تفاوت پول و ارز چیست؟


ارز فیات چیست و چه تفاوتی با ارز رمز پایه دارد؟

اگر بخواهیم ارز فیات را به ساده ترین شکل ممکن تعریف کنیم باید بگوییم ارزی است بدون پشتوانه که اعتبار خود را از دولت ها و عرضه و تقاضای مردم دریافت می کند. دلار و ریال دو نمونه از ارز های فیات هستند اما چرا ارز های فیات به وجود آمدند و اولین Fiat Currency ها چه بودند؟

قبل از ارز های فیات

اگر از دوران مبادلات کالا به کالا بگذریم، به دورانی خواهیم رسید که مردم برای پرداخت هزینه های خود از سکه هایی از جنس طلا، نقره و یا سایر فلزات ارزشمند استفاده می کردند. استاندارد طلا و یا سیستم پولی با پشتوانه طلا به قرن ها پیش باز می گردد. مردم با ضرب سکه هایی از این جنس، به داد و ستد می پرداختند. بعد ها اسکناس رواج پیدا کرد. تمامی پول ها در این زمان بر مبنای طلا بودند. پشتوانه تمام این پول ها فلز ارزشمند طلا بود. منظور از پشتوانه به زبان ساده یعنی معادل اسکناسی که در دست دارید می توانید طلا دریافت کنید. مثلا دولت ایران تعیین می کند که هر اونس طلا قیمتی 500 هزار ریال دارد، به این واسطه مشخص شده است که ارزش ریال یک پانصد هزارم یک اونس طلاست.

چین اولین کشوری بود که تصمیم گرفت پول بدون پشتوانه طلا ایجاد کند. هرچند در قرن 13 ارائه این سیستم پولی موجب شد امپراطوری حاکم بر چین در آن دوران سقوط کند. اما بعد از رکود اقتصادی بریتانیا تصمیم گرفت طلا را از سیستم خود حذف کند. پس از بریتانیا باقی کشور ها نیز کم کم از سیستم پول بدون پشتوانه استقبال کردند. هر چند که در ابتدا در برخی کشور ها با شکست هایی مواجه می شد. این گونه بود که ارز های فیات به وجود آمدند.

ارزهای فیات و طلا

ارز فیات چیست؟

ارز فیات ارزی است که توسط دولت یک کشور توزیع می شود. دولت اعلام می کند که این ارز، پول رایج برای پرداخت است، اما این ارز با هیچ کالایی مثل طلا، پشتیبانی نمی شود. منظور اینکه معادل دلار های آمریکا بانکی طلا نگهداری نمی کند!

ارزش این پول از ارتباط عرضه و تقاضا و ایمان مردم به آن پول تامین می شود، و به خاطر ارتباط آن با دولت است که ارزش آن همواره حفظ می شود. دلار آمریکا نمونه ای از ارز فیات است. این پول توسط هیچ نوع کالای فیزیکی پشتیبانی نمی شود، و ارزش آن تماما به دولت آمریکا بستگی دارد. البته این ارزش، از طریق روش مدیریت اقتصاد توسط دولت آمریکا نشات می گیرد و همواره در حال تغییر است. این جا است که در هنگام تبدیل یک ارز فیات به یک پول دیگر، نرخ تبدیل ارز به میان می آید. با این که ارز فیات می تواند کارآمد باشد، اما همین تفکر بی ارزش بودن که در پس آن هست، در نظر افرادی که محتاط هستند خوش نمی آید.

اما این تنها نکته منفی در خصوص پول های فیات نیست که این ارز را زیر سوال می برد.

ارز های فیات

معایب پول های فیات

قبل از اینکه معایب Fiat را برشمریم، باید واژه نقدینگی آشنا شوید. نقدینگی از واژه نقد گرفته شده است. پول نقد همان پولی است که شما می توانید با آن مبادله کنید. نقدینگی واژه ای عمومی تر است.

نقدینگی به درجه نقد شوندگی دارایی های مختلف در قیمت مشخص اطلاق می شود. مثلا فرض کنید شما برای خرید یک خانه به یک میلیارد پول نیاز دارید اما فقط 800 میلیون پول در بانک دارید. برای 200 میلیون باقی مانده شما باید ماشین خود را بفروشید. در این مثال اگر شما در نهایت یک میلیارد پول برای خرید خانه دارید اما سرعت تامین این دارایی متفاوت است. به زمانی که طول می کشد دارایی شما به پول نقد تبدیل شود، درجه نقدشوندگی گفته می شود.

چک ها نیز نوعی پول نقد محسوب می شوند. چرا که شما با داشتن یک چک روز، می توانید به بانک مراجعه کنید و پول نقد دریافت کنید.

به طور کلی به مجموعه پول شامل سپرده‌های بخش غیر دولتی نزد بانک‌ ها و اسکناس و سکه ها در دست اشخاص و شبه پول شامل سپرده‌های سرمایه‌ گذاری مدت‌ دار، سپرده‌ های قرض‌ الحسنه پس‌ انداز و سپرده‌ های متفرقه نقدینگی گفته می‌شود.

حال ارتباط نقدینگی با پول فیات چیست؟

پیشتر گفتیم این دولت ها هستند که ارزش یک پول را تعیین می کنند. میزان چاپ پول نیز در اختیار دولت هاست. زمانی که پول نقد به مقدار زیادی وجود داشته باشد، قدرت خرید مردم بالا می رود و این موضوع سبب می شود که کالا ها به قیمتی بیشتر از ارزش واقعی خود به فروش برسند. زمانی که سطح پایه ای کالایی افزایش غیر متناسبی را داشته باشد، تورم بالا شکل می گیرد.

از این رو یکی از خطراتی که ارز های فیات در صورت کنترل نکردن درست دولت ها، به وجود می آورند، تورم است.

اگر یک دولت فاسد به چاپ پول ادامه دهد، و اگر مدیریت آن ها نیز ضعیف باشد، تورم بالا به سرعت فراگیر شده و ارز را نابود می کند. از آن جایی که هیچ کالایی از این ارز پشتیبانی نمی کند و یا محدودیتی برای عرضه آن نیست، به سادگی می تواند از کنترل خارج شود، و این موضوع یکی از دلایل و مشکلات اصلی است که برای مقابله با آن، ارزهای رمز پایه ایجاد شدند.

