ضریب جینی چیست؟

سالها عمریست حسرت دل در سینه پرپر کشیدیم ،یا رب غافل از این جان لرزان ره به خاک دل کشیدیم
با سلام خدمت عزیزان بنده کارشناس حسابداری ( لیسانس) امیدوارم از این مطالب لذت ببرید.
خوش آمدید
[email protected]
[email protected]

سنجش ضریب تمرکز جغرافیایی صنایع کارخانهای و اهمیت تخصصگرایی صنعتی در استانهای ایران

هدف محوری این مقاله بررسی ضریب عدم‌تعادل منطقه‌ای و نابرابری فضایی در بخش صنعت ایران است. به‌عبارت دیگر، ارزیابی چگونگی ساختار توزیع مکانی صنعت، در پهنۀ جغرافیایی مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق در راستای سنجش ضریب عدم‌تعادل فضایی صنعتی از شاخص الیسون و گلیسر، شاخص ضریب مکانی (LQ)، شاخص ضریب جینی مکانی و شاخص تمرکز جغرافیایی هرفیندال استفاده شده است. یافته‌های تحقیق بیانگر آن است که توزیع فعالیت‌‌های صنعتی در استان‌‌های کشور مناسب نیست. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده از محاسبۀ این شاخص‌ها، بالاترین ضریب تمرکز جغرافیایی مربوط به صنعت چاپ و پایین‌‌ترین ضریب تمرکز مربوط به ساخت محصولات کانی‌‌ غیرفلزی است. همچنین براساس نتایج تحقیق، 20 صنعت کد دوم ISIC دارای تمرکز شدید جغرافیایی می‌‌باشند که این میزان بیش‌از نیمی از صنایع را شامل می‌شود. همچنین محاسبات انجام‌شده نشان می‌‌دهد، سه استان تهران، اصفهان و خوزستان بیش‌‌ترین تمرکز فضایی صنعتی را دارند. براساس شاخص ضریب مکانی، بالاترین ضریب مکانی مربوط به صنعت ساخت کک، فرآورده‌‌‌های حاصل از نفت و سوخت‌های هسته‌‌ای است.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.23452277.1398.9.31.10.9

عنوان مقاله [English]

Measuring the geographical concentration factor of factory industries and the importance of industrial specialization in the provinces of Iran

نویسندگان [English]

• dr.mohammad nabi shahiki taash 1
• kameliya roodini 2

The main purpose of this paper is to study the regional imbalance coefficient and spatial inequality in the Iranian industrial sector. In other words, the evaluation of how the industry's spatial distribution is structured has been studied in a geographical context. In this study, Ellison and Glycer Index, LQ Index, Gini Index, and Herfindahl Geographical Concentration Index were used to measure industrial spatial imbalance coefficient. The findings indicate that the distribution of industrial activities in the provinces of the country is not appropriate. According to the results of the calculation of these indices, the highest geographical concentration coefficient is related to the printing industry and the lowest concentration coefficient is related to the production of non-metallic mineral products. Also, according to the research results, 20 ISIC Second Code industries have a strong geographic focus, accounting for more than half of the industries. The calculations also show that the three provinces of Tehran, Isfahan and Khuzestan have the highest industrial space concentration. According to the location factor index, the highest location factor is in the coke industry, petroleum products and nuclear fuels.

کلیدواژه‌ها [English]

• Spatial Concentration
• Industrial Specialization
• Gini Coefficient
• LQ Index

مراجع

پوراحمد، احمد؛ فلاحیان، ناهید. (1384). بررسی روند شکل‌گیری محورهای صنعتی پیرامون شهر تهران با تأکید‌بر محور کرج-قزوین. مجله پژوهش های جغرافیایی، دانشگاه تهران، شمارۀ 53، صص 173-151.

داداش‌پور، هاشم؛ فتح‌جلالی، آرمان. (1392). تحلیلی بر الگوهای تخصصی‌شدن منطقه‌ای و تمرکز فضایی صنایع در ایران. فصل‌نامۀ علمی- پژوهشی برنامه‌ریزی منطقه‌ای، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت،‌ سال سوم، شمارۀ 11، صص 19-1.

سلیمی‌فر، مصطفی. (1381). مطالعۀ روند تغییرات سطوح توسعۀ صنعتی و توسعۀ منطقه‌‌ای در ایران طی دورۀ 1375-1355.مجله تحقیقات اقتصادی-دانشگاه تهران، شمارۀ 61، صص 79-78.

