شرکت بیشتر و به طور کلی شرکت بزرگ‌تر باشد، اثرگذاری بیشتری بر روی شاخص خواهد داشت. در این شاخص با قیمت و سوددهی سهام کار داریم. یعنی مطالعه‌ی این شاخص نشان می‌دهد که میزان قیمت‌ها و سوددهی‌ها چقدر تغییر کرده است.

شاخص کل هم‌وزن

تفاوت این شاخص با شاخص کل، در این است که دیگر اندازه‌ی شرکت‌ها باعث نمی‌شود که سهام شرکت‌های بزرگ اثرگذاری بیشتری بر شاخص داشته باشند. یعنی در این شاخص تمام شرکت‌ها وزن یکسانی دارند. به بیان دیگر شاخص کل هم‌وزن وضعیت کلی بازار را بیان می‌کند؛ بدون آنکه به ارزش بازار شرکت‌ها توجه داشته باشد.

شاخص بازده نقدی یا TEDIX

این شاخص به بازده می‌پردازد و تغییرات سود نقدی شرکت‌ها را به نمایش می‌گذارد. مثلا زمانی که شاخص کاهش پیدا می‌کند می‌فهمیم که میانگین سود نقدی تقسیمی میان سهام‌داران کمتر شده است.

شاخص سهام آزاد شناور یا TEFIX

این شاخص به میزان سهامی اشاره دارد که دارندگان آن قصد ندارند که آن سهام را برای طولانی‌مدت نگه دارند و هر لحظه آماده‌ی فروش و عرضه‌ی آن هستند. یعنی سهام شناور میزان سهامی است که در اختیار سهام‌داران حقیقی قرار گرفته است. این شاخص هم به نوعی با شاخص کل مشابه است و فقط در محاسبه‌ی آن به سهام شناور آزاد شرکت‌ها توجه می‌شود.

شاخص بازار اول و بازار دوم

این دو شاخص هم تغییرات قیمتی سهام شرکت‌های حاضر در بازار اول و دوم را نشان می‌دهد.

فرمول محاسبه شاخص کل بورس

محاسبه شاخص کل از طریق فرمول زیر انجام می‌شود:

در این فرمول متغیرها به شرح زیر هستند:

• P_it= قیمت سهام شرکت i در زمان t
• Q_it= تعداد سهام شرکت i در زمان t
• RD_t= پایه شاخص قیمت و بازده نقدی در زمان t

در این شاخص تمامی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس حضور دارند و وزن آن‌ها هم مطابق شاخص TEPIX در نظر گرفته می‌شود. اما آنچه باعث تفاوت این شاخص با شاخص قیمت می‌شود، روشی است که برای تعدیل آن‌ها به کار گرفته می‌شود. برای این شاخص یک عدد پایه به تاریخ اول فروردین ۱۳۷۷ در نظر گرفته شده است که برابر است با ۱۶۵۳.۰۸. همان تعدیل‌هایی که بالاتر برای شاخص قیمت گفتیم، این‌جا هم کاربرد دارند و البته سود نقدی نیز در صورت پرداخت، در تعدیل شاخص لحاظ می‌شود. تعدیل پایه‌ این شاخص مطابق فرمول زیر محاسبه می‌شود:

که در آن متغیرها به این شکل تعریف می‌شوند:

• RD_t+۱= پایه شاخص قیمت و بازده نقدی در زمان t+۱ بعد از تعدیل
• RD_t= پایه شاخص قیمت و بازده نقدی در زمان t قبل از تعدیل
• P_it= قیمت سهام شرکت i در زمان t
• Q_it= تعداد سهام شرکت i در زمان t
• DPS_it+۱= سود نقدی پرداختی شرکتی i در زمان t+۱
• D_t+۱= پایه شاخص کل قیمت در زمان t+۱ بعد از تعدیل
• D_t= پایه شاخص کل قیمت در زمان t قبل از تعدیل

مسئله‌ای که وجود دارد این است که سودهای نقدی که در سال‌های گذشته پرداخت شده است، هم‌چنان در این شاخص وجود دارد. پس با تغییرات قیمت کنونی هم‌خوانی ندارد و به همین دلیل است که شاخص‌های دیگری فراهم شده است که می‌توان به آن‌ها استناد کرد.