فواید پول های فیات

با این وجود، پول فیات مزایایی نیز دارد. این که این نوع پول به طلا وابسته نیست، باعث می شود کنترل کردن آن آسان تر باشد، و در نتیجه از وقوع فاجعه جلوگیری شود. برای مثال دولت ایالات متحده آمریکا می تواند با کنترل ارزش دلار آمریکا، از اتفاقات و رویدادهای مصیبت بار جلوگیری نماید، مانند رکود اقتصادی سال 2008 که در پی سقوط ارزش پول به وجود آمده بود.

از آن جایی که ارزش قابل تبدیل دلار آمریکا ثابت است، در مقایسه با ارزی که ارزش آن مدام در حال تغییر و بالا و پایین رفتن است، کار را برای اهداف تجاری و ذخیره سازی نیز آسان تر می کند.

معایب فیات

ارز فیات در مقایسه با ارز رمز پایه

ارز های دیجیتال دارای شباهت ها و تفاوت هایی با پول های رایج هستند. یکی از شباهت های این دو ارز، نبود پشتوانه فیزیکی برای هر دو است. اما در مقایسه با ارز های فیات عمومیت بهتری دارند. به این معنا که شما با خرید بیت کوین در ایران می توانید در تمام دنیا با آن معامله کنید و نیاز به تغییر ارز با تغییر مرز های جغرافیایی نیست.

رمز ارز ها امنیت بیشتری نسبت به سایر دارایی ها دارند. و از همه مهم تر آنکه تورم ارز های دیجیتال را تهدید نمی کند و این ارز ها را به یک پایگاه امن برای ذخیره دارایی ها تبدیل می کند.

آیا ارزهای رمز پایه می توانند جایگزین پول فیات شوند؟

این موضوع به نظر ممکن و شدنی می آید، و در حقیقت هم اکنون دولت هایی نیز در پی معرفی ارز رمز پایه خودشان هستند.برای این که یک ارز رمز پایه متمرکز بتواند جایگزین ارزهای فیات شود، در قدم اول باید قابل اعتماد بودن خودش را اثبات کند، همچنین احتمالا آن نیز باید یک دارایی وابسته باشد تا بتواند از پس وظایف دلار آمریکا برآمده و باز هم دارای مزایای رمز نگاری باشد.

آینده ارز فیات

آینده ارزها

به نظر می رسد که در دولت های آینده، بحث معرفی ارزهای رمز پایه داغ تر شود؛ ارزهای فیات جدید که دیجیتال باشند. ایجاد یک ارز غیر متمرکز بعید به نظر می رسد، اما یک سکه رمز گذاری شده که توسط دولت ایجاد شده باشد، می تواند توانایی ردیابی بسیار خوبی را به لطف بلاکچین ارائه دهد.

در آن زمان احتمالا پول کاغذی حذف خواهد شد، اما اصول فیات باقی می مانند، تا کنترل کامل بر همه چیز وجود داشته باشد. البته ارزهای رمز پایه سنتی نیز همانند همیشه به خوبی تفاوت پول و ارز چیست؟ در کنار آن ها عمل خواهند کرد. این موضوع چگونه بر نحوه انجام تجارت در دنیا تاثیر می گذارد؟ برای پاسخ به این سوال باید منتظر باشیم.

تفاوت ارز دیجیتال، ارز مجازی و ارز رمزنگاری‌شده چیست؟ / گل پول چگونه به ما کمک می‌کند درک درست‌تری از مفهوم پول داشته باشیم

درک ارز رمزنگاری‌شده و فرار از همه شطحیات ناتمام این روزها / این روزها همه می‌خواهند ارز رمزنگاری‌شده خلق کنند. از بانک مرکزی گرفته تا نهادهای پژوهشی و کسب‌وکارهای مختلف. با این حال مفاهیمی که آنها در حال صحبت درباره آن هستند به هم ریخته است و چیزی که از آن صحبت می‌کنند، گاهی هیچ ربطی به ارزهای رمزنگاری‌شده ندارد.

ماهنامه عصر تراکنش / واقعیت این است که بیشتر از ۱۰ سال از زمانی که مفهوم بیت‌کوین برای اولین بار مطرح شد، نمی‌گذرد؛ اما در یکی، دو سال اخیر و بعد از سروصداهای فراوانی که درباره آن درست شده، هم در ایران و هم در سایر نقاط جهان حکومت‌ها و به‌طور خاص بانک‌های مرکزی و نهادهای مرتبط با آنها، نسبت به این مفهوم حساس شده‌اند. هرچند وقت‌یک بار واژه‌هایی می‌شنویم که دقیقا نمی‌دانیم منظورشان چیست و بعد از بررسی واژه‌ها متوجه می‌شویم که گوینده چند مفهوم را با هم قاطی کرده و خواسته همگام با مسائل روز چیزی بگوید که متاسفانه نتیجه یک کمدی تراژدی شده است؛ از این دست ترکیب‌های افتضاح، ارز رمزنگاری‌شده ملی است. اساسا وقتی در عالم ارزهای رمزنگاری‌شده صحبت می‌کنیم، چیزی به نام ملی یا حتی دولتی وجود ندارد و نهایتا ما با ارزهای رمزنگاری‌شده بانک‌های مرکزی طرفیم نه چیزی دیگر. برای درک اینکه چرا بسیاری از مطالبی که این روزها می‌شنویم شطحیات است، به کمک مقاله خوبی که یک سال پیش درباره ارزهای رمزنگاری‌شده بانک‌های مرکزی منتشر شده است، مفاهیم را باز می‌کنیم. این را هم اضافه کنم که این متن بخش کوچکی از یک مطلب بسیار طولانی است که در آینده در راه پرداخت منتشر می‌شود.

ارزهای رمزنگاری‌شده بانک‌های مرکزی

بانک تسویه حساب‌های بین‌المللی (به انگلیسی: Bank for International Settlements یا BIS) سازمانی بین‌المللی است که همکاری و مشارکت‌های پولی و مالی را تقویت می‌کند و به‌عنوان یک بانک به بانک‌های مرکزی، خدمات می‌دهد. این نهاد در ۱۷ مه ۱۹۳۰ میلادی تاسیس شده و قدیمی‌ترین سازمان مالی بین‌المللی جهان به‌شمار می‌رود. از آنجا که مشتریان بانک تسویه بین‌المللی را بانک‌های مرکزی کشورها و سازمان‌های بین‌المللی تشکیل می‌دهند، این نهاد از افراد و شرکت‌های خصوصی سپرده نمی‌گیرد و به آنها خدمت‌رسانی مالی نمی‌کند. یک سال پیش این نهاد مستندی منتشر کرد که یک دسته‌بندی فوق‌العاده از انواع پول در آن است. این مستند برای همه ‌کسانی که می‌خواهند منطق پول را درک کنند، بسیار جالب‌ توجه است. گل این مستند دیاگرامی است به نام گل پول. این دیاگرام با یک بخش‌بندی همه انواع پول را دسته‌بندی کرده است و به ما کمک می‌کند در این فضای آشفته‌ بتوانیم سره را از ناسره تشخیص دهیم.