مهرگان، نادر؛ تیموری، یونس. (1391). محاسبۀ شدت تمرکز جغرافیایی صنایع در بین استان‌های کشور. فصل‌نامۀ پژوهش‌ها وسیاست‌های اقتصادی، معاونت امور اقتصادی- وزارت امور اقتصادی و دارایی،‌ سال 20، شمارۀ 19، صص 192-175.

مهرگان، نادر؛ تیموری، یونس. (1391). ارزیابی تمرکز جغرافیایی استانی صنعت و عوامل مؤثر بر میزان آن در ایران. جغرافیا و آمایش شهری- منطقه‌ای، دانشگاه سیستان و بلوچستان، شمارۀ 5، صص 122-105.

هادی زنوز، بهروز؛ برمکی، افشین. (1390). شناسایی خوشه‌های صنعتی استان تهران. فصل‌نامۀ اقتصاد مقداری، دانشگاه شهید چمران، (بررسی‌های اقتصادی سابق)، دورۀ 8، شمارۀ 1، صص 22-1.

Alecke, B. Alsleben, C. Scharr, F. & G. Untiedt(2006), "Are There Really High- Tech Clusters?", The Geographic Concentration of German Manufacturing Industries and Its Determinants, Ann Reg Sci, Vol. 40, PP. 19- 42.

Akleke.B and Alsleben.C and Scharr.F and Untiedt.G،New Empirical Evidence On The Geographic Concentration Of German Industies،P17،2003.

Agnan.T and Bonneu.F،Measuring and Testing Spatial Mass Concentration With micro-Geographic data،University Of Avignon، P1، P26، January2014.

Berenice.A and Nieto.T،The Geographic Concentration In Mexican Manufacturing Industries،an account of patterns،dinamics and explanations:1988-2003،Investigationes Regionales 18-paginas37 a 60،P37-38،P56-57.

Ellison, G., & Glaeser, E. L., (1997), “Geographic concentration in US manufacturing industries: A dartboard approach”, Journal of Political Economy, 105, 889–927.

Ellison, G., Glaeser, E. L., & Kerr, W. R., (2009), “What causes industry agglomeration? Evidence from coagglomeration patterns”, NBER Working Paper No. 13068.

Falcioglu, P & Akgungor, S. (2008): Regional Specialization and Industrial Concentration Patterns in the Turkish Manufacturing Industry: An Assessment for the 1980–2000 Period, European Planning Studies Vol. 16, No. 2.

Garanti.Z، (2013). Geographic Concentration Of Economic Activities In Latvia،Middle-East Journal Of Scientific Research17(2):213-218،P213-214،P217،2013.

Koster.H،Ommeren.J،Geographic Concentration Of Business Services Firms:A Poisson Sorting Model،VU University Amsterdam and Tinbergen Institute Discussion paper،P.3،P24-25،May2011.

Paluzie،Elisenda،The Geographical Concentration of Industry Across Spanish،Regions1856-1995،Col-leccio d Economia،2002.

Reinhold.K and Friendrich.H and Jorgen.L،Spatial Point Pattern Analysis and Industery Concentration،Faculty of Business Administration and Economics،University of Marburg،P3-4،P21،No.2009.

دانلود مقاله ضریب جینی و منحنی لورنز

شرکت مگ ایرانز ضمانت می کند تا 48 ساعت ،اگر به هر دلیلی از خرید خود ناراضی بودید ، مبلغ آن به صورت کامل و بدون چون و چرا، برگشت داده شود .جهت درخواست برگشت وجه ، با پشتیبانی تماس بگیرید .

بخشی از مقاله

ضریب جینی و منحنی لورنز

شاخص جینی همان ضریب جینی است که بصورت درصد بیان شده و مسلماً قابل فهم تر است.
ضریب جینی یک واحد اندازه گیری پراکندگی آماری است که معمولا برای سنجش میزان نابرابری در توزیع درآمد یا ثروت در یک جامعه آماری استفاده می شود. این ضریب با نسبتی تعریف می شود که ارزشی بین صفر و یک دارد: یک ضریب جینی پایین برابری بیشتر در توزیع درآمد یا ثروت را نشان می دهد در حالیکه ضریب جینی بالاتر توزیع نابرابر را مشخص می کند.

صفر یعنی همه درآمد و ثروت یکسان دارند (برابری مطلق) و عدد یک یعنی نابرابری مطلق به گونه ای که ثروت تنها در دست یک نفر است و مابقی هیچ درآمدی ندارد. درآمد جینی مشروط بر این است که هیچ کس دارای درامد و ثروت خالص منفی نباشد. در دنیای حاضر، ضریب جینی بین 0.230 در سوئد تا 0.707 در نامیبیا متغیر است البته تمامی کشورها در این ارزیابی وارد نشده اند.