معایب شاخص کل

مسئله‌ای که باعث می‌شود شاخص کل کارایی واقعی نداشته باشد و نتواند به خوبی منعکس‌کننده‌ی واقعیت بازار باشد، به اهمیت سهام شاخص‌ساز مربوط است. سهام شاخص‌ساز همان سهام با ارزش بازار بالا هستند که تغییرات‌شان بیشتر از هر سهم دیگری روی شاخص اثر می‌گذارد. این یکی از مواردی است که به عنوان معایب شاخص از آن یاد می‌شود.

مسئله‌ی دیگری که منتقدان به آن اشاره می‌کنند، این است که شاخص کل بورس و فرابورس جداست. طبیعی است که شاخص کل بورس، بازتابی از فرابورس ارائه نکند.

اتفاق دیگری که می‌تواند شاخص کل را از واقعیت دور کند، به عرضه اولیه مربوط است. زمانی که عرضه اولیه‌ها برای نخستین بار معامله می‌شوند، به دلیل تقاضای بالا، روی شاخص اثر می‌گذارند و باعث افزایش آن می‌شوند. اما از سمت دیگر به هر کد بورسی مقدار سهام زیاد نمی‌رسد. پس باز هم شاهد مغایرت میان شاخص و پرتفوی سهام‌داران خواهیم بود که یکی دیگر از مشکلات شاخص کل را نشان می‌دهد.

درست است که شاخص‌های دیگری هم در بورس منتشر می‌شود. اما توجه عمده به شاخص کل است و همین مسئله عاملی است که موجب شد بحث معرفی یک شاخص جدید در بورس ایران پیش کشیده شود.

بررسی شاخص کل در سایت TSETMC

بیایید سری به سایت TSERMC بزنیم و ببینیم که چطور می‌شود از طریق این پایگاه به مقادیر شاخص دست پیدا کرد. در صفحه‌ی اصلی TSETMC می‌توانید آمار مربوط به انواع شاخص را ببینید.

هم‌چنین در قسمت‌های دیگر سایت، می‌توانید ببینید که بیشترین تاثیرگذاران در شاخص کدام سهام هستند. این موارد بخشی از دانش تابلوخوانی در بازار بورس به شمار می‌روند.

چرا شاخص بورس صعودی است ولی سبد من منفی است؟

یکی از مواردی که به خصوص در روزهای منفی بازار بسیار با آن مواجه می‌شویم، واکنش سهام‌داران پس از شنیدن اخبار مربوط به شاخص است. شما به عنوان یک سهام‌دار می‌بینید که شاخص کل صعودی است ولی سبد شما در آن روز بازدهی منفی داشته است. دلیلش را بالاتر در لابلای توضیحات مربوط به شاخص بازار بورس ایران بیان کردیم. تغییرات شاخص کل به تغییرات شرکت‌هایی با ارزش بازار بالا بستگی دارد. حال آنکه ممکن است سهام پرتفوی شما، ارزش بازار بالایی نداشته باشند. طبیعی است که در چنین حالتی نباید انتظار بازده مثبت را از سبد خود داشته باشید.

اگر به صفحه‌ی هر یک از سهام مراجعه کنیم، می‌بینید که در زیرمنوی آمارها، می‌توانید در کادر مربوط به ارزش شرکت، علاوه بر مشاهده‌ی ارزش آن، رتبه‌ی ارزش شرکت را هم بر تعریف شاخص داوجونز اساس معاملات آخرین روز ببیند. پس می‌توانید سهام پرتفوی خود را نیز به همین روش بررسی کنید و ببینید که رتبه ارزش آن‌ها چند است. این کار به شما کمک می‌کند بفهمید چرا وقتی که شاخص مثبت است، هم‌چنان سهام شما منفی است. اگر رتبه‌ی سهام شما پایین باشد، به آن معناست که اثر کمتری بر شاخص دارد.