بادکنک ارزهای رمزنگاری‌شده

هر روز یک ارز رمزنگاری‌شده جدید معرفی می‌شود؛ نهادهای مختلف دولتی و حاکمیتی هر روز بیشتر علاقه پیدا می‌کنند که نقشی در این میان داشته باشند. خصوصا بانک‌های مرکزی در جهان و البته ایران به این فکر افتاده‌اند که حضور اثربخش‌تری در این حوزه داشته باشند. برخی از دولت‌ها و بانک‌های مرکزی هم به این فکر افتاده‌اند که ارز رمزنگاری‌شده خودشان را منتشر کنند که در ایران با عنوان بامزه «ارز رمزنگاری‌شده ملی» در محافل از آن یاد می‌شود. در این یادداشت می‌خواهیم به این موضوع بپردازیم که ارز رمزنگاری‌شده بانک مرکزی (نه ملی) چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟ و مهم‌تر از همه اینکه چه کاربردهایی دارد. در این متن طبقه‌بندی کاربردی از پول ارائه ‌شده که به ما کمک می‌کند انواع ارزهای رمزنگاری‌شده بانک‌های مرکزی (برای پرداخت‌های خرد و درشت) و تفاوت آن با دیگر انواع فرم‌های پول‌های بانک‌های مرکزی مانند پول نقد (اسکناس و سکه) و سپرده‌های بانکی را درک کنیم. در این متن ویژگی‌های متفاوت ارزهای رمزنگاری‌شده بانک‌های مرکزی و دیگر روش‌های پرداخت را بررسی خواهیم کرد.

غوغای بیت‌کوین

۱۰ سال زمان بیشتر لازم نبود تا بیت‌کوین از موضوع جمعی کوچک به پدیده‌ای جهانی تبدیل شود. ارزش آن افزایش‌ یافته، بالا و پایین داشته و از چند سنت به حدود هشت هزار دلار برسد و این روزها حدود ۳ هزار دلار می‌ارزد. در این سال‌ها هزاران ارز رمزنگاری‌شده مانند بیت‌کوین معرفی و عرضه ‌شده است. بیت‌کوین و فامیل‌هایش پادشاهی ارزهای سنتی را به لرزه درآورده‌اند و مفاهیمی مانند بلاکچین و دفتر کل توزیع‌شده را به موضوعات بررسی محافل تخصصی کشانده‌اند. سرمایه‌گذاران خطرپذیر و موسسه‌های مالی در زمینه پروژه‌های دفاتر کل توزیع‌شده سرمایه‌گذاری کرده‌اند و به دنبال این هستند که شیوه تعامل ما با پول را تغییر دهند. بلاگرها، بانکدارهای مرکزی و دانشگاهیان پیش‌بینی می‌کنند که یک تحول یا دگردیسی در پرداخت، بانکداری و سیستم‌های مالی را شاهد خواهیم بود. بانک‌های مرکزی و موسسه‌های پژوهشی با سروصدا اعلام می‌کنند که قصد ورود به این حوزه را دارند و می‌خواهند ارزهای رمزنگاری‌شده بانک مرکزی یا ارزهای دیجیتال خود را ایجاد کنند. در میان این ‌همه هیاهو درک واقعیت هر روز سخت‌ و سخت‌تر می‌شود. بحث‌هایی که شکل می‌گیرد، معمولا بر مبانی و اصول اشتباه استوار شده و بسیاری از مفاهیم اشتباه درک شده است. در این متن قرار است به یک سوال ساده پاسخ دهیم؛ ارز رمزنگاری‌شده بانک‌ مرکزی چیست؟ یا وقتی از ارز رمزنگاری‌شده بانک مرکزی صحبت می‌کنیم، داریم درباره چه چیزی حرف می‌زنیم؟

در پایان یک طبقه‌بندی کاربردی از پول معرفی می‌کنیم که بر پایه چهار ویژگی ساخته ‌شده است؛ صادرکننده (بانک مرکزی یا دیگران)، فرم (الکترونیکی یا فیزیکی)، دسترسی (جهانی یا محدود) و مکانیسم انتقال (متمرکز یا غیرمتمرکز). برمبنای این طبقه‌بندی ارزهای رمزنگاری‌شده بانک‌های مرکزی یک فرم الکترونیکی از پولی هستند که بانک‌های مرکزی صادر می‌کنند و می‌توانند به شیوه غیرمتمرکزی مبادله شوند و افراد آن را به هم منتقل کنند؛ به عبارتی تراکنش‌های بین افراد به‌صورت مستقیم انجام می‌شود و پرداخت‌کننده و دریافت‌کننده بدون نیاز به حضور یک واسطه تراکنش‌هایشان را انجام می‌دهند. این تعریف مرزی بین این مفهوم و دیگر انواع پول‌های بانک مرکزی مانند سپرده‌های بانکی می‌کشد که برای تبادل آنها نیاز به یک سیستم مرکزی وجود دارد. برمبنای این طبقه‌بندی دو نوع ارز رمزنگاری‌شده بانک‌های مرکزی قابل شناسایی است؛ نوعی که به‌صورت گسترده قابلیت پذیرش دارد و برای مصارف خرد و روزمره قابل استفاده است و نوع محدودشده که در واقع برای تسویه مبالغ درشت استفاده می‌شود.

این دو نوع ارز رمزنگاری‌شده بانک‌های مرکزی چه چیزی دارند که دیگر انواع پول‌های بانک‌های مرکزی ندارند؟ در واقع از این طریق به کاربران و مردم این امکان را می‌دهیم که به‌صورت ناشناس در بسترهای دیجیتال پول جابه‌جا کنند، دقیقا مانند پول نقد. اگر ناشناس بودن اهمیتی نداشته باشد، این مفهوم دیگر اهمیتی ندارد.