شاخص جینی همان ضریب جینی است که بصورت درصد بیان شده و مسلماً قابل فهم تر است. برای مثال شاخص جینی سوئد 23 درصد خواهد بود.

ضریب جینی توسط متخصص آمار ایتالیایی به نام کورادو جینی توسعه یافت و در سال 1912 اعلام شد. این مفهوم همچین برای مطالعه بر مفهوم تراکم زیستی قابل استفاده است بطوریکه در نموداری نسبت تراکم انواع گونه ها در برابر نسبت تراکم هر فرد یا هرگونه قرار می گیرد.

در حالیکه بیشتر ملتهای توسعه یافته اروپایی و کانادا دارای شاخص جینی بین 24 و 36 هستند، ایالات متحده ـمریکا و مکزیک شاخص جینی بالای 40 درصد دارند که نشان می دهد این کشور دارای نابرابری بیشتری در ثروت و درآمد هستند (در حالیکه شاخص جینی در کشور ما طبق آمار ویکی پدیا 42 درصد می باشد.)

با استفاده از جینی می توان تفاوت در کمیت خدمات رفاه اجتماعی و سیاستهای حقوق و دستمزد را بهتر درک کرد. البته باید دانست که جینی گاهی اوقات ممکن است گمراه کننده باشد بخصوص زمانی که می خواهیم مقایسه های سیاسی بین کشورهای بزرگ و کشورهای کوچک انجام دهیم.

یکی از مزایای نمودار جینی این است که برای استان های مختلف یک کشور نیز قابل استفاده است یا برای مقایسه بین شهرنشینان و روستانشینان. جینی اصول مخصوص به خود را دارد مثلا در آن نامی از اشخاص پردرامد یا کم درامد برده نمی شود. بستگی به میزان جمعیت یک کشور نیز ندارد.

از معایب ان: اقتصادهایی با درآمد مشابه و شاخص جینی مشابه باز هم ممکن است که درامدهای بسیار متنوع داشته باشند و این به دلیل نوع طراحی سیستم جینی است که گاهی یک ایراد به حساب می آید.

یکی از مهمترین نشانه‌های رشد اجتماعی و وضعیت رفاه در یک جامعه فرضی، تعادل و توازن توزیع ثروت در آن جامعه می‌باشد. برای بررسی وضعیت توزیع ثروت در جامعه ابتدا باید ابزارهای اندازه‌گیری و بیان آن را بشناسیم.

منحنی لورنز:
«منحنی لورنز» (Lorenz Curve) از شاخص‌های مهم وضعیت «توزیع ثروت» در جامعه می‌باشد. بسیاری از کارشناسان آن را شاخص مهمی برای نمایش نابرابری‌های اجتماعی به صورت کلی نیز می‌دانند. ارتباط این دو مفهوم یعنی «نابرابری توزیع ثروت» و «نابرابرهای اجتماعی» در جوامعی که دارای اقتصاد آزاد می‌باشند آشکارتر است.
در صفحه منحنی لورنز، محور عمودی نشان‌گر درصد تجمعی درآمد و محور افقی نشان‌گر درصد تجمعی جمعیت جامعه است. در حالت «توزیع کاملا یکنواخت ثروت میان اعضای جامعه»، منحنی لورنز به «خط توزیع کاملا برابر» تبدیل می‌شود (نمودار زیر را ببنید). در حالت «نابرابری کامل» یعنی وضعیتی که همه ثروت جامعه دست یک نفر باشد و بقیه اعضای جامعه هیچ دارایی یا درآمدی نداشته باشند منحنی لورنز به «خط توزیع کاملا نابرابر» تبدیل می‌شود. در جوامع واقعی منحنی لورنز در فاصله بین این دو خط قرار می‌گیرد.
مطابق با تعریف فوق «هر چقدر منحنی لورنز در یک جامعه فرضی به «خط توزیع کاملا برابر» نزدیک‌تر باشد توزیع ثروت در آن جامعه عادلانه‌تر انجام گرفته است.»

شاخص جینی:
مفهوم شاخص یا «ضریب جینی» (Gini Index) وابستگی نزدیکی به مفهوم «منحنی لورنز» دارد. ضریب جینی عددی است بین صفر و یک و برابر است با «سطح محصور» بین «منحنی لورنز» و «خط توزیع کاملا برابر».
در حالتی که منابع و ثروت‌های جامعه به صورت «کاملا عادلانه» بین افراد توزیع شده باشد،‌ منحنی لورنز به خط «توزیع کاملا برابر» می‌چسبد و ضریب جینی برابر صفر می‌شود.
برعکس در حالت «توزیع کاملا نابرابر ثروت» در یک جامعه یعنی انحصار مطلق (همه ثروت جامعه دست یک نفر باشد در حالی‌که سایر افراد ثروتی معادل صفر دارند) ضریب جینی مساوی با یک خواهد بود.