همین مسئله است که باعث شد آقای عشقی در صبحت‌های خود، از احتمال جایگزینی یک شاخص جدید در بورس ایران به جای شاخص کل خبر دهد. شاخصی که دیگر نه دستکاری را در ذهن تداعی کند و نه به عقیده‌ی معامله‌گران، ناکارآمد باشد.

مقایسه شاخص کل بورس ایران با شاخص‌های برتر جهان

برای شروع مقایسه، ابتدا نگاهی به شاخص داوجونز می‌اندازیم که مشکل شاخص کل را با حذف سهام شرکت‌های بزرگی مثل آمازون و فیس‌بوک برطرف کرده است. این شاخص عملکرد سهام ۳۰ شرکت بزرگ آمریکایی را اندازه‌گیری می‌کند و به دلیل حذف سهامی با وزن بالا، مشکلی مانند شاخص کل بورس ایران ندارد.

شاخص بعدی S&P 500 نام دارد که یکی از مطرح‌ترین شاخص‌های بورس در دنیا به حساب می‌آید. فهرست سهامی که در محاسبه‌ی این شاخص دخیل هستند، ثابت نیستند و بنا به نظر یک کمیته‌ی اجرایی تغییر می‌کنند. در این شاخص معیارهای مختلفی نظیر ارزش بازار، تعداد سهام شناور، نقدینگی، صورت مالی شرکت‌ها و البته سوابق شرکت در نظر گرفته می‌شود. هم‌چنین می‌توان این شاخص را مستقیما خریداری کرد. یعنی می‌شود به آن به دید یک سهم نگاه کرد و بخشی از مبلغ سرمایه‌گذاری را به آن اختصاص داد. چیزی که در بازار ایران خلا آن حس می‌شود.

و شاخص مهم دیگری که در مقایسه با شاخص بورس ایران باید آن را بررسی کنیم، شاخص نزدک است. این شاخص هم بر اساس میانگین وزنی محاسبه می‌شود. مزیت و تفاوت این شاخص با شاخص کل ایران این است که در اینجا سه سطح متفاوت داریم. در سطح اول شاخص شرکت‌های کوچک‌ بررسی می‌شود. سطح دوم، مربوط به شاخص بازار جهانی است که عملا سخت‌گیرانه‌تر از سطح قبلی است. در نهایت بزرگ‌ترین بخش این شاخص، مربوط به بازارهای بین‌المللی غیرمالی است که در سطح منتخب جهانی بررسی می‌شوند. همین سطح‌بندی‌ها عملکرد شاخص را واضح‌تر نشان می‌دهد.

الگوبرداری از شاخص های جهانی برای شاخص جدید بورس ایران

برمی‌گردیم به همان شاخص داوجونز و پیشنهادی را بررسی می‌کنیم که یکی از کارشناسان بازار سرمایه در این خصوص ارائه کرده است. یکی از راهکارهای مطلوب برای معرفی و ایجاد یک شاخص جدید برای بورس ایران از دید شایان کرمی، این است که از شاخص داوجونز الگوبرداری کنیم. یعنی سهام شرکت‌هایی را که اکنون می‌توانند اثر زیادی بر بازار بگذارند حذف کنیم تا دیگر شاهد این ناهم‌خوانی میان وضعیت بازار و سبد سهام سرمایه‌گذاران نباشیم.