اما نوع دوم ارز رمزنگاری‌شده بانک مرکزی قصه دیگری دارد. وقتی درباره تسویه و تصفیه مبالغ درشت صحبت می‌کنیم، ویژگی ناشناس بودن مانند پول نقد مطرح نیست. چون در این حالت تراکنش‌ها برای سیستم مرکزی قابل‌ مشاهده هستند. موضوع مهم در این دسته بهبود کارایی و بهره‌وری و کاهش هزینه‌های تسویه است. پاسخ به سوال‌های این بخش بستگی به مسائل فنی دارد که باید بررسی و حل شوند. برخی از بانک‌های مرکزی در این زمینه فعالیت‌هایی انجام داده‌اند، اما هنوز جایی اعلام نکرده که به‌صورت کامل آماده پذیرش این فناوری است.

در ادامه طبقه‌بندی مقاله‌ای که گفته شد از پول را بررسی می‌کنیم. پس از آن ویژگی‌های دو نوع ارز رمزنگاری‌شده، خرد و درشت بانک مرکزی را بررسی خواهیم کرد. مثال‌ها و پروژه‌هایی که اکنون در حال جلو رفتن هستند را هم بررسی می‌کنیم و برخی از مسائلی را که بانک‌های مرکزی باید بررسی و حل کنند بیان می‌کنیم.

گل پول ارز دیجیتال

یک فرم جدید از پول بانک مرکزی

بیت‌کوین و آلت‌کوین (جایگزین‌ها و رقبای بیت‌کوین) نوع جدیدی از پول را به ما معرفی کردند. گزارشی مربوط به سال ۲۰۱۵ سه ویژگی برای ارزهای رمزنگاری‌شده معرفی کرده است؛ آنها الکترونیکی هستند؛ هیچ فردی مسئولیتی درباره آنها به عهده نمی‌گیرد و تبادلات فردبه‌فرد را ممکن تفاوت پول و ارز چیست؟ می‌کنند. ارزهای رمزنگاری‌شده با استفاده از دفترکل توزیع‌شده امکان انتقال ارزش الکترونیکی به‌صورت فردبه‌فرد از راه دور را ممکن می‌کنند؛ آن ‌هم در غیاب اعتماد بین دو طرف معامله. معمولا فرم الکترونیکی پول برای تبادل نیاز به زیرساخت متمرکز دارد که یک واسطه مورد اعتماد نقش تسویه و تصفیه تراکنش‌ها را بازی کند. تا پیش از ارزهای رمزنگاری‌شده تبادلات نفربه‌نفر محدود به فرم فیزیکی پول یعنی سکه و اسکناس بود.

برخی و نه همه این ویژگی‌ها را دیگر فرم‌های پول داشتند. پول نقد قابل استفاده به‌صورت نفربه‌نفر است، اما الکترونیکی نیست و بانک مرکزی ارزش آن را ضمانت کرده است. سپرده‌های بانکی هم ضمانت بانک‌ها و بانک‌های مرکزی را پشت خودشان دارند. تبادلاتی که بین بانک‌ها انجام می‌شود هم در سیستم متمرکزی جلو می‌رود. برخی پول‌های کالایی (کومودیتی) مانند طلا، سکه‌ و شمش‌های طلا و دیگر انواع آن قابل استفاده به‌صورت فردبه‌فرد هستند اما هیچ‌کسی ارزش آنها را تضمین نکرده و الکترونیکی هم نیستند.

بنابراین برای تعریف ارزهای رمزنگاری‌شده بانک‌های مرکزی باید بگوییم آنها نوعی از تعهد الکترونیکی بانک‌های مرکزی هستند که قابلیت استفاده نفربه‌نفر را دارند. منتها این تعریف یک ویژگی مهم دیگر فرم‌های پول‌های بانک مرکزی را نادیده گرفته است؛ دسترسی یا دسترس‌پذیری. در حال حاضر یک نوع از پول بانک مرکزی یعنی اسکناس و سکه برای همه قابل ‌دسترس هستند، در حالی ‌که تسویه و تصفیه بین حساب‌ها و سپرده‌های بانکی معمولا محدودیت دارند و صرفا بانک‌ها می‌توانند تراکنش‌هایی مبتنی بر این سپرده‌ها انجام دهند. به عبارتی وقتی فردی سپرده‌ای در بانکی دارد برای انتقال آن به فرد دیگر نیاز به سیستم بانکی دارد، در حالی ‌که در پول نقد این نیاز وجود ندارد. در این زمینه تعریف دیگری وجود دارد که پول‌ها را از منظر دسترسی تقسیم‌بندی می‌کند. پول‌هایی که به‌صورت گسترده و جهانی قابل ‌دسترسی هستند؛ یعنی به دست آوردن و استفاده از آنها ساده است و سپرده‌های دیجیتالی که در بانک‌ها نگه‌داری می‌شوند.

با ترکیب این تعاریف یک طبقه‌بندی جدید از پول ارائه می‌کنیم. ویژگی‌های مورد نظر برای طبقه‌بندی این موارد است: صادرکننده (بانک مرکزی یا دیگران)؛ فرم (الکترونیکی یا فیزیکی)؛ دسترسی (جهانی یا محدود) و مکانیسم انتقال (متمرکز یا غیرمتمرکز مثلا امکان انتقال فردبه‌فرد). این طبقه‌بندی بین دو نوع ارز رمزنگاری‌شده بانک مرکزی تمایز ایجاد می‌کند؛ هر دو آنها الکترونیکی هستند، بانک‌های مرکزی آنها را صادر می‌کنند و قابل استفاده به‌صورت نفربه‌نفر هستند. یک دسته قابل استفاده برای عامه مردم است (خرد) و یک دسته فقط قابل استفاده برای موسسه‌های مالی است (درشت). برای درک این موضوع یک دیاگرام وِن به‌خوبی به ما کمک می‌کند که ماجرا را درک کنیم. برای این موضوع چهار بیضی که به آن گل پول می‌گوییم به ما مرز و تمایز دو نوع ارز رمزنگاری‌شده را نشان می‌دهد.

در عمل چهار نوع از پول الکترونیکی بانک مرکزی وجود دارد؛ دو نوع از ارز رمزنگاری‌شده بانک مرکزی و دو نوع از سپرده‌های بانکی. آشناترین نوع سپرده‌های بانک مرکزی سپرده‌های مردم در بانک‌های تجاری هستند. حساب‌های قرض‌الحسنه یا حساب‌های سرمایه‌گذاری بلندمدت و کوتاه‌مدت. نوع دیگر به‌صورت تئوری سپرده‌هایی هستند که بخش‌های عمومی آن را مدیریت می‌کنند مانند اوراق مشارکت.