شاخص رابین‌هود:
یکی از دیگر از شاخص‌های سنجش «نابرابری توزیع درآمد» شاخص رابین‌هود (Robin Hood Index) است. این شاخص به صورت زیر تعریف می‌شود:
درصدی از درآمد کل جامعه که لازم است مجددا توزیع گردد (از بخش ثروتمندتر جمعیت گرفته شود و به بخش فقر داده شود) تا به برابری کاملا عادلانه توزیع برسیم.
از نظر گرافیکی می‌توان شاخص رابین‌هود (یا هوور) را به کمک منحنی لورنز نمایش داد.به این ترتیب که شاخص رابین‌هود برابر است با بیشترین فاصله منحنی لورنز و «خط توزیع کاملا برابر».

سایر شاخص‌های سنجش نابرابری اقتصادی:
شاخص‌های علمی دیگری نیز برای سنجش نابرابری‌های اقتصادی در سطح جامعه فرضی وجود دارند که مهمترین آن‌ها عبارتند از شاخص آتکینسن و شاخص تایل.

خلاصه:
منحنی لورنز و ضریب جینی از جمله مهمترین شاخص‌های سنجش نابرابری توزیع ثروت در جامعه می‌باشند. این شاخص‌ها به دلیل نسبی بودن و همچنین در نظر گرفتن پراکندگی آماری داده‌ها از شاخص‌هایی مانند درآمد سرانه یا تولید ناخالص ملی دقیق‌تر می‌باشند. همانطور که در قسمت بعدی این مقاله نشان خواهیم داد، علی‌رغم رشد نابرابری‌های اقتصادی در برخی از جوامع، درآمد سرانه روند افزایشی از خود نشان می‌دهد و این به معنی فقیرتر شدن فقرا و ثروتمندتر شدن ثروتمندان یا افزایش فاصله طبقاتی می‌باشد. شاخص جینی در اکثر کشورهای رشد یافته به خصوص کشورهای اسکاندیناوی دارای کمترین میزان می‌باشد و این نشانه توزیع عادلانه‌تر ثروت در این جوامع است.
در این گونه موارد نادیده گرفتن شاخص‌های دقیق‌تری مانند منحنی لورنز و ضریب جینی و توجه به شاخص‌های مبهمی مانندن در‌‌آمدسرانه می‌تواند بسیار گمراه کننده باشد.

بهبود قابل توجه ضریب جینی دركشور

به گزارش خبرگزاری‌ها، ضریب جینی در سال ۸۷ در مناطق شهری و روستایی كشور به پایین‌ترین سطح در یك دهه اخیر رسیده است. به عبارت بهتر عدد این شاخص در مناطق شهری كشور۰/۳۹۳ و در مناطق روستایی به ۰/۳۸۲ رسیده است. بنابر اعلام پایگاه اطلاع‌رسانی دولت رسیدن به این اعداد از سال ۷۶ تاكنون سابقه تحقق نداشته است به طوری كه عدد ضریب جینی درسال ۷۶ در مناطق شهری كشور۰/۴۲۰ و در مناطق روستایی كشور۰/۳۹۹ بوده است. دولت با انتشار جداول تفكیكی وضعیت ضریب جینی در ۱۰ سال اخیر در مناطق شهری و روستایی كشور می‌گوید این اعداد كم‌سابقه هستند.