حالا فرض کنید که در شاخص داوجونز هم تغییرات سهام شرکت فیس بوک لحاظ می‌شد. در آن صورت می‌شد دید که شاخص می‌تواند نوسان‌های معنادار و جهت‌داری داشته باشد که تنها منعکس‌کننده‌ی بخشی از رفتار بازار است. در ایران هم وضعیت شاخص کل و سهام شاخص‌ساز به همین شکل است. شاخص کل را بدون سهامی مثل فولاد، فارس یا فملی در نظر بگیرید. در آن صورت چه اتفاقی می‌افتد؟‌ در این شرایط دیگر می‌توان به این امر امیدوار شد که شاخص واقعی‌تر خواهد بود.

کرمی روشی دیگر را مطرح می‌کند و ادامه می‌دهد که می‌توان یک شاخص جدید برای بورس تعریف کرد و در آن مشخص کرد که هر شرکت چه وزنی دارد و چقدر می‌تواند روی شاخص اثر بگذارد. این‌طور شخص می‌تواند بفهمد که شرکت‌هایی با وزن X می‌توانند چه میزان بر شاخص اثرگذار باشند.

در مورد راهکار دیگر هم باید به سراغ ضریب بتا رفت. این ضریب به ما کمک می‌کند بفهمیم که سهم نسبت به تغییرات بازار چقدر واکنش نشان می‌دهد. به این ترتیب می‌شود ضریب بتا را برای سهام مختلف تفسیر کرد. یعنی وقتی ضریب بتا منفی است، می‌توان فهمید که با بالا رفتن بازار، سهام مذکور ممکن است روند رو به پایینی را تجربه کنند و بالعکس.

جمع بندی

بحث ایجاد یک شاخص جدید برای بورس ایران زمانی مطرح شد که انتقادات به نحوه محاسبه فرمول شاخص کل بالا گرفت. آقای عشقی رئیس سازمان بورس هم با توجه به این مسائل توضیح داد که احتمال دارد شاخصی جدید را جایگزین شاخص فعلی کند. البته کارشناسان با این امر چندان موافق نیستند و معتقدند بهترین کار آن است که از بازارهای بزرگ دنیا درس بگیریم و بر اساس آن‌ها شاخص را اصلاح کنیم. با مقایسه شاخص کل بورس ایران و بازارهای جهان می‌توان به ایرادات شاخص فعلی پی برد و به دنبال راهی برای برطرف کردن آن‌ها بود.

سوالات متداول با پاسخ کوتاه

شاخصی است که بر اساس بازده نقدی و قیمت سهام محاسبه می‌شود و در آن شرکت‌های بزرگ بیشترین تاثیر را در محاسبات دارند. این همان شاخصی است که در اخبار و رسانه‌ها به آن استناد می‌شود.

مشکلات شاخص از جایی آغاز می‌شود که این نماگر، نمی‌تواند معیار تعریف شاخص داوجونز خوبی برای سنجش وضعیت کلی بازار باشد. چرا که سهامی با ارزش بازار بالاتر می‌توانند به راحتی شاخص را جابجا کنند. در حالی که پرتفوی افرادی که سهام کوچک را خریده‌اند ممکن است روندی متفاوت با شاخص کل داشته باشند.

در بورس ایران شاخص‌های دیگری هم هستند که به صورت هم‌وزن محاسبه می‌شوند و می‌توان به آن‌ها هم استناد کرد. هم‌چنین با الگوبرداری از شاخص‌های جهانی مثل داوجونز، می‌توان سهام با وزن بالا را از شاخص حذف کرد که دیگر جهت‌گیری‌های شاخص به منزله‌ی دستکاری تلقی نشود.

هنوز مشخص نیست و فعلا در این مورد اطلاعاتی ارائه نشده است.

کارشناسان معتقدند که مشکل فعلی بورس شاخص جدید نیست. چه بسا معرفی یک شاخص جدید، بیشتر باعث ترس و وحشت سهام‌داران شود و ریزش‌ها را به شکلی نشان دهد که تاکنون اتفاق نمی‌افتاد.