فرم در دسترس جهانی پول که توسط بانک مرکزی صادر نشده و به‌صورت خصوصی خلق ‌شده، مواردی مانند ارزهای رمزنگاری‌شده، پول کالایی، سپرده‌های بانک‌های تجاری و پول موبایلی است. ارزهای رمزنگاری‌شده بانک مرکزی در دو نوع هستند که در یک ویژگی با هم تفاوت دارند. ارزهای محلی یا فیزیکی به‌عنوان‌مثال ارزهایی که در یک منطقه جغرافیایی خاص یا در سازمان‌ها و جوامع مشخص قابل استفاده هستند در بخش بالا و سمت راست گل مشخص‌ شده‌اند. در آن بالا ارزهای مجازی را داریم که طبق تعریف پول الکترونیکی هستند که معمولا توسط توسعه‌دهندگانی که آن را صادر می‌کنند کنترل می‌شود. موارد مصرف ارزهای مجازی در جوامع یا موجودیت‌های مجازی است. همچنین نوع دیگری از ارزهای رمزنگاری‌شده خصوصی برای مبالغ درشت وجود دارد. این نوع خاص قابلیت انتقال فردبه‌فرد را از طریق دفتر کل توزیع‌شده دارد، منتها به‌جای افراد موسسه‌های مالی از این مدل استفاده می‌کنند.

در ادامه این طبقه‌بندی و مثال‌های آن را از گذشته تا امروز و آینده شرح می‌دهیم.

مرور مثال‌ها

ارز رمزنگاری‌شده بانک مرکزی (خرد): با فِدکوین شروع می‌کنیم. این مفهوم اولین بار سال ۲۰۱۴ توسط کونینگ خلق شد و توسط فدرال رزرو تایید نشد که از طریق آن ارز رمزنگاری‌شده بانک مرکزی خلق شود. فدکوین می‌تواند در کنار پول نقد و سپرده‌های بانکی سه ستون پول دولتی را بسازند.

ارز رمزنگاری‌شده بانک مرکزی (درشت): کَدکوین مثالی از ارزهای رمزنگاری‌شده درشت بانک‌های مرکزی است. این نامی است که برای داریی‌های دیجیتال بانک کانادا استفاده می‌شود. بانک کانادا این مفهوم را در تعامل با سیستم پرداخت کانادا، کنسرسیوم R3 و تعداد زیادی از بانک‌های کانادایی پیش برده است.

حساب‌های سپرده ارزی: دینرو الکترونیکو خدمت پرداخت موبایلی است که در اکوادور کاربرد دارد و بانک مرکزی پشتیبان آن است. شهروندان اکوادوری می‌توانند به‌سادگی و با دانلود یک اپلیکیشن و با کمک شماره ملی و پاسخ به چند سوال امنیتی یک حساب باز کنند. آنها می‌توانند از طریق اپلیکیش پول در حسابشان بگذارند یا حتی به کمک آن در محل‌های طراحی‌شده برای انجام تراکنش پول بردارند.

ارز رمزنگاری شده: بیت‌کوین مثالی از ارز دیجیتال غیر بانک‌های مرکزی است. این ارز توسط برنامه‌نویس ناشناسی به نام ساتوشی ناکاموتو توسعه داده شده و نرم‌افزار متن‌باز آن در سال ۲۰۰۹ همراه با وایت پیپری که ویژگی‌های فنی طراحی‌اش را شرح داده بود منتشر کرد.

ارز مجازی: پوک‌کوین ارزی است که برای خریدهای درون بازی پوکمون‌گو استفاده می‌شود و مثالی از ارز مجازی است.

ارز رمزنگاری‌شده (درشت): سکه تسویه یوتیلیتی (USC) مثال از تلاش بخش خصوصی برای ایجاد ارز رمزنگاری‌شده عمده است. این مفهومی است که توسط همراهی و همکاری بانک‌های خصوصی و کسب‌وکارهای فین‌تک برای ایجاد توکن‌های دیجیتالی است که برای تبادل از طریق پلتفرم دفتر کل توزیع‌شده در کشورهای مختلف استفاده می‌شود.

بانک آمستردام در سال ۱۶۰۹ برای تسهیل تجارت ایجاد شد. اولین بار این بانک مرکزی سپرده‌هایی مردم را گرفت و به آنها رسید داد. تاجران و مردم از این رسیدها برای مبادله استفاده می‌کردند و این اولین بار بود که مفهوم پول به صورت امروزی خلق شد. بانک مرکزی آلمان سال ۱۸۱۴ تاسیس شد و بانک آمستردام در سال ۱۸۲۰ تعطیل شد.

سال ۱۹۳۴ طلاهایی که معادل ۱۰۰ هزار دلار بود توسط خزانه‌داری آمریکا خلق شد که صرفا برای تراکنش‌های رسمی بین بانک‌های فدرال رزرو استفاده می‌شد. این درواقع باارزش‌ترین اسکناس دلاری است که ایجاد شده و کاربرد عمومی پیدا نکرد این اسناد نمونه‌هایی از پول غیرالکترونیکی، محدود، با پشتیبانی دولت و قابل استفاده به صورت نفر‌به‌نفر بود.

ارزهای محلی: پوند بریستول یک مثال از ارزهای محلی است که در فروشگاه‌ها و برای پرداخت‌های خرد قابل استفاده است.

پول کالایی: سکه‌های طلا مثال‌هایی از پول کالایی هستند. این طلا هم می‌تواند برای تولید استفاده شود و هم به عنوان وسیله مبادله قابلیت استفاده دارد. پول کالایی مفهومی مربوط به گذشته است و این روزها صرفا در مواردی مانند مهریه استفاده می‌شود.

پول موبایلی: ایی‌گولد، ام‌پسا و ونمو نمونه‌هایی از پول موبایلی و سپرده‌های بانکی هستند. این ابزارها امکان انتقال پول بین افراد از طریق پیام‌های متنی را فراهم می‌کنند.