ضریب جینی چیست؟
ضریب جینی نام شاخصی است كه به مدد مناظره‌های انتخاباتی دهمین دوره ریاست جمهوری، امروز در میان ایرانیان سخت معروف شده است، با این حال كمتر كسی را پیدا می‌كنید كه تلقی و اطلاعات درستی در این باره داشته باشد.
ضریب جینی به عنوان یكی از شاخص‌های اقتصادی بارها توسط مردم شنیده شده است، اما مردم نمی‌دانند ماهیت این شاخص چیست یا حركت این شاخص به كدامین سو نشان از بهتر شدن یا بدتر شدن شرایط درآمدی و اقتصادی ایران و شهروندانش است. لذا ارائه تعریف و تصویری ساده و روشن از این شاخص می‌تواند افراد را به قضاوت درستی ازشرایط اقتصادی معیشتی كه در آن قرار دارند، برساند. البته این نكته نیز قابل توجه است كه همیشه رشد شاخص‌های اقتصادی نشان بهتر شدن اوضاع نیست، بلكه برعكس كاهش آن ارزش است و ضریب جینی همراه شاخص تورم و بیكاری، شاخص‌هایی است كه تمایل رو به پایین آن مطلوب اقتصاد كشورهاست.
ضریب جینی همراه منحنی لورنز مقوله‌ای است كه در چارچوب اقتصاد رفاه برای محاسبه میزان برابری و عدالت در توزیع درآمد به كار می‌رود. این شاخص عددی بین صفر تا یك است كه صفر نماد برابری و عدالت مطلق در توزیع درآمد و یك، علامت نابرابری و بی‌عدالتی كامل در این باره است. البته معمولا این دو عدد مطلق در هیچ كشوری تحقق نمی‌یابد، بلكه شاخص در برخی كشورها نزدیك به صفر و در بعضی دیگر نزدیك به یك و در پاره‌ای نمونه‌ها میان این دو عدد است.
البته ضریب جینی را بین صفر تا ۱۰۰ درصد نیز اعلام می‌كنند تا محاسبه و اعلام ارقام راحت‌تر انجام شود، اما در ماهیت تفاوتی نمی‌كند. با این حال به همان اندازه كه حاصل عددی ضریب جینی ساده‌فهم است، محاسبه آن فرآیندی پیچیده دارد و نیاز به آمارهای متعددی برای به دست آوردن آن خواهد بود.
شما برای محاسبه ضریب جینی یك منحنی بسترساز به نام منحنی لورنز دارید كه از خطی به نام خط توزیع نابرابر، خط توزیع كاملا برابر، درصد تجمعی از كل جمعیت و درصد تجمعی از كل درآمد تشكیل شده است، اما تهیه آمار و ارقام مربوط به خطوط منحنی نیاز به زیرساخت‌های پیچیده آماری دارد كه كمتر در كشور ما موجود است. مثلا شاید گفته شود ما آماری چون رشد اقتصادی یا تولید ناخالص داخلی را داریم و مدل محاسبه آن نیز علمی است، اما در مقابل باید پرسید آیا ما اطلاعات لازم برای محاسبه شاخص‌هایی چون هزینه رشد، محاسبه رشد مفید و غیرمفید اقتصادی، اندازه واقعی درآمد افراد باتوجه به مشاغل متعدد و اقتصاد زیرزمینی، مقدار ثروت واقعی موجود در جامعه و غیره را داریم؟
اصولا به خاطر نقص قابل توجه اطلاعاتی و محاسباتی كه ما در بخش اجتماعی اقتصادمان داریم، معمولا اعلام ضریب جینی كمتر بادقت همراه است.
دلیل دیگر برای كمترقابل استناد بودن ضریب جینی در شرایط حاضر فقدان آمارهای پایه‌ای آن مانند حجم ثروت و در مقابل حجم درآمد واقعی افراد است. بدون رشد درآمد سرانه كشور، محاسبه ضریب جینی كار دشواری است.
بااین حال مركز آمار ایران كه آخرین وضعیت ضریب جینی در كشور را با استناد به اطلاعات اولیه طرح آمارگیری هزینه و درآمد سال ۸۷ محاسبه و منتشر كرده است، این ارقام را منطقی و قابل اتكا می‌داند.
بر این اساس ضریب جینی مناطق شهری كشور در سال ۸۶ برابر با ۰/۴۱۲، در سال ۸۵ برابر با ۰/۴۱۶ و در سال ۸۴ برابر با ۰/۴۰۶ بود. در حالی كه از سال ۱۳۷۶ تاكنون ضریب جینی مناطق شهری كشور هیچ‌گاه به زیر ۰/۴ نرسیده بود ضریب جینی در سال ۱۳۸۷ به ۰/۳۹۳ رسید.
ضریب جینی مناطق روستایی نیز در سال گذشته با كاهش مواجه شده و از ۰/۳۹۳ در سال ۸۶ به ۰/۳۸۲ در سال ۸۷ رسیده است كه نشانه بهبود توزیع درآمد در مناطق روستایی كشور است. ضریب جینی ۰/۳۸۲ در سال ۸۷ پایین‌ترین ضریب جینی از سال ۷۶ تاكنون محسوب می‌شود. به عبارت دیگر در سال ۸۷ نسبت به سال‌های قبل عادلانه‌ترین توزیع درآمد در كشور صورت گرفته و شكاف طبقاتی كاهش یافته است.

● شاخصی دیگر
شاخص دیگری كه برای ارزیابی توزیع عادلانه و مناسب درآمدها استفاده می‌شود، سهم ۱۰ درصد ثروتمندترین به ۱۰‌ درصد فقیرترین است كه اطلاعات اولیه طرح آمارگیری هزینه و درآمد سال ۱۳۸۷ بیانگر بهبود این شاخص نسبت به سال‌های قبل است. سهم ۱۰درصد ثروتمندترین به ۱۰درصد فقیرترین، ازجمله شاخص‌های سنجش توزیع درآمد است و بیانگر نسبت هزینه دهك دهم (ثروتمند‌ترین) به دهك اول (فقیرترین) است.
سهم ۱۰درصد ثروتمندترین به ۱۰درصد فقیرترین جامعه در مناطق شهری كشور در سال ۸۷ به ۴/۱۳ درصد و در مناطق روستایی به ۳/۱۲ درصد كاهش پیدا كرده است. از سال ۷۶ تا سال ۸۶ سهم ۱۰ درصد ثروتمندترین به ۱۰ درصد فقیرترین جامعه در مناطق شهری كشور همواره بالای ۱۵ برابر بوده كه در سال ۸۷ با بهبودی قابل توجه به ۴/۱۳ برابر كاهش پیدا كرده است. در مناطق روستایی نیز كاهش سهم ۱۰ درصد ثروتمندترین به ۱۰ درصد فقیرترین جامعه در سال ۸۷ به ۳/۱۲ برابر از سال ۷۶ تاكنون بی‌سابقه بوده است.
بالاترین ركورد نابرابری توزیع درآمد در جامعه و شدیدترین شكاف طبقاتی در كشور از دهه ۶۰ تاكنون، در سال ۱۳۶۲ رخ داده است.
بنابر اعلام بانك مركزی، از سال ۱۳۶۱ تا سال ۱۳۸۶ بالاترین ركورد ضریب جینی به ترتیب در سال‌های ۶۲، ۶۱، ۸۱، ۸۲، ۶۸ و ۷۴ رخ داده است. ضریب جینی در سال ۶۲ به ۰/۴۵۴ افزایش یافت كه بالاترین ركورد نابرابری توزیع درآمد تاكنون است.

بررسی و مقایسه توزیع درآمد خانوارهای شهری و روستایی استان خراسان رضویو کشور طی سالهای 90-1385

این پژوهش به بررسی وضعیت توزیع درآمد خانوارهای استان خراسان رضوی و کشور طی سالهای 90-1385 به تفکیک مناطق شهری و روستایی و با استفاده از آمار هزینه و درآمد خانوارها و ضریب جینی، شاخص تایل، ضریب اتکینسون و نسبت دهک دهم به دهک اول پرداخته است. یافته های مطالعه ضریب جینی چیست؟ نشان می دهد در طول دوره ی مورد بررسی از نابرابری درآمد در کشور و استان کاسته شده و میزان نابرابری در مناطق شهری استان تقریبا بیشتر از کشور و در مناطق روستایی استان همواره کمتر از کشور می باشد. همچنین توزیع درآمد در مناطق شهری کشور و استان نیز نابرابرتر از مناطق روستایی بوده است. بررسی شاخص تایل و اتکینسون (=1ε ) نیز نشان میدهد کلیه روندهای صعودی و نزولی این دو شاخص مشابه ضریب جینی بوده و لذا سه شاخص با یکدیگر سازگاری داشته و یکدیگر را تایید می نمایند. از طرف دیگر بررسی هزینه های ناخالص سرانه خانوارها و ضریب جینی نشان می دهد که سطح رفاه در نقاط شهری و روستایی استان خراسان رضوی تقریباً ثابت بوده، اما این شاخص برای نقاط شهری کشور کاهش و برای نقاط ضریب جینی چیست؟ روستایی کشور افزایش یافته است. همچنین نتایج نشان داده که شاخص رفاه اجتماعی در مناطق روستایی استان و کشور همواره کمتر از مناطق شهری بوده است. با توجه به ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ که حاکی از ﺗﻔﺎوت معنی‌دار در ﺗﻮزﻳﻊ درﺁﻣﺪ در ﻣﻨﺎﻃﻖ روﺳﺘﺎﻳﻲ و ﺷﻬﺮی اﺳﺘﺎن خراسان رضوی و کشور است، ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﺷﻮد ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰی های ﻣﻮردﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻨﻄﻘﻪای انجام ﭘﺬﻳﺮد.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.20084722.1392.27.3.10.8