تفاوت ارز دیجیتال و ارز مجازی و پول دیجیتال

ارز رایان مرجع آموزشی،خبری و تحلیلی ارزهای دیجیتال

تفاوت ارز دیجیتال و ارز مجازی و پول دیجیتال

اخیرا بحث های زیادی در مورد بیت کوین و ارزهای دیجیتال وجود داشته که باعث سردرگمی و سو برداشت ها توسط برخی افراد شده است. زیرا که برخی از این تعبیرها کاملا مشخص نیستند. اصطلاحاتی مانند ارز دیجیتال، ارز مجازی، و پول دیجیتال نشانگر انواع مختلف پول هستند. در این مقاله سعی داریم تفاوت ارز دیجیتال و پول دیجیتال را به تفصیل برای شما توضیح دهیم. تفاوت ارز دیجیتال و پول دیجیتال را به طور خلاصه می توان با تشریح ماهیت آنها توضیح داد.

پول دیجیتال

پول دیجیتال تجسم دیجیتال هر نوع ارز و پول است که در زندگی روزمره به عنوان روش پرداخت برای خرید کالا یا دریافت هر گونه خدمات استفاده می شود. یک مثال از این نوع پول ها همان پولی است که در حساب بانکی شما پس انداز شده است و با آن می توان انتقالات الکترونیک را انجام داد. با پول دیجیتال می توان با کارت دبیت یا اعتباری نیز پرداخت های خود را انجام دهید.

ارزهای قانونی و صادر شده توسط بانک مرکزی، همگی یک نسخه دیجیتالی دارند. پس پول دیجیتال در برخی موارد توسط سازمان ها و نهاد هایی که آنها را توزیع می کنند، کنترل و قانون گذاری می شوند.
به عبارت دیگر، می توان پول دیجیتال را به عنوان روش پرداخت، یا برای مبادله پول، بدون داشتن یک ارز فیزیکی مانند اسکناس های بانکی یا سکه ها، از آن استفاده کرد.

تفاوت ارز دیجیتال و پول دیجیتال

پول مجازی

از سوی دیگر، وقتی از پول مجازی حرف می زنیم، منظورمان پولی است که تنها به صورت مجازی وجود دارد و قانون گذاری نشده است. این نوع ارزها به وسیله هیچ توسعه دهنده یا بانکی تولید نشده است. اگر چه این نوع پول ها توسط هیچ بانکی توزیع نشده اند اما، در میان مردم به عنوان روش پرداخت شناخته می شود. این نوع پول ها را می توان به صورت الکترونیک، ذخیره کرد، انتقال داد، یا آنها را مبادله کرد.

یک مثال از این نوع پول ها را می توان ارزهای مجازی استفاده شده در بازی های ویدیویی نام برد. این نوع ارز که برای خرید اشیاء در یک بازی ویدیویی یا دنیای مجازی استفاده می شوند. اما در دنیای واقعی وجود ندارند. یک از این نوع ارزها، e-Gold است که از سال ۱۹۹۶ تا کنون وجود دارد.

تفاوت ارز دیجیتال و پول دیجیتال

ارز دیجیتال یا کریپتوکارنسی

نهایتا، اگرچه پول دیجیتال و ارزهای مجازی چندین سال است که در میان ما وجود دارند، اما نوع جدیدی از ارزها که به تازگی باب شده است، کریپتوکارنسی ها یا ارزهای دیجیتال هستند. ارزهای دیجیتال نوعی پول مجازی هستند که ویژگی هایی دارند که آنها را منحصر به فرد و متفاوت از دیگر ارزهایی کرده است که تا کنون شناخته ایم.

ویژگی های ارز دیجیتال

ارز دیجیتال همان طور که از نام اش بر می آید، با کریپتوگرافی یا اصول رمزنگاری محافظت شده است. این نوع ارزها با الگوریتم های ریاضیاتی رمزنگاری شده اند و امنیت تراکنش ها را با ساخت واحد های جدید کنترل می کنند. آنها همچنین از یک بایگانی عمومی استفاده می کنند که به آن بلاکچین می گویند، تا مطمئن شوند که هر تراکنش کاملا قانونی است و هیچ گونه کلاهبرداری وجود ندارد.

ویژگی دیگر این نوع ارزها این است که همگی غیر متمرکز هستند. پس انها توسط هیچ سازمان یا نهادی پشتیبانی نمی شوند و به یک موسسه مرکزی نیاز ندارند. به همین نحو، تراکنش ها نیاز به شخص واسطی ندارند، زیرا که پروتکل انها Open Source است.

دنیای ارزهای دیجیتال هر روزه در حال گسترش است. مشهورترین نوع ارز بیت کوین است که علاوه بر اولین ارز بودن، بیشترین ارزش را دارد و امروزه انواع بسیاری مشابه آن ساخته شده است که ویژگی های متفاوتی دارند. این نوع ارزها را می توان لایت کوین، اتریوم، ریپل و دوج کوین و غیره را نام برد.

تفاوت ارز دیجیتال و پول دیجیتال

تفاوت ارز دیجیتال و پول دیجیتال

۱. پول های دیجیتال متمرکز هستند. به این معنی که تراکنش ها در شبکه در یک مکان مرکزی مانند بانک تنظیم نمی شوند. ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز هستند و در شبکه توسط اکثر مردم مدیریت می شوند.

۲. پول های دیجیتال شفاف نیستند. با پول های دیجیتال شما نمی توانید آدرس کیف پول تان را انتخاب کنید و تمام تراکنش های بقیه را در آنجا ببینید. این اطلاعات به صورت محرمانه و امن نگهداری می شوند. ارزهای دیجیتال کاملا شفاف هستند. هرکس می تواند تمام تراکنش های انجام شده را دریافت کند. اطلاعات کاربران در زنجیره ای عمومی در اختیار همگان قرار دارد.

۳. پول های دیجیتال یک مرجع مرکزی دارند که با تمام مشکلات روبه رو می شود. یک مرجع مرکزی می تواند برای مثال به خواست یک کاربر تمام تراکنش ها را متوقف یا لغو کند. ارزهای دیجیتال وسیله جامعه کاربران خود حمایت و قانون گذاری می شوند.

۴. اکثر کشورها چارچوب قانونی برای پول های دیجیتال دارند. اما در مورد ارزهای دیجیتال چنین نیست.

به طور خلاصه می توان تفاوت ارز دیجیتال و پول دیجیتال را در ماهیت انها و کاربردشان در زندگی در نظر گرفت.

تفاوت پول معمولی با ارز دیجیتال

یک ارز دیجیتال، دارای تفاوت‌های بسیار متعددی با یک پول معمولی می‌باشد. این تفاوت‌ها برای بعضی‌ها یک نقطه قوت و برای برخی دیگر، یک نقطه ضعف به شمار می‌رود.