عنوان مقاله [English]

Study and Comparison of Rural and Urban Household Income Distribution in Khorasan Province and Country during 2007-2012

نویسندگان [English]

• R. Jamshidi
• M. Salimifar

This study examined distrbution of household income in Khorasan Razavi province and the country for urban and rural areas, seprately. Using household income and expenditure statistics compiled by the Statistical Center of Iran during 2007-2012 the Gini index, Tile index, Atkinson index and the tenth docile to the first docile were applied.The study findings indicate that during the studied period income inequality in the country has been decreased. The levels of disparity in the urban areas have been usually higher than its levels in the country. , while the levels of disparity in the rural areas have been always lower than its levels in the country.. Morever, income distributions in the urban areas and the entire province have been always more uneven than what has been seen for the rural areas. Analysing the Tile and Atkinson indicies (ε=1) shows that both ascending and descending trends of the two indicies were consistent with the Gini index and thus, the three indicies are compatible and validate each other. On the other hand, analysing the Gross expenditures per capita for households and the Gini index shows that the levels of welfare in urban and rural areas of Khorasan were almost constant, however the index for the urban areas of the country has been decreased and for the rural areas has been increased. The social welfare often have been lower for the the rural areas than the social welfare for the urban areas. The results indicate significant differences in income distributions among the province, the country's rural areas and the urban areas.The sudy therefore proposes regional plannings to be considered.

باریشیق

ضریب جینی یک واحد اندازه گیری پراکندگی آماری است که معمولا برای سنجش میزان نابرابری در توزیع درآمد یا ثروت در یک جامعه آماری استفاده می شود. این ضریب با نسبتی تعریف می شود که ارزشی بین صفر و یک دارد: یک ضریب جینی پایین برابری بیشتر در توزیع درآمد یا ثروت را نشان می دهد در حالیکه ضریب جینی بالاتر توزیع نابرابر را مشخص می کند.

صفر یعنی همه درآمد و ثروت یکسان دارند (برابری مطلق) و عدد یک یعنی نابرابری مطلق به گونه ای که ثروت تنها در دست یک نفر است و مابقی هیچ درآمدی ندارد. درآمد جینی مشروط بر این است که هیچ کس دارای درامد و ثروت خالص منفی نباشد. در دنیای حاضر، ضریب جینی بین 0.230 در سوئد تا 0.707 در نامیبیا متغیر است البته تمامی کشورها در این ارزیابی وارد نشده اند.

شاخص جینی همان ضریب جینی است که بصورت درصد بیان شده و مسلماً قابل فهم تر است. برای مثال شاخص جینی سوئد 23 درصد خواهد بود.

ضریب جینی توسط متخصص آمار ایتالیایی به نام کورادو جینی توسعه یافت و در سال 1912 اعلام شد. این مفهوم همچین برای مطالعه بر مفهوم تراکم زیستی قابل استفاده است بطوریکه در نموداری نسبت تراکم انواع گونه ها در برابر نسبت تراکم هر فرد یا هرگونه قرار می گیرد.

در حالیکه بیشتر ملتهای توسعه یافته اروپایی و کانادا دارای شاخص جینی بین 24 و 36 هستند، ایالات متحده ـمریکا و مکزیک شاخص جینی بالای 40 درصد دارند که نشان می دهد این کشور دارای نابرابری بیشتری در ثروت و درآمد هستند (در حالیکه شاخص جینی در کشور ما طبق آمار ویکی پدیا 42 درصد می باشد).

با استفاده از جینی می توان تفاوت در کمیت خدمات رفاه اجتماعی و سیاستهای حقوق و دستمزد را بهتر درک کرد. البته باید دانست که جینی گاهی اوقات ممکن است گمراه کننده باشد بخصوص زمانی که می خواهیم مقایسه های سیاسی بین کشورهای بزرگ و کشورهای کوچک انجام دهیم.

یکی از مزایای نمودار جینی این است که برای استان های مختلف یک کشور نیز قابل استفاده است یا برای مقایسه بین شهرنشینان و روستانشینان. جینی اصول مخصوص به خود را دارد مثلا در آن نامی از اشخاص پردرامد یا کم درامد برده نمی شود. بستگی به میزان جمعیت یک کشور نیز ندارد.

از معایب ان: اقتصادهایی با درآمد مشابه و شاخص جینی مشابه باز هم ممکن است که درامدهای بسیار متنوع داشته باشند و این به دلیل نوع طراحی سیستم جینی است که گاهی یک ایراد به حساب می آید.

سالها عمریست حسرت دل در سینه پرپر کشیدیم ،یا رب غافل از این جان لرزان ره به خاک دل کشیدیم
با سلام خدمت عزیزان بنده کارشناس حسابداری ( لیسانس) امیدوارم از این مطالب لذت ببرید.
خوش آمدید
[email protected]
[email protected]

در دولت سیزدهم فاصله طبقاتی خانوارهای ایرانی کم شد

مرکز آمار ایران اعلام کرد: در سال ١٤٠٠ ضریب جینی خانوارهای کشور ۰.۳۹۳۸ است که در مقایسه با سال قبل ٠.٠٠٦٨ کاهش نشان می‌دهد.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی عصر گمرک، به نقل از مرکز آمار ایران، در سال ١٤٠٠ ضریب جینی خانوارهای کل کشور ۰.۳۹۳۸ است که در مقایسه با سال قبل ٠.٠٠٦٨ کاهش نشان می‌دهد.
همچنین ضریب جینی خانوارهای شهری و روستایی به ترتیب ٠.٣٧٥٧ و ٠.٣٥٩٤ است که نسبت به سال قبل به ترتیب ٠.٠٠٧٨ و ٠.٠٠٠٤ افزایش نشان می‌دهد.
ضریب جینی سال ١٤٠٠؛ کل کشور:
سهم بیست درصد کم هزینه ترین و پرهزینه ترین جمعیت به ترتیب ٥, ٨٨ و ٤٦.٧٠ درصد است.
نسبت‌های ۱۰، ۲۰، ۴۰ درصدِ پرهزینه ترین به ۱۰، ۲۰ و ۴۰ درصدِ کم هزینه ترین به ترتیب ١٣, ٤٦، ٧.٩٤ و ٤.٢٤ است.
شاخص پالما به ١.٨٧ و شاخص تیل به ٠.٢٦٠٢ رسیده است. همچنین شاخص اتکینسون ٠.٢٣١٢ است.
سال ١٤٠٠؛ مناطق شهری:
سهم ۲۰ درصدِ کم هزینه ترین و پر هزینه ترین جمعیت به ترتیب ۶.۴۶ و ٤٥.٣٤ درصد است.
نسبت‌های ۱۰، ۲۰ و ۴۰ درصدِ پرهزینه ترین به ۱۰، ۲۰ و ۴۰ درصدِ کم هزینه ترین جمعیت به ترتیب ۱۱.۵۴، ٧.٠٢ و ٣.٩١ است.
شاخص پالما ١.٧٠ و شاخص تیل ٠.٢٣٦٤ است. همچنین شاخص اتکینسون ٠.٢١٠٠ است.
سال ١٤٠٠؛ مناطق روستایی:
سهم ۲۰ درصدِ کم هزینه ترین و پرهزینه ترین جمعیت به ترتیب ۶.۷۴ و ٤٣.٩٦ درصد است.
نسبت ۱۰، ۲۰ و ۴۰ درصدِ پرهزینه ترین به ۱۰، ۲۰ و ۴۰ درصدِ کم هزینه‌ترین جمعیت در مناطق روستایی به ترتیب ۱۰.۷۶، ٦.٥٢ و ٣.٦٤ است.
شاخص پالما ۱.۵۷ و شاخص تیل در ٠.٢١٦٤ است. همچنین شاخص اتکینسون ٠.١٩٤٢ است.
در سال ١٤٠٠ در مناطق ضریب جینی چیست؟ شهری کمترین ضریب جینی در استان کرمان با ۰.۲۷۲۹ و بالاترین ضریب جینی در استان سیستان و بلوچستان با ٠.٤٩٢٩ مشاهده می‌شود.
همچنین در مناطق روستایی کمترین ضریب جینی مربوط به استان بوشهر با ۰.۲۵۹۳ و بیشترین ضریب جینی مربوط به استان خراسان جنوبی با٠.٣٦٣٣ است.
ضریب جینی چیست؟
به گزارش مهر ضریب جینی یک واحد اندازه گیری پراکندگی آماری است که معمولاً برای سنجش میزان نابرابری در توزیع درآمد یا ثروت در یک جامعه آماری استفاده می‌شود. این ضریب با نسبتی تعریف می‌شود که ارزشی بین صفر و یک دارد.
هر چقدر ضریب جینی نزدیک به عدد صفر باشد، برابری بیشتر در توزیع درآمد را نشان می‌دهد و بالعکس هر چقدر ضریب جینی نزدیک به عدد یک باشد، توزیع نابرابر درآمد را مشخص می‌کند.
انتهای پیام/.