به گزارش پایگاه خبری صراط، همانطور که می دانید یک ارز دیجیتال ، دارای تفاوت های بسیار متعددی با یک پول معمولی می باشد. این تفاوت ها برای بعضی ها یک نقطه قوت و برای برخی دیگر، یک نقطه ضعف به شمار می رود. به عنوان مثال برخی افراد جامعه به این بازار و ارز های موجود در آن اعتماد ندارند و برخی دیگر از این ویژگی ها برای انتقال پول به کشور های دیگر، انجام معاملات بزرگ و . استفاده می کنند. در ادامه برخی از مهم ترین تفاوت های میان ارز دیجیتال و پول های قدیمی و معمولی را بررسی می کنیم.

تفاوت پول معمولی با ارز دیجیتال

1- عدم نیاز به پشتوانه فیزیکی: در حال حاضر تمامی ارز‌های قدیمی تفاوت پول و ارز چیست؟ دنیا مثل دلار، یورو، تومان و . دارای پشتوانه فیزیکی می‌باشند. این پشتوانه فیزیکی می‌تواند طلا، الماس یا . باشد. این پشتوانه در اختیار بانک مرکزی منتشر کننده ارز قرار دارد. اما ارز‌های دیجیتال هیچ نیازی به پشتوانه فیزیکی نداشته و بدون کمک ان‌ها به فعالیت خود ادامه می‌دهند.

2- ساختار تراکنش ها : رمز ارز از نظر ساختار تراکنش نیز با پول های معمولی فرق دارد. در حال حاضر برای انجام انجام تراکنش با پول های معمولی بین دو نفر، به یک سازمان ناظر متمرکز مثل بانک نیاز داریم. در حالی که در بازار رمز ارز ها به سازمان یا نهاد متمرکز خاصی مثل بانک ها وجود نخواهد داشت. تراکنش های انجام شده در بازار ارز های دیجیتال بر روی شبکه بلاک چین و با کمک آن انجام می شود.

3- بازگشت ناپذیری : در حالت عادی و در انجام معاملات با واحد های پول عادی و قدیمی شما می توانید بعد از انجام معامله، خرید خود را کنسل کنید و مبلغ پرداختی خود را به صورت کامل یا با اندکی ضرر پس بگیرید. اما در هنگام انجام معامله با یک ارز دیجیتال، این ویژگی وجود ندارد و شما نمی توانید معامله انجام شده را بازگردانید. در این بازار تنها در صورتی که فرد دریافت کننده ارز های پرداختی را به کیف پول شما بازگرداند، شما می توانید مجددا به سرمایه خود دست پیدا کنید.

4- حفظ هویت کاربران: در هنگام انجام معامله با کمک یک ارز دیجیتال ، هویت افراد به طور کامل حفظ می شود. زیرا برای انجام تراکنش ها و معاملات این ارز ها، نیازی به ارائه اطلاعات هویتی نمی باشد. در هنگام انجام معامله با یک ارز دیجیتال، نیازی به پر کردن فرم های حاوی اطلاعات هویتی و شخصی نخواهید داشت.

5- کارمزد‌های پایین‌تر: همانطور که می‌دانید امروزه برای انتقال پول از طریق سازمان‌ها و نهاد‌های متمرکز، باید کارمزد انتقال سرمایه خود را پرداخت نمایید. این ویژگی در بازار ارز‌های دیجیتال نیز وجود دارد. با این تفاوت که کارمزد‌های موجود در این بازار، بسیار کمتر از انتقال پول با کمک سازمان‌های متمرکز می‌باشد.

در انتها شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه آموزش ارز دیجیتال، ویژگی رمز ارز‌ها و . ، به وب سایت آرن کریپتو مراجعه فرمایید.

کیف پول سرد و گرم چه تفاوتی با هم دارند؟

وقتی رمز ارز می‌خرید، باید به فکر ذخیره و نگهداری آن هم باشید و این کار برعهده خودتان است. همانطور که اسکناس‌ها یا کارت‌های بانکی‌تان را در کیف پول نگه می‌دارید، برای نگهداری رمز ارزها نیز باید یک ولت یا کیف پول داشته باشید. ولت کریپتو (wallet) یا همان کیف پول کریپتو به شما امکان ذخیره، ارسال و دریافت رمز ارزهایتان را می‌دهد و در اصل مانند یک حساب بانکی دیجیتال برای رمز ارزهایتان عمل می‌کند. کیف پول ها دو نوع دارند: کیف پول سرد و کیف پول گرم.

برای نگهداری رمز ارزها می‌توانید کیف پول سرد یا گرم، یا ترکیبی از این دو را انتخاب کنید که هرکدام ویژگی‌ها و سطوح امنیتی خاص خود را دارند و باید ببینید کدام‌یک برای‌تان مناسب‌تر است. در ادامه کیف پول گرم و کیف پول سرد را معرفی کرده و تفاوت بین این کیف پول‌ها را می‌گوییم:

کیف پول یا والت - کیف پول سرد و کیف پول داغ

کیف پول گرم (Hot Wallet)

کیف پول گرم یا کیف پول داغ (Hot Wallet) به کیف پول‌های آنلاینی گفته می‌شود که با اینترنت قابل دسترسی هستند، سرعت نسبتاً بالایی دارند و نقل و انتقال کریپتو در آن‌ها آسان‌تر است. این نوع کیف پول، رایج‌ترین کیف پول کریپتو است، چون راه‌اندازی و استفاده از آن پیچیده نیست و با چند کلیک انجام می‌شود.

وقتی در یک صرافی آنلاین حساب درست می‌کنید، یا یک کیف پول دسکتاپ یا موبایل دانلود می‌کنید، در واقع یک کیف پول داغ ساخته‌اید.

  • کیف پول‌های داغ برای کسانی مناسب‌تر است که روزانه رمز ارز جابه‌جا و استفاده می‌کنند.
  • کیف پول داغ به اینترنت متصل است و امکان ارسال و دریافت بدون خلل کریپتو را برای کاربر فراهم می‌کند.
  • کیف پول‌های صرافی‌ها هم کیف پول داغ محسوب می‌شوند، اگرچه بعضی از آن‌ها ترجیح داده‌اند برای ایمنی بیشتر دارایی کاربران، آن‌ها را به‌صورت سرد یا سخت‌افزاری ذخیره کنند.

از مزایای این کیف پول‌ها می‌توان به استفاده سریع و آسان، زمان‌بر نبودن برداشت کریپتو از آن‌ها و دسترسی ساده از طریق موبایل و کامپیوتر است. اما هیچ گلی بی‌خار نیست!

امنیت کیف پول‌های داغ همواره یکی از بحث‌های داغ صنعت کریپتو بوده و استفاده از این نوع کیف پول خالی از ریسک نیست. به دلیل اتصال این نوع کیف پول‌ها به اینترنت، خواه ناخواه هکرها و خرابکاران امکان دسترسی به آن‌ها را کم و بیش دارند. از راه‌های حفظ ایمنی کیف پول داغ، گذاشتن رمز، تایید دومرحله‌ای، جلوگیری از افشای کلیدهای خصوصی، نگه نداشتن مقادیر زیاد رمز ارز در آن‌ها، و انتخاب کیف پول‌های امن‌تر است.

چند نمونه از کیف پول‌های داغ

  • کیف پول‌های دسکتاپ مانند الکترام و Exodus
  • کیف پول‌های موبایل مانند Edge و Trust Wallet
  • کیف پول‌های هیبرید یا ترکیبی مانند BTCPay و Blockchain

کیف پول‌ سرد (Cold Wallet)

کیف پول‌ سرد (Cold Wallet) به کیف پول‌هایی گفته می‌شود که به اینترنت متصل نیستند و تنها در زمان انجام تراکنش به اتصال اینترنت نیاز دارند. کیف پول‌های سخت‌افزاری و کاغذی از جمله این کیف پول‌‌ها هستند، اما کیف پول‌های سخت‌افزاری به دلیل استفاده‌ی آسان‌تر، پشتیبانی مشتری و امنیتی که دارند، محبوب‌ترند.

کیف پول‌های سخت‌افزاری معمولاً با USB به کامپیوتر یا موبایل متصل شده و کلیدهای خصوصی را ذخیره می‌کنند تا از دسترس هکرها و خرابکاران دور بمانند.

برای ذخیره کریپتو روی یک کیف پول سخت‌افزاری، آن را از کیف پول داغ خود به آدرس عمومی کیف پول سخت‌افزاری‌تان ارسال می‌کنید. اگر هم بخواهید از کیف پول سخت‌افزاری برای فرد دیگری یا به آدرس صرافی کریپتو بفرستید، کیف پول را به اینترنت وصل کرده و تراکنش را با کلید خصوصی‌تان امضا می‌کنید.

اولین و بالاترین مزیت کیف پول‌های سخت‌افزاری امنیت آن‌هاست. برای سرقت از این کیف پول باید حتماً خود کیف پول و کلیدها و رمزهای مربوط به آن در دسترس سارق باشد. اولین عیب آن‌ها نیز قابل استفاده نبودن برای انجام تراکنش‌های روزمره است. هزینه‌ خریدشان هم شاید در توان بعضی از افراد نباشد.

    و Ledger Nano X دو کیف پول محبوب سخت‌افزاری سرد هستند.
  • Trezor هم یک کیف پول سخت‌افزاری محبوب دیگر است.

تفاوت کیف پول سرد و کیف پول داغ چیست؟

حال که هر دو کیف پول را شناختیم و ویژگی‌های‌شان را بررسی کردیم، باید تفاوت‌های‌شان را نیز متوجه شده باشیم.

  • کیف پول داغ برای انجام روزانه تراکنش‌ها و کیف پول سرد برای نگهداری بلندمدت یا «HODL» کریپتو است.
  • کیف پول سرد «امنیت» بیشتری نسبت به کیف پول داغ دارد.
  • کیف پول داغ در بستر آنلاین قرار دارد و برای دسترسی و انجام تراکنش باید به اینترنت وصل باشید، اما کیف پول سرد به صورت آفلاین نگه داشته می‌شود و تنها در زمان انجام تراکنش آن را به اینترنت وصل می‌کنید.
  • کیف پول داغ رایگان است و کیف پول سرد بسته به مدلی که انتخاب می‌کنید دارای هزینه است.

تفاوت کیف پول سرد و کیف پول داغ چیست؟

چگونه بین کیف پول داغ و سرد انتخاب کنیم؟

اول از همه باید خودتان را در نظر بگیرید. منظورم این است که باید ببینید آیا از رمز ارزها برای انجام پرداخت‌ها و تراکنش‌های روزانه استفاده می‌کنید یا قصد دارید رمز ارز را به‌عنوان یک سرمایه بلندمدت نگه دارید! اگر یک کیف پول سریع و آسان و در دسترس برای انجام پرداخت‌های روزانه می‌خواهید، شاید کیف پول داغ گزینه بهتری باشد. اگر هم دوست دارید دارایی کریپتو را به‌عنوان سرمایه نگه دارید، شاید کیف پول سرد به دلیل امنیت بالاتری که دارد برای‌تان بهتر باشد.

سپس باید ببینید که چه رمز ارزی خریداری می‌کنید. برخی از کیف پول‌ها تنها از یک رمز ارز پشتیبانی می‌کنند و برخی دیگر قابلیت ذخیره‌سازی صدها رمز ارز را دارند. پیدا کردن این کیف پول‌ها چندان چالش‌برانگیز نیست. اما تاکید می‌کنم که انتخاب بین این دو به عهده خودتان است و وظیفه ما معرفی این کیف پول‌هاست تا بتوانید با چشمان بازتر به ذخیره‌سازی کریپتو پا بگذارید.

وقتی پس از بررسی‌های کافی تصمیم گرفتید کیف پولی را برای ذخیره رمز ارز انتخاب کنید، حتماً دقت داشته باشید که از نسخه معتبر و حقیقی آن استفاده کنید. سایت‌های تقلبی زیادی هستند که ظاهری شبیه به سایت‌های اصلی دارند و اگر سروکارتان به آن‌ها بیفتد احتمالاً دچار ضرر چشمگیری می‌شوید.

بیشتر کیف پول‌های معتبر رمز ارز را در سایت کوین ایران معرفی کرده‌ایم. کافی‌ست نام کیف پول را در سایت جستجو کنید تا مقاله‌ها و ویدیوهای جذاب و مفید آن نمایش داده شود.

توصیه همیشگی کوین ایران به شما: پسوردها و کلیدهای خصوصی‌تان را امن نگه دارید، آن‌ها را به هیچ‌کس نگویید تا پول‌های عزیزتان برای همیشه پیشتان باقی بمانند.



اشتراک گذاری

دیدگاه شما

اولین دیدگاه را شما ارسال نمایید.